Rút ngắn quy trình, thời gian quyết toán ngân sách nhà nước hàng năm

Mục tiêu rút ngắn thời gian quyết toán NSNN nhằm tăng cường kỷ luật, kỷ cương và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng NSNN Ảnh: ST

Theo Kho bạc Nhà nước (KBNN), sau 7 năm thực hiện, nhiệm vụ tổng hợp, lập Báo cáo quyết toán NSNN đã có nhiều kết quả tích cực, góp phần giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương tài chính, quản lý, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực tài chính – ngân sách của quốc gia.

Tuy nhiên, việc lập Báo cáo quyết toán NSNN vẫn còn nhiều bất cập. Do mô hình quản lý ngân sách của Việt Nam hiện nay là mô hình lồng ghép nên quy trình tổng hợp, lập báo cáo phức tạp, được thực hiện ở nhiều cấp ngân sách. Đồng thời, quy trình xét duyệt, thẩm định quyết toán NSNN còn chồng chéo, chưa hiệu quả, chưa đề cao trách nhiệm của đơn vị trực tiếp sử dụng ngân sách.

Tại Phiên họp thứ 26 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 9/2023, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng nêu rõ, công tác lập, thẩm định, trình quyết toán NSNN còn chậm so với thời hạn quy định; còn xảy ra tình trạng điều chỉnh số liệu trong quá trình xét duyệt, thẩm định quyết toán. Bên cạnh đó, thời gian Quốc hội xem xét, phê chuẩn quyết toán NSNN chậm nhất 18 tháng sau khi kết thúc năm ngân sách theo quy định của Luật NSNN là quá dài, chưa kịp thời đưa ra bức tranh tổng thể về tình hình thực hiện thu, chi NSNN để có những đánh giá mang tính thời sự và rút kinh nghiệm cho năm tiếp theo, do đó làm giảm vai trò, ý nghĩa của công tác quyết toán NSNN đối với công tác xây dựng dự toán và quản lý NSNN.

Vì thế, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng nhận định, việc rút ngắn quy trình, thời gian quyết toán NSNN hàng năm là rất cần thiết. Do đó, cần sớm sửa đổi các quy định của Luật NSNN liên quan đến quy trình, thời gian quyết toán NSNN để chấn chỉnh các tồn tại, hạn chế trong quyết toán NSNN, đảm bảo tính chính xác, công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng NSNN…

Nghị quyết số 91/2023/QH15 ngày 19/6/2023 của Quốc hội phê chuẩn quyết toán NSNN 2021 cũng đã yêu cầu Chính phủ nghiên cứu, hoàn thiện lộ trình rút ngắn quy trình, thời gian quyết toán NSNN hàng năm để tăng cường kỷ luật, kỷ cương và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng NSNN.

Tại văn bản trả lời cử tri về vấn đề này mới đây, Bộ Tài chính cho biết Chính phủ đã có báo cáo NSNN hàng năm. Theo đó, Chính phủ đã trình Quốc hội mục tiêu, định hướng, lộ trình rút ngắn quy trình, thời gian quyết toán NSNN hàng năm.

Mục tiêu rút ngắn thời gian quyết toán NSNN nhằm tăng cường kỷ luật, kỷ cương và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng NSNN. Đồng thời giúp rút ngắn thời gian quyết toán NSNN ở từng khâu, phấn đấu thời gian trình quyết toán NSNN khớp với thời gian trình dự toán NSNN năm sau; trình Quốc hội xem xét, phê chuẩn quyết toán NSNN hàng năm vào kỳ họp cuối năm tiếp theo. Nâng cao tính tự chịu trách nhiệm của đơn vị trực tiếp sử dụng NSNN trong sử dụng và quyết toán NSNN. Làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan tham gia vào quy trình quyết toán NSNN (đơn vị dự toán các cấp, cơ quan tài chính các cấp, Kiểm toán Nhà nước...). Điều chỉnh nhiệm vụ của các khâu trung gian trong quy trình quyết toán, tránh chồng chéo về trách nhiệm của các cơ quan. Tăng cường công tác hậu kiểm (kiểm tra, thanh tra, kiểm toán) đối với quyết toán NSNN.

Về định hướng, theo Bộ Tài chính, các bước của quy trình tổng hợp, lập và trình Báo cáo quyết toán NSNN đang được quy định cụ thể tại Luật NSNN 2015. Vì vậy, để thực hiện rút ngắn quy trình, thời gian quyết toán NSNN, đồng thời đảm bảo tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng NSNN, cần sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật NSNN và các văn bản hướng dẫn Luật NSNN với một số định hướng.

Cụ thể là sửa đổi, bổ sung quy định để tăng cường trách nhiệm của đơn vị trực tiếp sử dụng NSNN. Sửa đổi quy định về trách nhiệm của đơn vị dự toán cấp trên với nội dung xét duyệt quyết toán NSNN cho đơn vị dự toán cấp dưới. Sửa đổi quy định về trách nhiệm của cơ quan Tài chính trong việc quyết toán NSNN cho các đơn vị dự toán cấp 1. Sửa đổi, bổ sung quy định để tăng tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương trong công tác tổng hợp, lập và phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương. Sửa đổi, bổ sung quy định để tăng trách nhiệm giải trình của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương và đơn vị trực tiếp sử dụng NSNN. Sửa đổi các mốc thời gian thực hiện các bước của quy trình lập, tổng hợp, trình quyết toán NSNN. Rà soát để sửa đổi đồng bộ các quy định từ khâu lập dự toán, chấp hành dự toán đến khâu quyết toán NSNN để giảm khối lượng cho khâu quyết toán và đảm bảo các mốc thời gian tại quy trình lập, tổng hợp, trình quyết toán NSNN đã đề xuất.

Đồng thời, để tạo khung pháp lý đồng bộ, thống nhất, đầy đủ cho việc triển khai thực hiện cần sửa đổi, bổ sung một số luật có liên quan đến công tác quyết toán NSNN như Luật Kiểm toán nhà nước, Luật Đầu tư Công, Luật Bảo hiểm y tế...

Để đảm bảo tính khả thi của việc rút ngắn quy trình, thời gian quyết toán NSNN, Bộ Tài chính cho biết, Chính phủ đã trình Quốc hội thực hiện lộ trình rút ngắn thời gian, quyết toán NSNN hàng năm cùng với lộ trình sửa đổi Luật NSNN. Hiện nay, Chính phủ đang trình Bộ Chính trị Đề án: “Đổi mới cơ chế phân cấp quản lý NSNN”. Sau khi Bộ Chính trị có ý kiến, Chính phủ sẽ đánh giá tình hình triển khai Luật NSNN và trình Quốc hội cho phép sửa đổi tổng thể Luật NSNN để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý NSNN.