Thương mại Việt Nam-Hoa Kỳ: Tăng gần 250 lần sau 26 năm

	Việt Nam- Hoa Kỳ: Xu hướng tăng trưởng thương mại sẽ tiếp tục được duy trì
	Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 9 của Hoa Kỳ

Cơ cấu các ngành hàng chủ lực trong tổng kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ hết tháng 4/2022. Biểu đồ: T. Bình

Chuyện xuất khẩu dệt may

Trong quan hệ ngoại thương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, ngành hàng dệt may xuất khẩu của nước ta giữ vai trò hết sức quan trọng. Từ nhiều năm qua, nền kinh tế lớn nhất thế giới luôn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của nhóm hàng này với thị phần những năm gần đây xoay quanh mức trên dưới 50% kim ngạch xuất khẩu dệt may của cả nước. Đơn cử như năm 2021, xuất khẩu dệt may sang Hoa Kỳ đạt hơn 16 tỷ USD, chiếm khoảng 49,2%.

Nhưng, để chiếm được chỗ đứng vững chắc ở thị trường Hoa Kỳ không phải là câu chuyện dễ dàng. Trong một bài viết cách đây ít năm, ông Lê Quốc Ân, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam- Vinatex (giai đoạn 1999-2010), từng ví von “đây là giấc mơ thành hiện thực”.

Ông Lê Quốc Ân nhớ lại câu chuyện cuối năm 2001 khi đoàn doanh nghiệp dệt may Việt Nam khoảng 20 đơn vị, tháp tùng đoàn công tác của lãnh đạo Chính phủ sang Hoa Kỳ tổ chức cuộc triển lãm đầu tiên hàng dệt may Việt Nam và ra mắt Văn phòng Đại diện thương mại của Vinatex tại New York nhân dịp lãnh đạo Chính phủ hai nước thỏa thuận đưa Hiệp định Thương mại Việt Nam-Hoa Kỳ (BTA) vào hiệu lực. Lúc đó, xuất khẩu dệt may Việt Nam vào Hoa kỳ mới chỉ đạt kim ngạch 47 triệu USD, xếp thứ 67 trong các quốc gia, vùng lãnh thổ xuất khẩu dệt may vào thị trường này. Tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam năm đó cũng chỉ đạt chưa đầy 2 tỷ USD, trong khi Thái Lan đã đạt trên 6 tỷ USD và Indonesia đã đạt trên 8 tỷ USD.

“Nhận thức được tầm quan trọng của thương hiệu và sở hữu trí tuệ trong quan hệ thương mại với các công ty nhập khẩu Hoa Kỳ, tôi đã cùng các thành viên trong đoàn rà soát loại bỏ các nhãn hiệu của Hoa Kỳ vô tình có trong số hàng mẫu được trưng bày tại cuộc triển lãm (lúc đó chúng tôi về cơ bản chưa gia công cho các thương hiệu này). Nhờ Tham tán Thương mại của nước ta tại Hoa Kỳ kết nối và mời được lãnh đạo một số thương hiệu lớn như: Diesel, Limited Brand, Target, Smart Shirt, Mast Industries… đến tiếp xúc tại cuộc triển lãm và sau khi xem hàng mẫu, họ tỏ ra khá hài lòng và nhận lời sang thăm chúng tôi tại Việt Nam ngay trong đầu năm 2002”, ông Lê Quốc Ân hồi tưởng.

Cùng với tác động tích cực của BTA (loại bỏ chế độ phân biệt đối xử trong thuế nhập khẩu hàng Việt Nam), giới doanh nghiệp dệt may tiếp tục tổ chức triển lãm hàng dệt may tại Hà Nội và TPHCM vào tháng 4/2002 để tiếp đón các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ. Ngay sau đó, Limited Brand, Mast Industries và Target đã quyết định mở văn phòng đại diện của họ tại Việt Nam và bắt đầu đưa đơn hàng về đây. Ngay trong năm 2002, xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam vào Hoa kỳ đã đạt 957 triệu USD (gấp 20 lần năm 2001).

Theo ông Lê Quốc Ân, sau khi cơ chế giám sát với hàng dệt may Việt Nam được phía Hoa Kỳ bãi bỏ vào giữa năm 2009, từ năm 2010 trở đi, ngành hàng này mới thực sự được đối xử bình đẳng khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ tương tự các thành viên WTO và nhờ đó đã đạt tốc độ tăng trưởng hai con số hàng năm. Đến năm 2019, xuất khẩu dệt may Việt Nam vào Hoa Kỳ đã đạt trên 15 tỉ USD, trở thành nước xuất khẩu dệt may vào Hoa Kỳ lớn thứ 2 trên thế giới sau Trung Quốc.

Từ trăm triệu đến trăm tỷ USD

Cùng với dệt may, nhiều ngành hàng khác của Việt Nam cũng tìm được chỗ đứng vững chắc để góp sức giữ vững vị trí của Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Các nhóm hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ ngày càng đa dạng, từ hàng hóa nông sản đến lĩnh vực công nghệ cao như điện thoại, máy vi tính, máy móc…

Đến năm 2021, sau 26 năm bình thường hóa và thiết lập quan hệ ngoại giao, thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ tăng khoảng 247 lần, từ 450 triệu USD năm 1995 lên 111,56 tỷ USD. Trong lịch sử ngoại thương của Việt Nam, Hoa Kỳ là đối tác thương mại thứ hai đạt được mốc 100 tỷ USD (sau Trung Quốc).

Năm 2021, xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 96,29 tỷ USD, tăng 24,9% so với năm 2020. Nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam khi chiếm đến 28,6% kim ngạch cả nước.

Năm ngoái có tới 13 nhóm hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên, trong đó có 3 nhóm đạt hơn 10 tỷ USD, gồm: máy móc, thiết bị với 17,82 tỷ USD; dệt may 16,1 tỷ USD; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 12,76 tỷ USD. Ngành nông nghiệp cũng có nhiều nhóm hàng “tỷ USD” như: gỗ và sản phẩm gỗ (8,77 tỷ USD), thủy sản (hơn 2 tỷ USD), hạt điều (hơn 1 tỷ USD).

Chiều ngược lại, năm ngoái Việt Nam chi 15,27 tỷ USD nhập khẩu hàng hóa từ Hoa Kỳ, tăng 11,4% so với năm 2020 và chiếm 4,6% kim ngạch cả nước. 2 nhóm hàng nhập khẩu có kim ngạch 1 tỷ USD trở lên là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 4,79 tỷ USD; bông 1,17 tỷ USD. Ngoài ra, nhóm hàng máy móc, thiết bị cũng đạt kim ngạch xấp xỉ 1 tỷ USD (992 triệu USD).