Lúng túng xử lý các vụ dâm ô: Sắp có hành lang pháp lý?

Pháp luật cần bổ sung hướng dẫn để xác định thế nào là dâm ô, thế nào là "nựng"?

Thời gian gần đây, dư luận “dậy sóng” vì những hành vi không đúng mực trong thang máy. Điển hình là vụ việc Đỗ Mạnh Hùng cưỡng hôn nữ sinh tại Hà Nội; vụ ông Nguyễn Hữu Linh “nựng” bé gái ở TP HCM hay mới đây nhất là vụ một đối tượng nước ngoài sàm sỡ liên tiếp hai người trong thang máy chung cư…

Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng VP Luật sư Chính Pháp. (Ảnh: Trọng Phú)

Nảy sinh những vấn đề này, một phần là do luật pháp hiện hành thiếu những hành lang pháp lý để xác định thế nào là dâm ô, thế nào là ấu dâm, thế nào là “nựng”? Trao đổi với PV VOV, luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng VP Luật sư Chính Pháp) cho biết: “Việc quy định các hành vi vi phạm hành chính, xâm phạm trực tiếp đến thân thể, danh dự, nhân phẩm của con người ở Việt Nam hiện nay (được quy định trong Nghị định số 167/2013/NĐ-CP) đã không còn phù hợp với xã hội hiện tại, không bao quát được hết các hành vi và mức xử phạt đã không còn đủ sức răn đe, giáo dục chung đối với xã hội.

Đã đến lúc các nhà làm luật, các nhà quản lý phải thay đổi, phải nghiên cứu, đánh giá lại các hiện tượng xã hội, để từ đó đề ra các quy định pháp luật phù hợp, điều chỉnh, xử lý đối với các hành vi phát sinh nhằm bảo vệ tốt nhất quyền con người đối với mỗi cá nhân, công dân” - Luật sư Đặng Văn Cường cho biết.

Băn khoăn của luật sư Cường cũng là băn khoăn chung của dư luận xã hội. Ngay tại diễn đàn Quốc hội, nhiều đại biểu cũng thể hiện sự "sốt ruột" của mình. Trong vụ việc ông Nguyễn Hữu Linh sàm sỡ một bé gái ở TP.HCM, đại biểu

Nguyễn Hữu Cầu – Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An cho rằng, cơ quan công an có thể khởi tố ông Linh ngay khi phát hiện vì hành vi dâm ô của ông Linh rất rõ ràng. Tuy nhiên, Giám đốc Công an Nghệ An cũng cho rằng, điều khó khăn nhất là khái niệm dâm ô trong Luật giải thích không rõ.

Trước thực tế đó, ngày 23/5 vừa qua,

Hội đồng thẩm phán TAND tối cao đã công bố dự thảo Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Điều 141 về tội hiếp dâm, Điều 142 về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, Điều 143 về tội cưỡng dâm, Điều 144 về tội cưỡng dâm người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, Điều 145 về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, Điều 146 về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi và Điều 147 về tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm của Bộ luật Hình sự 2015.

Theo đó, dự thảo Nghị quyết hướng dẫn về một số tình tiết định tội, tình tiết định khung hình phạt và việc áp dụng hình phạt đối với người phạm tội.

Các hành vi không đúng mực trong thang máy thời gian gần đây đã gây bức xúc trong dư luận. Trong ảnh: Ông Nguyễn Hữu Linh, Đỗ Mạnh Hùng và nghi phạm người Hàn Quốc.

