Dòng chảy xuất nhập khẩu

Doanh nghiệp tôm Việt Nam bị áp thuế chống bán phá giá sơ bộ lên đến 35,29%, mức cao chưa từng có trong 19 năm qua. Các doanh nghiệp khẩn thiết đề nghị DOC cân nhắc lại.

Theo báo cáo kinh tế - xã hội cập nhật nhất từ Cục Thống kê, được công bố vào ngày 6/6, bức tranh thương mại của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2025 tiếp tục ghi nhận những điểm sáng đáng chú ý. Đáng kể nhất, kim ngạch xuất khẩu sang 6 thị trường lớn nhất thế giới đã mang về con số ấn tượng 141 tỷ USD. Con số này không chỉ thể hiện quy mô giao thương khổng lồ mà còn cho thấy vai trò cực kỳ quan trọng của nhóm thị trường này khi chiếm tới 78% tổng tỷ trọng xuất khẩu của Việt Nam ra thế giới.

Chỉ 18% hàng Việt xuất sang Canada tận dụng ưu đãi thuế quan từ CPTPP, trong khi tới 81% vẫn sử dụng mức thuế tối huệ quốc. Con số này cho thấy một dư địa lớn đang bị bỏ ngỏ, dù CPTPP được đánh giá là lợi thế chiến lược để doanh nghiệp mở rộng thị phần và nâng cao giá trị xuất khẩu tại thị trường Canada.

Xuất khẩu Việt Nam đầu năm 2025 đang đối mặt nhiều thách thức. Theo S&P Global, đơn đặt hàng mới trong ngành sản xuất tiếp tục giảm trong tháng 5, chủ yếu do lo ngại thuế quan cao từ Mỹ – thị trường xuất khẩu trọng điểm. Tổng thống Mỹ từng tuyên bố áp thuế đối ứng đến 46% với hàng từ các nước có thặng dư lớn, trong đó có Việt Nam. Thực tế, xuất khẩu nửa đầu tháng 5 chỉ đạt 16,88 tỷ USD, giảm 18,3% so với nửa cuối tháng 4; cán cân thương mại cũng thâm hụt kỷ lục 2,32 tỷ USD.

Khi các thị trường quốc tế, đặc biệt là châu Âu, bắt đầu siết chặt tiêu chuẩn xanh và triển khai thuế carbon, chất lượng sản phẩm thôi là chưa đủ. Cách doanh nghiệp sử dụng năng lượng, kiểm soát phát thải và chứng minh quy trình sản xuất bền vững đang trở thành yếu tố quyết định để hàng hóa Việt Nam giữ được chỗ đứng trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Bất chấp những biến động phức tạp của thị trường thế giới, ngành xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đang ghi nhận tín hiệu phục hồi tích cực. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 6,99 tỷ USD, tăng 11,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Giá cà phê thế giới tăng cao đã đẩy kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam lên mức kỷ lục, tạo ra những cơ hội vàng cho ngành hàng này. Tuy nhiên, phía sau bức tranh sáng là bài toán dài hạn về nguồn cung – vốn đang chịu áp lực lớn từ biến đổi khí hậu và tăng trưởng nóng.

Ngày 5/6, ông Ngô Xuân Nam – Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS Việt Nam), Bộ Nông nghiệp và Môi trường – đã có buổi làm việc với bà Bagie Sherchand, Giám đốc Đối tác Chiến lược và Liên danh thuộc Liên minh Hợp tác xã Hoa Kỳ (NCBA CLUSA International).

Ngày 30/5/2025, Ủy ban Quản lý quốc tế Nam Phi (ITAC) đã công bố kết luận sơ bộ về vụ điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá đối với lốp ô tô, xe buýt và xe tải có xuất xứ hoặc nhập khẩu từ Việt Nam.

Tháng 5/2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái, đưa cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu khoảng 4,67 tỷ USD. Trong bối cảnh thị trường thế giới vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn, đây được xem là tín hiệu tích cực đối với hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam.

Xuất khẩu rau quả đang hụt hơi ngay từ đầu năm. Điều đáng lưu ý là các rào cản lớn nhất hiện nay lại đến từ những khâu tưởng nhỏ như kiểm nghiệm chất lượng, mã số vùng trồng, hay tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Tôm Việt xuất khẩu sang Trung Quốc tăng trưởng 3 con số trong những tháng đầu năm 2025. Đây là cơ hội tốt cho doanh nghiệp Việt trước tác động thuế quan của Mỹ.

Lần đầu tiên, một lô gạo mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” sẽ được xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản vào ngày 5/6 tới. Đây không chỉ là hoạt động thương mại đơn lẻ mà đánh dấu bước tiến chiến lược trong nỗ lực tái định vị thương hiệu gạo Việt – từ số lượng sang chất lượng, từ "no đủ" sang "xanh bền vững".

Từ ngày 1/1/2026, Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon CBAM của châu Âu chính thức vận hành đầy đủ. Các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải có giải pháp giảm phát thải, nếu muốn xuất khẩu hàng sang châu Âu và các thị trường lớn khác.

Trước những lo ngại về nguy cơ nhiễm Cadimi ảnh hưởng đến chất lượng sầu riêng xuất khẩu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) đang triển khai loạt giải pháp kiểm soát toàn diện quy trình canh tác, từ khâu nước tưới, phân bón... đến giống cây trồng và chuyển đổi số vùng trồng.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam ước đạt 28,04 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm 2024, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Theo số liệu từ Cục Hải quan, trong 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Malaysia đạt 4,84 tỷ USD, giảm nhẹ 1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu 1,72 tỷ USD hàng hóa sang Malaysia (tăng 3,6%) và nhập khẩu 3,12 tỷ USD (giảm 3,4%), dẫn đến nhập siêu khoảng 1,4 tỷ USD từ thị trường này.

Mùa nông sản, trái cây tươi của Việt Nam đang vào mùa thu hoạch, do đó, thời điểm này, mỗi ngày các cửa khẩu thuộc tỉnh Lạng Sơn đón thêm hàng nghìn xe hàng đổ về để làm thủ tục XK sang Trung Quốc.

Dù sản lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn tăng trong 4 tháng đầu năm 2025, nhưng kim ngạch lại sụt giảm đáng kể do giá bán bình quân đi xuống. Áp lực từ nguồn cung dư thừa toàn cầu và sức mua chững lại từ các thị trường chủ lực đang khiến doanh nghiệp trong nước đối mặt nhiều rủi ro về lợi nhuận và thị phần.

Trong chuyến công tác tại Hoa Kỳ, Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam do Bộ trưởng Đỗ Đức Duy dẫn đầu dự kiến ký loạt thỏa thuận trị giá 2 tỷ USD về xuất nhập khẩu hàng hóa.