Dòng chảy xuất nhập khẩu

Vụ thu hoạch năm 2025, vải thiều Thanh Hà (Hải Dương) tiếp tục khẳng định vị thế nông sản xuất khẩu chủ lực khi hơn 2.000 tấn vải chất lượng cao được chuẩn bị xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Australia và EU – những nơi nổi tiếng với hàng rào kỹ thuật nghiêm ngặt về chất lượng và truy xuất nguồn gốc.

Sau nhiều năm phụ thuộc vào thị trường dễ tính và xuất thô, ngành tôm Việt Nam đang chuyển mình rõ rệt: từ ngắn hạn sang chiến lược dài hơi, từ dàn trải thị trường sang chọn lọc đầu ra có tiêu chuẩn cao. Với các bước đi mạnh về chế biến sâu, truy xuất nguồn gốc và khép kín chuỗi cung ứng, doanh nghiệp Việt đang rẽ khỏi lối cũ để tìm đường đi bền vững hơn.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) mới đây đã có văn bản góp ý gửi Bộ Công Thương về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP liên quan đến hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo. Theo VCCI, nhiều quy định hiện hành mang dấu ấn của tư duy hành chính cũ kỹ – “không quản được thì cấm” – không chỉ đi ngược tinh thần cải cách môi trường kinh doanh mà còn vô hình trung tạo ra rào cản gia nhập thị trường, làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, trị giá xuất khẩu (XK) cá ngừ đóng hộp của Việt Nam trong tháng 4/2025 chỉ đạt gần 15,8 triệu USD, giảm 50% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là mức gần như thấp nhất kể từ tháng 1/2023 trở lại đây.

Ngày 22/5, Ủy ban châu Âu (EC) chính thức khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm nhựa PET có xuất xứ từ Việt Nam, nhập khẩu vào thị trường EU. Đây là loại nhựa được sử dụng phổ biến trong sản xuất chai, lọ, bao bì thực phẩm – mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu đáng kể của Việt Nam sang thị trường này.

Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) vừa tiếp nhận hồ sơ đề nghị điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với sản phẩm gỗ dán cứng và gỗ dán trang trí nhập khẩu từ Việt Nam, Trung Quốc và Indonesia. Động thái được khởi xướng bởi Hiệp hội Thương mại Công bằng với Gỗ dán cứng Hoa Kỳ.

Giữa tháng 6 tới, một đoàn thanh tra từ Liên minh châu Âu (EU) sẽ đến Việt Nam để đánh giá hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm đối với các mặt hàng nông sản xuất khẩu, trong đó có sầu riêng. Đây là động thái nhằm giám sát và kiểm tra việc kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trên một số mặt hàng nông sản xuất khẩu sang EU.

Đó là nội dung cuộc hội đàm giữa Ban Quản lý KKT cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn (Việt Nam) với Sở Thương mại Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) diễn ra vào ngày 27/5/2025 để tạo thuận thông quan hàng hóa qua các cửa khẩu của 2 bên.

Trong quý I/2025, xoài Việt Nam chiếm tới 97% tổng lượng xoài nhập khẩu vào Trung Quốc, vượt xa các đối thủ như Thái Lan, Peru, Australia, Campuchia và Philippines.

Trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ và chính sách thuế quan gia tăng từ Hoa Kỳ, doanh nghiệp Việt Nam buộc phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Trong số các thị trường tiềm năng, Đức đang nổi lên như một điểm tựa chiến lược – không chỉ bởi sức mua cao, mà còn nhờ tính bổ trợ trong cấu trúc thương mại giữa hai nước.

Sau một thời gian bị mất vị trí vào tay Indonesia, đến tháng 4/2025, Thái Lan đã giành lại ngôi vị là thị trường cung cấp ô tô lớn nhất cho Việt Nam.

Một số doanh nghiệp với tư duy chiến lược, đã chủ động xuất khẩu hàng hóa bằng chính thương hiệu của mình.

Nhiều năm qua, Pháp nằm trong nhóm các nước đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam ở châu Âu với kim ngạch đạt hàng tỷ USD/năm. Riêng hết tháng 4/2025, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt gần 2 tỷ USD.

Hiện diện tích sầu riêng được cấp mã số vùng trồng chỉ chiếm khoảng 20-25% tổng diện tích cả nước, một tỷ lệ còn khá thấp. Nếu nâng được tỷ lệ này lên mức 70-80%, giá trị xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sẽ tăng mạnh, tạo lợi thế rõ rệt trong cạnh tranh quốc tế.

4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc chỉ đạt 777 triệu USD – mức sụt giảm lên tới 33% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đến 15/5, tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của cả nước đạt 155,76 tỷ USD, tăng 17,4% (tương ứng tăng 23,04 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2024.

Việc Trung Quốc phê duyệt thêm hàng trăm mã số vùng trồng sầu riêng cho Việt Nam mở ra cơ hội xuất khẩu lớn nhưng cũng đặt ra thách thức quản lý chất lượng, minh bạch chuỗi cung ứng và đáp ứng yêu cầu hậu kiểm ngày càng nghiêm ngặt.

Theo số liệu từ Cục Hải quan, chỉ riêng tháng 4/2025, Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 480.000 tấn hạt điều, với tổng trị giá hơn 732 triệu USD.

Nhiều hàng hóa là đặc sản, trái cây Việt Nam đang được đẩy mạnh xuất khẩu sang Thái Lan thông qua kết nối trực tiếp của Tập đoàn Central Retail Việt Nam.

Có chiều hướng giảm trong nửa đầu tháng 5, nhưng lũy kế từ đầu năm đến 15/5, xuất khẩu vẫn đạt tăng trưởng cao hai con số.