Dự thảo Nghị quyết hướng dẫn cụ thể cách xác định hành vi dâm ô

Theo dự thảo Nghị quyết, Dâm ô quy định tại khoản 1 Điều 146 của Bộ luật Hình sự là một trong các hành vi sau đây nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục của người phạm tội, nhưng không nhằm mục đích giao cấu hoặc thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 16 tuổi. Cụ thể những hành vi như:

Sờ, bóp, hôn vào những bộ phận, vùng nhạy cảm (ví dụ: bộ phận sinh dục, ngực, vùng mặt, đầu, đùi, mông...) trên cơ thể người dưới 16 tuổi;

Dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi sờ, bóp, hôn... vào những bộ phận, vùng nhạy cảm (ví dụ: bộ phận sinh dục, ngực, vùng mặt, đầu, đùi, mông...) trên cơ thể người phạm tội hoặc người khác;

Cố ý đụng chạm bộ phận của cơ thể mình hoặc sử dụng các đồ vật tác động vào các bộ phận, vùng nhạy cảm trên cơ thể người dưới 16 tuổi (ví dụ: bộ phận sinh dục, ngực, vùng mặt, đầu, đùi, mông...).

Hành vi sờ, bóp, hôn, đụng chạm vào các bộ phận, vùng nhạy cảm có thể thực hiện trực tiếp hoặc gián tiếp (ví dụ: qua lớp quần áo).

Hành vi của ông Nguyễn Hữu Linh với cháu bé trong thang máy.

Dự thảo Nghị quyết cũng cho hay, "Hành vi quan hệ tình dục khác" quy định tại khoản 1 Điều 141, khoản 1 Điều 142, khoản 1 Điều 143, khoản 1 Điều 144 và khoản 1 Điều 145 của Bộ luật Hình sự là những hành vi quan hệ tình dục không phải hành vi giao cấu nhưng vẫn nhằm làm thỏa mãn nhu cầu tình dục của người phạm tội (ví dụ: người phạm tội sử dụng tay, chân, lưỡi, miệng, các dụng cụ tình dục hoặc bất cứ công cụ nào khác để kích thích âm đạo, dương vật hoặc hậu môn của người bị hại hoặc người phạm tội đưa bộ phận sinh dục của mình vào miệng hoặc hậu môn của người bị hại nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục).

Về việc Hội đồng thẩm phán TAND tối cao công bố dự thảo Nghị quyết hướng dẫn một số điều của Bộ Luật Hình sự, trong đó có tội Hiếp dâm, Cưỡng dâm, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu (Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An) nhận xét, dự thảo đã nêu rõ dấu hiệu của hành vi dâm ô để cơ quan chức năng dễ dàng hơn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Bá Sơn (Chủ tịch Hội Luật gia thành phố Đà Nẵng) đánh giá, dự thảo nghị quyết đã hướng dẫn khá cụ thể với khái niệm gây ra những tranh luận trong cách hiểu và áp dụng như "hành vi quan hệ tình dục khác", "dâm ô"... Khi có hướng dẫn, tình trạng tranh luận, phân tích hành vi này có phải dâm ô, hay các khái niệm như "nựng" cũng sẽ không còn. Tuy nhiên, ông Sơn cho rằng,

trong quá trình thực hiện, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao vẫn phải tiếp tục cập nhật, tổng kết thực tiễn để có những hướng dẫn áp dụng luật tiếp theo.

Đại biểu Bùi Văn Xuyền (đoàn Thái Bình, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội) đề nghị cần lấy ý kiến rộng rãi chuyên gia, kể cả chuyên gia trong lĩnh vực bình đẳng giới, y tế, nhà hoạt động xã hội để nhìn được chiều sâu, bao quát các hành vi. Đại biểu này cũng đề nghị lấy một vụ án điển hình làm án lệ để từ đó hướng dẫn các địa phương làm cho chính xác, đảm bảo công bằng.

Theo dự thảo Nghị quyết, việc áp dụng hình phạt đối với người phạm tội được thực hiện theo quy định tại Điều 50 và các quy định khác của Bộ luật Hình sự nhưng phải đảm bảo nghiêm khắc. Bên cạnh đó, để bảo đảm phòng ngừa tội phạm và tái phạm tội, khi xét xử các vụ án xâm hại tình dục, đặc biệt là xâm hại tình dục trẻ em, cùng với việc áp dụng hình phạt chính, Dự thảo đề nghị tòa án phải áp dụng các hình phạt bổ sung (như cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định) đối với người phạm tội./.