Gian lận định mức - kiểu trốn thuế tinh vi

Chi cục KTSTQ-Cục Hải quan Bình Dương đã phát hiện nhiều DN gian lận định mức, trốn thuế (Ảnh: T.H)

Gian lận định mức, trốn thuế

Theo Cục Hải quan Bình Dương, trong quá trình quản lí, kiểm tra các DN thực hiện loại hình gia công, SXXK, đơn vị đã phát hiện nhiều hành vi vi phạm, như: gian lận về xuất xứ, đánh tráo nguyên phụ liệu, tiêu thụ nguyên phụ liệu trái phép và đặc biệt là việc khai định mức cao hơn thực tế sản xuất để trốn thuế. Có trường hợp, qua công tác kiểm tra sau thông quan, Cục Hải quan Bình Dương truy thu trên 35 tỉ đồng vì DN gian lận qua định mức.

Theo Cục Hải quan Bình Dương, hơn 80% tờ khai phát sinh tại đơn vị là loại hình gia công, SXXK và tập trung nhiều ở ngành may mặc. Tổng lượng định mức đăng ký trung bình hàng năm trong toàn Cục khoảng 250.000 định mức.

Với số lượng định mức phát sinh nhiều như thế, hầu các Chi cục đều đã quan tâm phân công từ 1 đến 2 công chức chuyên trách tiếp nhận định mức, đảm bảo được thời gian tiếp nhận nhanh chóng, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc khai báo tờ khai xuất khẩu.

Tuy nhiên, do khối lượng định mức nhiều, trong quá trình tác nghiệp cũng còn một số ít cán bộ chưa làm hết vai trò trách nhiệm, còn buông lỏng trong kiểm tra, đối chiếu, còn tiếp nhận những định mức không thông báo đầy đủ các thông tin bắt buộc; các sản phẩm có định mức, tỷ lệ hao hụt, tỷ lệ tiêu hao bất hợp lý mà không có nghi vấn, không yêu cầu doanh nghiệp giải trình; chưa thực hiện việc kiểm tra định mức theo quy định đối với các doanh nghiệp đã bị xử lý vi phạm về gian lận định mức.

Chính vì vậy mà tỷ lệ định mức được Chi cục tiến hành kiểm tra trong thời gian qua rất ít. Thực trạng trên đã gây tâm lý chủ quan trong cộng đồng doanh nghiệp, thông báo định mức không chính xác, không kiểm tra điều chỉnh trong thời gian pháp luật cho phép, theo thời gian dẫn đến các hậu quả là làm chênh lệch nguyên liệu tồn kho với hồ sơ thanh khoản nộp cho cơ quan hải quan, vi phạm các quy định về quản lý nhà nước.

Vẫn còn bất cập

Hiện nay, tuy các chương trình quản lý hàng gia công, SXXK cung cấp được nhiều tiện ích trong công tác theo dõi, quản lý nhưng đồng thời cũng có những hạn chế như chưa thật thân thiện với người sử dụng. Chương trình quản lý gia công không tự động cấp số định mức, hiện nay cán bộ tiếp nhận và đăng ký định mức phải lập sổ theo dõi và cấp số thủ công mất rất nhiều thời gian và phát sinh sai sót. Đôi lúc có tình trạng chương trình chạy chậm hoặc mất dữ liệu.

Quy trình sản xuất của một sản phẩm gia công, SXXK thường phức tạp, tuy nhiên hiện nay cán bộ hải quan không có nhiều điều kiện để tìm hiểu hoặc tiếp cận quy trình sản xuất của các công ty, điều này đã gây nhiều khó khăn cho cán bộ hải quan trong việc phát hiện các dấu hiệu bất hợp lý trong định mức DN đăng ký. Ngoài ra, một số cơ quan chức năng (theo luật định) đã từ chối việc giám định vì không có máy móc thiết bị tương đương để tiến hành giám định, điều này cũng gây không ít khó khăn cho các Chi cục khi cần xác định định mức của một sản phẩm có nghi vấn.

Sở dĩ việc kiểm tra định mức chưa đạt được như mong muốn, bởi công tác này còn gặp một số bất cập. Chẳng hạn, các sản phẩm SXXK, như: bàn, ghế, tủ, gương,..rất cồng kềnh, nếu kiểm tra định mức tại trụ sở Hải quan sẽ khó khăn cho DN trong quá trình vận chuyển. Nếu kiểm tra tại nhà máy sản xuất thì DN mất thời gian để chuẩn bị, gây ảnh hưởng đến việc sản xuất của DN, đồng thời ảnh hưởng đến công tác tiếp nhận và đăng kí định mức tại Chi cục hải quan.

Đối với các sản phẩm có quy trình sản xuất phức tạp, như: sản phẩm may nhiều lớp, sơn nhiều lần rồi mài bóng, hoặc các sản phẩm có chi tiết quá nhỏ... công chức hải quan không đủ chuyên môn, kĩ năng để xác định chính xác định mức, tỉ lệ hao hụt của sản phẩm. Bên cạnh đó, một số cơ quan chức năng từ chối việc giám định mẫu hàng vì không có máy móc thiết bị để tiến hành kiểm tra… đã gây không ít khó khăn cho cơ quan Hải quan khi xác định tính chính xác của định mức./.

Thu Hòa