Cần chính sách tốt hơn trong tập trung đất đai để phát triển nông nghiệp
![]() |
GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường |
Ông nhận định thế nào về thực trạng quản lý đất nông nghiệp ở Việt Nam hiện nay?
- Ngay từ năm 2013, Việt Nam đã xác định kinh tế nông nghiệp sẽ phải là 1 ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam. Nếu muốn là ngành kinh tế mũi nhọn, ngoài những việc như chế biến, dịch vụ, XK…, làm ra nông sản là câu chuyện rất quan trọng, là “gốc” của vấn đề.
Vấn đề quan hệ sở hữu rất được quan tâm, nếu như ngày xưa mối quan tâm lớn là quan hệ giữa địa chủ và nông dân thì hiện nay quan hệ sở hữu đã khác đi. Đó là quan hệ giữa các cá thể nông dân, trong đó có nông dân giàu, nông dân nghèo; thậm chí có trang trại, có cả DN kết hợp với nông dân…, rất nhiều thứ. Tuy nhiên, những câu chuyện này chưa được làm rõ trong Luật Đất đai 2013.
Có những lo lắng đã được đặt ra như liệu có hình thành tầng lớp địa chủ mới hay không, song tôi cho rằng chưa đến mức lo. Kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, thực chất địa chủ mới nằm trong các DN chứ không nằm trong nông dân. Việc sửa Luật Đất đai 2013, có liên quan đến đất nông nghiệp còn rất nhiều vấn đề phải nghiên cứu, phải làm. Nhiều câu chuyện phải lo, thứ nhất là để cho nông dân yên tâm làm nông nghiệp; thứ hai, còn một lượng nông dân chuyển sang khu vực phi nông nghiệp cũng vẫn chuyển được một cách tốt đẹp.
Có ý kiến cho rằng, nông nghiệp Việt Nam vốn được phát triển chủ yếu dựa vào hộ nông dân cá thể với các mảnh ruộng nhỏ lẻ, phân tán, khó phát triển lớn mạnh. Điều này phần nào phản ánh thực trạng quản lý, sử dụng đất nông nghiệp của Việt Nam còn những điểm bất ổn. Quan điểm của ông như thế nào?
- Thứ nhất, phải nói rằng việc giao đất của hợp tác xã cho hộ gia đình cá nhân theo quy định tại Luật Đất đai 1993 và Nghị định của Chính phủ năm 1994 là chính sách đất đai tuyệt vời. Bởi vì, điều này đã giải phóng được sức lao động của người nông dân, hay nói cách khác là giải phóng được sức sản xuất, từ đó làm cho nông nghiệp Việt Nam từ nền kinh tế nông nghiệp không đủ gạo cho dân trở thành nền kinh tế nông nghiệp XK được gạo cho các nước khác.
Tuy nhiên, hiện nay, nông sản của Việt Nam chỉ có một số loại nhất định được XK đến các thị trường “khó tính” như Mỹ, EU với mức giá cao. Còn đại đa số hàng hoá vẫn chủ yếu XK sang thị trường Trung Quốc. Vừa qua, hàng nghìn xe nông sản vẫn tồn đọng tại cửa khẩu biên giới XK sang Trung Quốc. Đó là thực tế rất đau lòng.
Chính sách giao đất của hợp tác xã cho hộ gia đình cá nhân là chính sách tốt nhưng đã hết phát huy tác dụng. Sau nhiều năm nhìn lại có thể thấy, sức XK của ngành nông nghiệp vẫn tốt nhưng nông nghiệp Việt Nam vẫn bị chia cắt nhỏ lẻ, không có cách nào có thể tập trung lại được.
"Bài toán" trung tâm hiện nay vẫn là tập trung, tích tụ đất đai để có một nền nông nghiệp quy mô lớn; từ đó mới áp dụng được công nghệ cao, kỹ thuật cao vào sản xuất nông nghiệp, có nền nông nghiệp chất lượng cao hơn, hướng tới chinh phục các thị trường XK “khó tính” với mức giá cao hơn. Lúc đó, nông nghiệp Việt Nam mới đỡ được cảnh hàng nghìn xe xếp hàng chờ tại biên giới Trung Quốc.
![]() |
Theo ông, để người nông dân gắn bó với đất đai, đặc biệt là người dân nghèo có thể sống ổn định, phát triển bền vững từ việc khai thác, sử dụng đất nông nghiệp, cần thay đổi điểm mấu chốt nào trong quy định của pháp luật về đất nông nghiệp?
- Khi người nông dân cảm thấy thu nhập từ đất nông nghiệp đủ sống thì tự khắc họ sẽ “yêu” đất nông nghiệp. Đó là quy luật tự nhiên. Nhiều người hiện nay nói về vấn đề bỏ đất hoang, đó là bởi việc làm nông nghiệp không giúp người dân đủ sống như làm các công việc khác, ví dụ như làm phu hồ. Người ta đi làm vài ngày đã bằng làm nông nghiệp cả tháng.
Trong câu chuyện này, tại Hàn Quốc, Nhật Bản cũng đã có những cách xử lý linh hoạt. Ví dụ, Nhật Bản đã tạo ra các “ngân hàng” đất nông nghiệp. Ai có đất nông nghiệp không sử dụng gửi vào “ngân hàng” này và thu được khoản lãi nhất định. Với Hàn Quốc, họ tạo ra một trung tâm thu nhận đất nông nghiệp. Trung tâm này không mang tính lợi nhuận nhưng có vai trò điều phối xã hội để làm sao cho đất nông nghiệp đó được sử dụng vào những mục đích nhất định của nông nghiệp. Trung tâm làm cho đất nông nghiệp thường xuyên được sử dụng. Đáng chú ý, các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc không phạt người bỏ hoang đất nông nghiêp mà dùng nhiều cách để sử dụng đất nông nghiệp khi bị bỏ hoang.
Điều thứ hai tôi muốn nhắc tới hiện nay là, Việt Nam phải làm như thế nào để tích tụ, tập trung đất đai khi đất đai nông nghiệp rơi vào tình trạng rất manh mún. Câu chuyện này thực ra là phải xây dựng một quan hệ sản xuất mới. Ví dụ, Việt Nam phải tích cực trong câu chuyện chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với trường hợp người nông dân thực sự không cần đến đất nông nghiệp, chuyển sang hẳn lao động phi nông nghiệp.
Khi họ có đảm bảo về thu nhập từ khu vực phi nông nghiệp nên khuyến khích họ chuyển nhượng sang cho những người có khả năng tập trung đất. Những người có nhiều đất, mang lại lợi ích cho nhiều người lao động khác trên khu vực nông nghiệp thì phải hoan nghênh, có chính sách hỗ trợ. Nhìn chung, câu chuyện tập trung, tích tụ đất đai vẫn đang cần những chính sách tốt hơn.
Xin cảm ơn ông!
Tin liên quan

Thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng đến hết 31/12/2026
15:02 | 27/06/2025 Chính sách thuế, hải quan

Tín dụng xanh Agribank góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia
10:27 | 26/06/2025 Nhịp sống thị trường

Có thể ủy quyền cho UBND xã quyết định miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp
09:32 | 22/06/2025 Chính sách thuế, hải quan

Giảm 50% mức thu của 46 loại phí, lệ phí
21:12 | 03/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Thủ tục hải quan khi thay đổi địa chỉ theo đơn vị hành chính mới
20:00 | 03/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Khô dầu hạt cải là mặt hàng nhập khẩu có điều kiện
15:09 | 03/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Quy định giao dịch điện tử đối với hàng XNK và phương tiện XNC, quá cảnh
10:00 | 03/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Mở rộng diện ưu đãi thuế nhập khẩu để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển khoa học công nghệ
09:27 | 03/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Những điểm mới cần lưu ý khi triển khai thực hiện quy định về xử lý vi phạm hành chính
07:00 | 03/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hoá đơn trên 5 triệu đồng phải thanh toán không dùng tiền mặt mới được khấu trừ thuế
16:27 | 02/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Bài 4: Thẩm quyền phê duyệt hồ sơ APA: Bước tiến cải cách, kỳ vọng rút ngắn thời gian và tăng tính chủ động cho doanh nghiệp
16:12 | 02/07/2025 Diễn đàn

