Xuất nhập khẩu xác lập kỷ lục mới

Công chức Hải quan cảng Sài Gòn KV1, Cục Hải quan TPHCM kiểm tra hàng NK. Ảnh: Thu Hòa

Sản xuất trên đà tăng tốc

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch XNK trong kỳ 1 tháng 12/2024 (từ ngày 1 đến 15/12) đạt 31,48 tỷ USD. Kết quả này đưa tổng kim ngạch XNK của cả nước từ đầu năm đến hết ngày 15/12/2024 đạt 747,13 tỷ USD, tăng 14,7% (tương ứng tăng 95,98 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2023. Như vậy, hoạt động XNK đã chính thức xác lập kỷ lục mới.

Với kết quả đạt được từ đầu năm cho tới 15/12 và tốc độ tăng trưởng gần đây, Tổng cục Hải quan ước tính quy mô kim ngạch XNK năm 2024 đạt khoảng 782 tỷ USD.

782 tỷ USD cũng là kỷ lục mới của hoạt động ngoại thương nước ta, cao hơn kỷ lục cũ khoảng 50 tỷ USD (kỷ lục trước đó thiết lập năm 2022 với hơn 730 tỷ USD).

Theo Bộ Công Thương, từ đầu năm đến nay, sản xuất công nghiệp tiếp tục phục hồi nhanh và trên diện rộng, là động lực dẫn dắt cho tăng trưởng. Riêng tháng 11, các doanh nghiệp chuẩn bị hàng hóa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng cuối năm nên sản xuất công nghiệp tiếp tục xu hướng tích cực, thể hiện qua chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 11 tiếp tục ghi nhận tăng trưởng, đạt ngưỡng trên 50 điểm (50,8 điểm). Con số này cho thấy sản xuất công nghiệp tiếp tục phục hồi sau tác động nghiêm trọng của cơn bão số 3. Sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới duy trì đà tăng theo thông lệ cuối năm.

Về thị trường xuất khẩu, Mỹ tiếp tục duy trì vị thế số một với 108,94 tỷ USD, tăng 24% (tương ứng tăng tới 21,08 tỷ USD) so với cùng kỳ năm trước và chiếm 29,4% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Đáng chú ý, Mỹ cũng là thị trường xuất khẩu duy nhất đến nay mà nước ta đạt được mốc kim ngạch trăm tỷ USD.

Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam với 54,74 tỷ USD.

Các thị trường đáng chú ý khác như: EU đạt 47,34 tỷ USD, tăng 18,5%; ASEAN đạt 33,53 tỷ USD, tăng 14,1%; Hàn Quốc đạt 23,3 tỷ USD, tăng 8,6% (tương ứng tăng 1,84 tỷ USD).

Về ngành hàng, bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, xuất khẩu thủy sản năm 2024 dự kiến sẽ thu về 10 tỷ USD, tăng trưởng 13% so với năm 2023. Có được kết quả này đến từ 2 điểm nhấn, đó là sản phẩm từ nuôi trồng và sản phẩm khai thác. Đặc biệt, ngay từ đầu năm 2024, các doanh nghiệp và địa phương đã tập trung mở cửa thị trường, trong đó, VASEP phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương để mở thị trường trọng điểm như Mỹ, châu Âu…

Theo bà Hằng, Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) đã vượt lên dẫn đầu trong các thị trường nhập khẩu thủy sản Việt Nam. Tiếp đó là thị trường Mỹ cũng ghi nhận sự tăng trưởng tích cực và dự báo sẽ tiếp tục khả quan trong tháng cuối năm trước khi chính quyền Mỹ có thể áp dụng các mức thuế mới…

Tiền đề đi tới mục tiêu 1.000 tỷ

Để đạt được kết quả xuất khẩu tích cực trong năm 2024, PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng - Giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế, Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, các doanh nghiệp đã khai thác hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do như CPTPP, EVFTA, RCEP, tạo thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế với mức thuế ưu đãi và gia tăng khả năng cạnh tranh. Cùng với đó, công tác đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu đang dần phát huy hiệu quả khi Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường mới nổi và tập trung vào các nhóm hàng chủ lực như điện tử, nông sản và dệt may.

Trong năm 2024, ngành nông nghiệp tiếp tục đóng vai trò là bệ đỡ cho ngành kinh tế, kim ngạch xuất khẩu tăng cao đã giúp cho nhiều ngành hàng tăng trưởng khả quan.

“Thị trường của nông sản Việt Nam thời gian qua có chuyển biến khá mạnh, đặc biệt là giá nông sản tăng cao, cộng với quy mô xuất khẩu cũng tăng, đồng nghĩa với việc được lợi cả giá và lượng. Ngoài ra, một số mặt hàng như hàng dệt may, đồ gỗ, thủy sản đều có kim ngạch tăng trưởng cao. Có được kết quả đó là nhờ sự hỗ trợ rất lớn từ cơ chế chính sách, cộng với nỗ lực của doanh nghiệp trong việc tiếp cận, hiểu sâu hơn về thị trường, biết cách làm theo chuỗi, phản xạ nhanh trước tất cả biến động, đặc biệt là những đòi hỏi của các thị trường khó tính… cộng hưởng các yếu tố đó tạo nên một bức tranh rất lạc quan của năm 2024” PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng nói.

PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng cho rằng, XK đã chính thức xác lập kỷ lục mới tiếp cận con số gần 750 tỷ USD và hết năm vào khoảng 780 tỷ USD. Với mức tăng như hiện nay thì dự báo tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian tới sẽ chạm mốc XNK 1.000 tỷ USD, đây là con số nằm ngoài mức kỳ vọng nhưng với xuất khẩu tăng trên 10% cho thấy sự tăng trưởng khả quan.
Song, để đạt được mục tiêu này, “chúng ta cần phải có cơ chế chính sách và điều chỉnh lại mục tiêu chiến lược cao hơn trước; cần tạo ra hạ tầng về thương mại trong điều kiện mới, nhất là trong hạ tầng số, hạ tầng xanh, tài chính xanh, nhân lực xanh. Trong đó, hệ thống ngân hàng phải vào cuộc nhiều hơn, để cung cấp nguồn tín dụng lâu dài, bền vững và trực diện cho doanh nghiệp. Chính phủ nên có những chương trình quốc gia về xúc tiến xuất khẩu xanh, nên làm quyết liệt và làm sớm”, PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng nói và cho rằng, nên có những quỹ hỗ trợ tạo điều kiện cho hạ tầng xanh, thương mại xanh, thương mại số, thương mại bền vững mạnh và nhiều hơn nữa. Đặc biệt là liên quan đến chi phí logictics, liên quan đến vận tải, kho bãi sẽ tốt hơn. Đối với doanh nghiệp, khi thấy bức tranh xuất khẩu sáng như vậy, cần tiếp tục phát huy trên nền tảng xanh, đánh giá lại hiệu suất phát thải, chú ý tới chuyển đổi năng lượng.