Hợp tác xã và doanh nghiệp hợp tác bền chặt thông qua chuỗi liên kết

	Hợp tác xã không thua kém bất kỳ doanh nghiệp lớn nào trong nộp ngân sách
	Gỡ vướng về chính sách tài chính cho kinh tế hợp tác xã phát triển
	Mong muốn doanh nghiệp và cơ quan Hải quan hợp lực cùng phát triển
	Tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã

Con đường tất yếu là xây dựng những HTX kiểu mới gắn với doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần bảo đảm hiệu quả sản xuất. Ảnh minh họa: ST

Chia sẻ lợi ích

Thống kê mới nhất cho thấy, năm 2020 và giai đoạn 10 năm 2010-2020, khu vực kinh tế tập thể, Hợp tác xã (HTX) tiếp tục phát triển ở hầu hết các lĩnh vực, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế.

Tính đến 31/12/2020, toàn quốc có hơn 26.000 HTX, 100 liên hiệp HTX và gần 120.000 tổ hợp tác. Toàn khu vực thu hút 7,7 triệu thành viên, tạo việc làm cho 2,2 triệu lao động. Doanh thu bình quân của một HTX thực hiện năm 2020 ước đạt 4,3 tỷ đồng/HTX, tăng khoảng 116% so với năm 2011. Đáng chú ý, đã có một số HTX quy mô lớn, phạm vi hoạt động trên nhiều tỉnh thành, có doanh thu cao trên 100 tỷ đồng như HTX Nho Evergreen Ninh Thuận, Saigon Co.op…

Tuy nhiên, khu vực kinh tế tập thể, HTX vẫn còn nhiều khó khăn. Phần lớn tổ chức kinh tế tập thể, HTX có quy mô nhỏ, sức cạnh tranh yếu, hạn chế về khả năng huy động nguồn lực từ thị trường để đầu tư sản xuất, kinh doanh. Chính vì vậy, trong điều kiện hội nhập hiện nay, để phát triển kinh tế hợp tác, HTX, con đường tất yếu là xây dựng những HTX kiểu mới gắn với doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần bảo đảm hiệu quả sản xuất.

Chia sẻ về mô hình liên kết với các doanh nghiệp thành công của HTX, ông Lê Văn Quyết, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Nông nghiệp Công nghệ cao Long Thành Phát cho biết, để nâng cao giá trị sản phẩm, HTX đã ký hợp đồng dài hạn với công ty Bel Gà (Bỉ) để mua con giống cho các trại gà của thành viên theo một lịch trình và giá cả xác định từ đầu năm. Nhờ hợp đồng mua số lượng lớn, gần 10 triệu gà con/năm và thời điểm nhận hàng rải đều quanh năm nên HTX nhận được rất nhiều ưu thế khi đàm phán, với giá luôn thấp hơn giá thị trường ít nhất 5%. Bên cạnh đó, ngoài hợp đồng tiêu thụ hơn 70% lượng gà với công ty Koyu & Unitek với giá cả ổn định trong cả năm, HTX Nông nghiệp Công nghệ cao Long Thành Phát cũng đã ký hợp đồng tiêu thụ 30% lượng gà còn lại với các doanh nghiệp có thương hiệu trong ngành thực phẩm bán lẻ trong nước như San Hà, Leboucher, Tân Mỹ Châu, Long Bình … Sau khi gà xuất chuồng, phân gà của từng trại được công ty Huy Bảo thu mua để sản xuất phân vi sinh.

“Trong chuỗi cung ứng khép kín, từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng HTX đều liên kết với các doanh nghiệp với công thức chia sẻ lợi ích hài hòa. Lòng tin của thành viên không phải là quà tặng của thượng đế mà nó được nuôi dưỡng bằng sự trung thực và minh bạch. Sự liên kết không phải là bản năng thiên bẩm mà nó được gầy dựng từ việc chia sẻ lợi ích hài hòa. Thành công của HTX Nông nghiệp cao Long Thành Phát đã chứng minh cho công thức ‘hợp tác để đi xa hơn và đi vững vàng hơn’”, ông Lê Văn Quyết nhấn mạnh về bí quyết hợp tác thành công của mình.

