Cần thiết xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về thương mại và vận tải xuyên biên giới

Hoạt động xnk hàng hóa qua Cảng quốc tế Nghi Sơn. Ảnh: Ngọc Linh

Dự thảo Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang được Bộ Công Thương xây dựng, hoàn thiện. Góp ý vào dự thảo, Bộ Tài chính nêu lên tầm quan trọng cũng như kiến nghị các vấn đề liên quan đến việc xây dựng mô hình, cơ sở dữ liệu thương mại và Cơ chế một cửa quốc gia.

Theo đó, căn cứ quy định tại Nghị định 85/2019/NĐ-CP về thực hiện thủ tục hành chính theo Cơ chế một cửa quốc gia, Bộ Tài chính đề nghị bổ sung tại dự thảo hồ sơ xây dựng Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trách nhiệm của Bộ Tài chính và các bộ, ngành có liên quan trong việc xây dựng mô hình, cơ sở dữ liệu thương mại và thúc đẩy phát triển Cơ chế một cửa quốc gia.

Đó là Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan: ban hành Mô hình dữ liệu hành chính và thương mại quốc gia. Quy định về biểu mẫu, chứng từ điện tử trong lĩnh vực logistics, vận tải, thương mại xuyên biên giới để phục vụ cho việc thực hiện thủ tục hành chính và giao dịch xuyên biên giới. Khi xây dựng văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến thủ tục hành chính về xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh logistics, các bộ, ngành phải tham chiếu và tuân thủ biểu mẫu chứng từ điện tử ban hành theo mô hình này nhằm mục đích chuẩn hóa, số hóa chứng từ; tránh chồng chéo trong hồ sơ hành chính và hội nhập thương mại quốc tế.

Xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về thương mại và vận tải xuyên biên giới để lưu giữ, chia sẻ thông tin cho các cơ quan Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp xuất nhập khẩu và doanh nghiệp logistics qua Cơ chế một cửa quốc gia nhằm tạo thuận lợi cho thương mại và vận tải xuyên biên giới cũng như nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước. Đồng thời, mở rộng Cơ chế một cửa quốc gia để cung cấp dịch vụ công, tiện ích và sẵn sàng kết nối chia sẻ thông tin với các đối tác thương mại của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng góp ý về vấn đề quy hoạch hệ thống kho, bãi cảng phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu. Cụ thể, căn cứ quy định tại Khoản 3 Điều 4 Nghị định 08/2015/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 1 Nghị định 59/2018/NĐ-CP của Chính phủ thì việc công nhận các kho, bãi, địa điểm phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa thuộc chức năng, thẩm quyền của Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan), cụ thể: “3. Căn cứ vào quy hoạch và công bố hệ thống cảng biển, cảng thủy nội địa, cảng hàng không quốc tế, cửa khẩu đường bộ, cảng cạn (ICD), ga đường sắt liên vận quốc tế, mạng bưu chính công cộng cung ứng dịch vụ quốc tế, Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định việc tổ chức bộ máy, bố trí lực lượng làm thủ tục hải quan; Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan công nhận kho, bãi, địa điểm trong khu vực cảng biển, cảng thủy nội địa, cảng hàng không quốc tế, ga đường sắt liên vận quốc tế đủ điều kiện tập kết, kiểm tra, giám sát hải quan trước khi cho phép hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tập kết để làm thủ tục hải quan”.

Để đảm bảo các khu vực được quy hoạt phát triển trung tâm logistics cửa khẩu biên giới, cảng biển, cảng thủy nội địa, cảng hàng không quốc tế, ga đường sắt liên vận quốc tế đủ điều kiện tập kết, kiểm tra, giám sát hải quan, Bộ Tài chính đề nghị đơn vị soạn thảo bổ sung trách nhiệm của Bộ Tài chính tại dự thảo tờ trình Chính phủ và dự thảo Quyết định theo hướng: Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan về điều kiện thành lập kho, bãi, địa điểm để các trung tâm logistics, các khu vực cảng biển, cảng thủy nội địa, cảng hàng không quốc tế, cửa khẩu đường bộ, cảng cạn (ICD) được quy hoạt và công bố có hoạt động xuất nhập khẩu phải đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan.

Một trong những nội dung mới được đề cập đến tại dự thảo Quyết định trình Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp chủ yếu thực hiện Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 là: hình thành các khu thương mại tự do gắn với cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế và các khu vực sản xuất hàng hóa trọng điểm”. Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, khái niệm “khu thương mại tự do” chưa được đề cập tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Do vậy chưa có căn cứ pháp lý để xây dựng và hình thành các khu thương mại tự do tại Việt Nam. Để tránh vướng mắc khi triển khai thực hiện, Bộ Tài chính đề nghị đơn vị soạn thảo bỏ nội dung liên quan đến thương mại tự do tại dự thảo.