Cơ hội bứt phá của cá tra Việt khi Hoa Kỳ áp mức thuế 0%

Cá tra – basa chiếm 20% kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam, trong đó Hoa Kỳ là thị trường tiêu thụ trọng điểm.

Ngành cá tra Việt Nam vừa đón nhận tin vui khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) chính thức công bố kết luận cuối cùng trong đợt rà soát hành chính lần thứ 20 (POR20) về thuế chống bán phá giá đối với cá tra – basa phi lê đông lạnh. Áp dụng cho giai đoạn từ ngày 1/8/2022 đến 31/7/2023, kết luận được đăng trên công báo ngày 18/6/2025 khẳng định 8 doanh nghiệp cá tra Việt Nam sẽ được hưởng mức thuế 0%.

Việc DOC giữ nguyên mức thuế bằng 0 trong kết luận cuối cùng không còn là chuyện thắng thua trên giấy tờ mà giống như dấu mốc xác nhận vị thế mới của cá tra Việt trên thị trường Hoa Kỳ. Khi phần lớn các lô hàng vẫn chịu mức thuế toàn quốc lên tới 2,39 USD/kg, kết quả này giúp 8 doanh nghiệp được chọn có thêm ưu thế về chi phí, và quan trọng hơn, chứng minh được quy trình sản xuất, nguồn gốc nguyên liệu cùng tính minh bạch trong toàn chuỗi cung ứng – yếu tố ngày càng được Hoa Kỳ đề cao.

Điểm khác biệt rõ nhất nằm ở chính sách tiền ký quỹ. Khi kết luận được công bố, mức tiền ký quỹ đối với các công ty hưởng mức thuế 0% sẽ bằng chính mức đó, tức bằng 0 USD/kg. Ngược lại, nhiều nhà xuất khẩu khác vẫn phải đối mặt mức ký quỹ lên tới 2,39 USD/kg – một mức chi phí không hề nhỏ, có thể tác động trực tiếp đến hiệu quả dài hạn trên thị trường Hoa Kỳ.

Đây là thông điệp rõ ràng cho toàn ngành: Khi đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao của thị trường về nguồn gốc, quy trình sản xuất, lao động và an toàn thực phẩm, mức thuế bằng 0 không còn là ưu thế nhất thời mà trở thành tấm “giấy thông hành” giúp cá tra Việt xác lập vị thế mới trên đất Hoa Kỳ.

Chi tiết hành trình đạt mức thuế 0%

Đợt rà soát POR20 lần này có 8 doanh nghiệp cá tra Việt Nam tham gia. Bộ Thương mại Hoa Kỳ lựa chọn 2 trong số đó làm bị đơn bắt buộc. Ngay từ kết luận sơ bộ ngày 17/9/2024, cả hai công ty được xác định mức thuế sơ bộ là 0 USD/kg, còn 6 công ty còn lại đủ điều kiện nhận mức thuế riêng rẽ tích cực, cùng mức 0 USD/kg.

Khi DOC ban hành kết luận cuối cùng, kết quả vẫn được duy trì nhất quán. Một công ty vẫn giữ mức 0 USD/kg, công ty còn lại được gỡ hoàn toàn khỏi lệnh áp thuế kể từ ngày 17/1/2025, không còn nằm trong danh sách rà soát. 6 công ty còn lại tiếp tục được xác nhận mức thuế cuối cùng 0 USD/kg.

Điểm đáng chú ý là mức thuế toàn quốc vẫn được giữ nguyên ở mức 2,39 USD/kg. Lý do là đề nghị rà soát mức thuế toàn quốc duy nhất được nộp lên DOC, từ Công ty Luscious Seafood LLC, không được xác nhận đủ tư cách pháp lý để thực hiện rà soát. Do đó, DOC quyết định hủy bỏ rà soát đối với mức thuế toàn quốc.

Ý nghĩa sâu sắc đối với ngành cá tra Việt Nam

Kết luận của DOC mang ý nghĩa tích cực toàn diện. Theo nhận định của Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), cá tra – basa không chỉ là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực mang về kim ngạch gần 2 tỷ USD, chiếm 20% tổng kim ngạch thủy sản cả nước mà còn giữ vị thế ưu tiên tại thị trường Hoa Kỳ. Khi 8 doanh nghiệp đạt mức thuế 0%, đó không chỉ là thắng lợi về chi phí, giúp nâng cao sức cạnh tranh trong ngắn hạn mà còn phản ánh rõ niềm tin vào uy tín, chất lượng của cá tra Việt Nam trên sân chơi toàn cầu.

Kết quả POR20 còn truyền tải thông điệp mạnh mẽ về con đường dài mà ngành cá tra cần kiên trì theo đuổi: chuẩn hoá quy trình sản xuất, minh bạch nguồn gốc, đáp ứng nghiêm ngặt các quy định về lao động, an toàn thực phẩm, trách nhiệm xã hội. Khi đó, mức thuế bằng 0% không còn là lợi thế nhất thời, mà trở thành dấu ấn để cá tra Việt Nam tự tin khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.