Tạo vòng tròn khép kín

Theo UBND tỉnh Yên Bái, việc hình thành các chuỗi liên kết giữa HTX với nhà máy chế biến, các nguồn lực tiềm năng sẽ được phát hiện và phát huy hiệu quả. Nhờ vào các mối liên kết ổn định và chặt chẽ, HTX, người nông dân sẽ hoạch định được kế hoạch sản xuất, chất lượng nông sản sẽ được nâng cao do được thu hoạch đúng thời điểm, thời gian tàng trữ sau thu hoạch ngắn… làm tăng lợi ích cho xã hội và người sản xuất. Các nhà máy chế biến nông sản có điều kiện thực hiện đúng các quy trình kỹ thuật cần thiết, nâng cao chất lượng sản phẩm. Khi tham gia vào chuỗi liên kết, lợi ích của các bên sẽ được hài hòa hơn, hạn chế được những rủi ro tiềm ẩn. Do một mặt, HTX, người nông dân có đầu ra ổn định; doanh nghiệp có đủ nguyên liệu, ổn định được sản xuất và thị trường tiêu thụ nên có nhiều cơ hội đầu tư mở rộng, nâng cao khả năng cạnh tranh. Mặt khác, Nhà nước đảm bảo thực hiện được mục tiêu đảm bảo lợi nhuận 30% trở lên đối với người nông dân, hạn chế được tình trạng “được mùa rớt giá”.

Thực tiễn tại tỉnh Yên Bái cho thấy, một số mô hình liên kết đi vào hoạt động đã phát huy được hiệu quả sản xuất kinh doanh, tạo ra vòng tròn khép kín giữa người sản xuất - HTX - doanh nghiệp - thị trường, góp phần tạo việc làm, nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập cho thành viên HTX và người lao động trong doanh nghiệp, được tỉnh Yên Bái khuyến khích phát triển như: mô hình liên kết giữa HTX dịch vụ tổng hợp Kiên Thành, huyện Trấn Yên với Công ty Cổ phần Yên Thành, huyện Yên Bình thông qua hợp đồng kinh tế giữa HTX - doanh nghiệp, có phân chia trách nhiệm các bên trong “chuỗi” từ quy trình trồng, thu mua, phân loại, sơ chế, chế biến sâu và xuất khẩu sản phẩm măng Bát Độ. Từ khi liên kết với doanh nghiệp, HTX đã thu mua, tiêu thụ 90% sản lượng măng tre Bát Độ của các thành viên HTX và người dân trong xã, doanh thu hàng năm đạt trên 6 - 7 tỷ đồng/năm, tạo việc làm ổn định cho trên 50 lao động.

Một thành công nữa trong việc liên kết của HTX dịch vụ Kiến Thuận huyện Văn Chấn và Công ty TNHH Hưng Thịnh huyện Trấn Yên với các HTX Trường Xuân và HTX Tân Hương huyện Yên Bình để đầu tư kỹ thuật chăm sóc, thu hái chè theo tiêu chuẩn Unilver và VietGap. Doanh nghiệp đặt hàng và bao tiêu toàn bộ sản phẩm HTX sản xuất và sơ chế, rồi tiếp tục chế biến sâu để xuất khẩu. Chỉ tính riêng HTX Kiến Thuận doanh thu bình quân năm 2019 đã đạt 30 tỷ đồng/năm. Ông Chử Quốc Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Hưng Thịnh khẳng định, qua 3 năm liên kết cho thấy, hiệu quả tăng lên rõ rệt thể hiện ở giá trị nguyên liệu chè búp tươi và sản lượng tăng gấp 2 lần so với trước khi hợp tác. Các hoạt động liên kết này đã giúp doanh nghiệp và các HTX giảm chi phí đầu tư, chủ động được nguyên liệu, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm”.