Vụ DN kiện Chi cục Hải quan Bến Lức: Tòa xét xử chưa “tâm phục khẩu phục”

DN làm thủ tục tại Hải quan Long An.

DN khai báo mã 8414301000, thuế suất 0%, dẫn tới chênh lệch thuế NK trên 1,3 tỷ đồng, thuế GTGT gần 1,5 tỷ đồng. Tổng cộng số thuế phải truy thu là trên 2,8 tỷ đồng.

Thực hiện Kết luận thanh tra, ngày 28-12-2009, Chi cục Hải quan Bến Lức đã ra Quyết định ấn định thuế số 96AĐ/QĐAĐ với số tiền thuế truy thu kể trên. Không đồng tình với quyết định này, ngày 10-2-2010, Công ty An Hóa đã có đơn khiếu nại với lý do dự án Kho lạnh của Công ty thuộc lĩnh vực ưu đãi miễn thuế, nên hàng hóa NK của dự án này được miễn thuế NK.

Ngày 27-2-2010, Chi cục Hải quan Bến Lức có Quyết định số 126/QĐ-BL về việc giải quyết khiếu nại, theo đó giữ nguyên nội dung Quyết định ấn định thuế số 96 kể trên, với lý do “Dự án của Công ty không thuộc lĩnh vực, địa bàn ưu đãi đầu tư theo quy định tại Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22-9-2006 của Chính phủ và phải được áp mã 3921.10.00.00 theo hướng dẫn tại Điểm 2.1.1 Mục 2 Phần B Thông tư 85/2003/TT-BTC ngày 29-8-2003 của Bộ Tài chính”.

Tuy nhiên, ở quyết định này Hải quan Bến Lức đã mắc sai lầm, lẫn lộn giữa hai loại hình đầu tư kinh doanh và đầu tư miễn thuế. Lẽ ra với trường hợp của Công ty An Hóa, đơn vị chỉ cần khẳng định việc truy thu thuế là do Công ty khai sai mã hàng hóa. Do vậy, đã tạo kẽ hở để Công ty An Hoá khởi kiện Hải quan Bến Lức ra TAND tỉnh Long An.

Diễn biến hai phiên toà

Từ ngày 17 đến 22-2-2011, TAND tỉnh Long An đã mở phiên toà xét xử sơ thẩm vụ án hành chính theo đơn khởi kiện của Công ty An Hóa. Kết quả, Toà đã bác Quyết định số 96 của Hải quan Bến Lức, với lý lẽ: Dự án Kho lạnh của Công ty An Hoá thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu tư theo Nghị định 108 đã được UBND tỉnh Long An cấp giấy chứng nhận đầu tư. Quyết định giải quyết khiếu nại của Hải quan Long An lại khẳng định không thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu tư, địa bàn ưu đãi đầu tư theo qui định tại Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22-9-2006 của Chính phủ và phải được áp mã 3921.10.00.00 theo hướng dẫn tại Điểm 2.1.1 Mục 2 Phần B Thông tư 85/2003/TT-BTC ngày 29-8-2003 của Bộ Tài chính.

Trong quá trình tranh luận tại Tòa, Hải quan Bến Lức đưa ra lập luận là Công ty An Hóa chưa đăng ký Danh mục miễn thuế (theo qui định tại Điểm 2, Mục 1 của Thông tư 59, thủ tục miễn thuế đối với dự án ưu đãi đầu tư là phải đăng ký Danh mục miễn thuế). Tòa đã bác lập luận này vì lập luận không được thể hiện trong quyết định ấn định thuế và quyết định trả lời khiếu nại. Tòa còn cho rằng, Danh mục vật tư xây dựng trong nước sản xuất được ban hành theo Quyết định 827/2006/QĐ-KH ngày 15-8-2006 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) chỉ quy định độ dày, không quy định độ dài, nên không thể buộc Công ty An Hóa biết là trong nước đã sản xuất được panel có độ dài như kích thước kho lạnh của Công ty.

Trong khi đó, tại Công văn số 3740 ngày 4-6-2010 của Bộ KH&ĐT gửi Hải quan Long An trả lời cho trường hợp NK tấm Panel của Công ty An Hóa là trong nước đã sản xuất được, nhưng không được Toà xem xét vì cho rằng công văn này có sau thời điểm khởi kiện, nên không áp dụng cho vụ việc xảy ra trước đó.

Kết thúc phiên tòa sơ thẩm, Hải quan Bến Lức đã có đơn kháng cáo và được chấp nhận, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Long An có quyết định kháng nghị.

Đến ngày 18-7-2011, Tòa phúc thẩm Tòa án Nhân dân Tối cao tại TP. HCM xét xử vụ kiện và có kết luận như phiên tòa sơ thẩm. Ngoài những lý lẽ mà phiên tòa sơ thẩm đã sử dụng và được dùng lại, phiên tòa phúc thẩm có đề cập thêm các nội dung Công văn số 5933/TC/TCHQ ngày 1-6-2004 của Bộ Tài chính và cho rằng đây là văn bản hướng dẫn bổ sung Thông tư 85/2003/TT-BTC ngày 29-8-2003 của Bộ Tài chính nhằm giải quyết những vướng mắc trong quá trình thực hiện Thông tư 85, nên được coi là căn cứ pháp lý để áp dụng giải quyết vụ việc.

