Ba cách thức huy động tài chính để tái thiết đất nước sau đại dịch

	Tăng cường hợp tác Việt Nam – Anh trong lĩnh vực công nghệ tài chính, số hoá thị trường tài chính
	Bộ Tài chính chủ động, đổi mới, sáng tạo thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước
	Bộ trưởng Tài chính Mỹ Yellen cảnh báo sắp đạt giới hạn nợ công

Trụ sở Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ ở Washington DC.

Theo Tiến sỹ Trương Tấn Vĩ, in tiền chính là sử dụng biện pháp nới lỏng tiền tệ, tăng tính thanh khoản cho thị trường. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đưa ra chính sách nới lỏng định lượng (QE), mỗi tháng mua 120 tỷ USD trái phiếu và chứng khoán, thực chất là bơm thêm tiền vào thị trường. Ngoài Mỹ, các nước và khu vực như Australia, Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU) cũng thực thi QE.

Trên phương diện lãi suất, Mỹ, Australia, Nhật Bản và EU vẫn duy trì chính sách lãi suất thấp kỷ lục, trong đó Nhật Bản và EU duy trì lãi suất âm

Các biện pháp nêu trên có tác dụng tăng tính thanh khoản, ngăn không cho thị trường đổ vỡ, nhưng đều phải “trả giá”. Ví dụ, lãi suất thấp sẽ khiến người gửi tiền không nhận được khoản thu nhập hợp lý hay chính sách nới lỏng tiền tệ về mặt lâu dài sẽ khiến lạm phát tăng cao.

Đại dịch Covid-19 đã làm gián đoạn hoạt động đi lại của người dân cũng như dòng chảy hàng hóa, khiến giá phí vận chuyển, giá nguyên liệu cũng như giá hàng hóa tăng lên. Cùng với sự gia tăng trở lại của lạm phát, các ngân hàng trung ương đành phải tính tới khả năng thắt chặt chính sách tiền tệ. FED dự kiến vào tháng 11 tới sẽ giảm bớt quy mô QE, sang năm 2022 hoặc 2023 xem xét tăng lãi suất. Thời gian biểu tăng lãi suất của Ngân hàng trung ương Australia gần giống với Mỹ.

Ngoài chính sách tiền tệ, để có tiền tái thiết đất nước sau đại dịch, các nước cũng có thể vay nợ. Ngày 10/8 vừa qua, Thượng viện Mỹ đã thông qua kế hoạch cơ sở hạ tầng trị giá 1.200 tỷ USD, một mặt có thể tái thiết đất nước, mặt khác mang tới thêm nhiều cơ hội việc làm cho người dân. Nhưng vay mượn khiến cho nợ công của Mỹ không ngừng tăng, hiện đã lên tới 127% GDP.

Ngoài hai cách làm trên, để có nguồn tài chính tái thiết, các nước còn có thể trưng thu thuế. Đảng Dân chủ ở Mỹ đã đưa ra kiến nghị tăng thuế, bao gồm thuế doanh nghiệp, thuế phụ thu 3% đối với thu nhập cá nhân trên 5 triệu USD trở lên… Mục đích trưng thu thuế của Mỹ là nhằm tái thiết đất nước và đối tượng nhắm đến là những người thu nhập cao hoặc người giàu.

Trong khi đó, Bộ Tài chính Malaysia tiết lộ Chính phủ đang thảo luận việc tăng thuế và tăng thuế thu nhập từ đầu tư vốn cũng là một trong những khả năng được tính đến. Ngoài ra, ở Malaysia còn tồn tại ý tưởng thu thuế lợi nhuận bất ngờ nhằm vào các doanh nghiệp thu lợi lớn trong đại dịch như các hãng sản xuất găng tay.

Đối với thuế thu nhập từ đầu tư vốn, những người tán thành cho rằng việc này tạo cơ hội để người giàu trả lại cho xã hội, nhưng người phản đối lại lo ngại ảnh hưởng tiêu cực tới niềm tin của nhà đầu tư đối với kinh tế. Đối với thuế thu nhập bất ngờ, có người thấy rằng điều đó là bất công đối với các doanh nghiệp bản địa thành công, nhưng cũng có người lại thấy rằng loại thuế này nhằm vào những người được “của trời cho”, không ảnh hưởng tới doanh nghiệp thông thường. Hơn nữa không có được sự trợ giúp của chính quyền, những doanh nghiệp này cũng không có được “của trời cho”.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế học dường như có chung nhận thức rằng đó là để tái thiết đất nước, in tiền, vay nợ hay thu thuế đều là giải pháp tạm thời. Giải pháp lâu dài chính là làm thế nào khởi động chuyển đổi kinh tế thực sự.