Theo Công văn 5933, hướng dẫn bổ sung thủ tục giải quyết miễn thuế NK và không thu thuế GTGT đối với hàng hoá là vật tư, thiết bị nhỏ lẻ thuộc tập hợp dây chuyền máy móc, thiết bị đồng bộ NK để tạo tài sản cố định cho các Dự án đầu tư được hưởng ưu đãi đầu tư như sau: Thiết bị nhỏ lẻ và các loại vật tư phải nằm trong Danh mục hàng NK miễn thuế đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt (đối với Dự án đầu tư trong nước là Bộ KH&ĐT hoặc UBND tỉnh, thành phố...).

Áp dụng với trường hợp của Công ty An Hóa, Toà cho rằng NK tấm Panel kể trên là vật tư nhỏ lẻ, nên được miễn thuế NK và không thu thuế GTGT là phù hợp. Tuy nhiên, Hải quan Long An bảo lưu ý kiến Thông tư 85 để xác định các tấm Panel do là vật tư xây dựng, nên không được coi là thiết bị đồng bộ, không được xếp theo mã máy chính.

Quyết định truy thu thuế là đúng

Theo nhận định của cơ quan Hải quan, tại hai phiên toà (sơ thẩm và phúc thẩm), cơ quan Toà án đều lợi dụng triệt để sơ hở của Hải quan Bến Lức trong nội dung của Quyết định giải quyết khiếu nại. Ngoài ra, trong từng phiên tòa, phía Tòa có những sai lầm như sau: Tại phiên tòa sơ thẩm, Toà đã nhận định Danh mục vật tư xây dựng trong nước sản xuất được ban hành theo Quyết định 827 của Bộ KH&ĐT chỉ quy định độ dày, không quy định độ dài, nên không thể buộc Công ty An Hóa biết là trong nước đã sản xuất được Panel có độ dài như kích thước kho lạnh của Công ty.

Việc TAND tỉnh Long An cho rằng Công văn số 3740 ngày 4-6-2010 của Bộ KH&ĐT có sau thời điểm khởi kiện, nên không áp dụng cho vụ việc xảy ra trước đó. Nhận định này sai ở chỗ, Công văn 3740 không phải là văn bản quy phạm pháp luật, chỉ là văn bản hướng dẫn, giải thích và trả lời cho trường hợp của Công ty An Hóa. Tuy nhiên, vì văn bản trả lời rõ kích thước Panel lắp ráp kho lạnh của Công ty An Hóa, trong nước đã sản xuất được và được quy định tại Danh mục vật tư xây dựng trong nước sản xuất được ban hành theo Quyết định 827 của Bộ KH&ĐT, nên Tòa cố ý tìm lý do bác văn bản này để bảo vệ quyền lợi không chính đáng của DN.

Đến phiên tòa Phúc thẩm đã viện dẫn thêm căn cứ pháp lý là Công văn 5933 của Bộ Tài chính để cố chứng minh các tấm Panel của Công ty An Hóa sẽ được miễn thuế. Tại Điểm 1.2 của Công văn 5933 qui định: “Thiết bị nhỏ lẻ là các loại vật tư phải nằm trong Danh mục hàng NK miễn thuế đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”. Lẽ ra tại thời điểm nhập hàng của Công ty An Hóa, việc phê duyệt Danh mục miễn thuế sẽ do Hải quan thực hiện.

Tuy nhiên, trường hợp của Công ty An Hóa, cho đến thời điểm ngày 22-12-2011 vẫn chưa đăng ký Danh mục miễn thuế. Nhưng Tòa lại cho rằng: “Trước khi nhập hàng, Công ty An Hóa đã lập Danh mục máy móc, thiết bị đồng bộ NK thuộc hệ thống kho lạnh 16.000 tấn, gửi đến Sở Công nghiệp tỉnh Long An là đơn vị được UBND tỉnh Long An ủy quyền phê duyệt Danh mục hàng NK miễn thuế tại Công văn số 12/SCN-PKT&ATCN ngày 28-3-2008. Thực chất đây chỉ là Danh mục máy móc thiết bị đồng bộ.

Cũng theo cơ quan Hải quan thì, về trị giá Panel mà Công ty An Hóa NK theo tờ khai số 100 nêu trên là hơn 13,6 tỷ đồng trong khi tổng trị giá toàn kho lạnh là gần 34 tỷ đồng - tỷ lệ hơn 40% nên không thể coi là vật tư nhỏ lẻ, đi kèm. Do vậy, việc cơ quan Hải quan ra quyết định truy thu thuế đối với Công ty An Hoá là đúng theo qui định pháp luật.