Máy móc, thiết bị của DN chế xuất không lưu giữ tại kho thuê ngoài
16:08 | 02/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hải quan triển khai thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính
15:40 | 02/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Giảm thuế giá trị gia tăng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026
20:18 | 01/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Người khai hải quan được khai bổ sung thông tin về chứng từ chứng nhận xuất xứ
15:37 | 01/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hướng dẫn thực hiện phân loại mặt hàng bảng giá điện tử ESL
14:57 | 01/07/2025 Chính sách thuế, hải quan
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

Thị trường bất động sản kỳ vọng sự "bùng nổ"

Giải bài toán giá nhà leo thang với loại hình bất động sản mới "Livehouse"

Giảm 50% mức thu của 46 loại phí, lệ phí

Xăng RON95-III tiếp tục giảm 1.210 đồng/lít, giá tối đa 19.906 đồng/lít

Thủ tục hải quan khi thay đổi địa chỉ theo đơn vị hành chính mới

(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025
15:14 | 01/07/2025 Infographics

Bài 3: (LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp
15:54 | 30/06/2025 Diễn đàn

(INFOGRAPHICS): Kế hoạch hành động của Cục Thuế để phát triển kinh tế tư nhân
08:59 | 30/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức
09:00 | 29/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): 7 chính sách thuế nổi bật có hiệu lực từ 1/7/2025
09:17 | 27/06/2025 Infographics

Hải quan khu vực V công bố quyết định bổ nhiệm lãnh đạo

(INFOGRAPHICS) Địa bàn quản lý của 29 thuế cơ sở thuộc Thuế TP. Hồ Chí Minh

Hải quan Cẩm Phả tăng cường các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp

Công chức thuế cần chủ động đồng hành, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp bằng tinh thần cầu thị

Hải quan khu vực III tập huấn hướng dẫn sử dụng hệ thống Ecus6

6 tháng đầu năm, Hải quan thu ngân sách đạt 222.749 tỷ đồng

Cỗ máy gia tốc từ Nghị quyết 57-NQ/TW: Một bài học sống động

Hải Phòng sau sáp nhập: Cơ hội mới cho thị trường bất động sản bứt tốc

Cơ hội để ngành điện tử Việt Nam tái cấu trúc

Doveco: Tiên phong sản xuất xanh, khai mở tầm nhìn bền vững cho nông sản Việt

Viettel khởi công biểu tượng công nghệ mới bên sông Hàn

Batdongsan.com.vn được vinh danh là nền tảng công nghệ bất động sản số 1 Việt Nam

Chú trọng nâng cao năng lực chế biến sâu và bảo quản nông sản sau thu hoạch

Kịch bản nào cho xuất khẩu thủy sản nửa cuối năm?

Xuất khẩu tại Nghệ An tăng trưởng tích cực nửa đầu năm

Khởi công 2 công trình thuộc Đề án thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh

“Cửa sáng” cho nông sản Việt vào Nhật

Thông tư 40 mở đường tiết giảm chi phí cho doanh nghiệp xuất khẩu

Xăng RON95-III tiếp tục giảm 1.210 đồng/lít, giá tối đa 19.906 đồng/lít

Yêu cầu ngừng kinh doanh, sử dụng 7 sản phẩm dưỡng da của Công ty Toàn Cầu Đông Nam

Siết chặt kinh doanh dược phẩm trên nền tảng thương mại điện tử

Thu hồi 2 loại kem đánh răng Aquafresh của Nhật

Bài 6: Kiểm soát giao dịch bằng công nghệ để phát hiện hàng giả trên sàn thương mại điện tử

8 sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ của 4 công ty bị thu hồi

Ngành sản xuất Việt vẫn loay hoay với bài toán giữ đà hay gãy đà?

Thêm một loại hình mới giúp giảm áp lực giá bất động sản vùng đô thị

Các đại dự án bất động sản: Cú hích mới cho thị trường phát triển

C.P. Việt Nam không vi phạm quy định về an toàn thực phẩm khi cung cấp thịt heo, thịt gà

Chủ động ứng phó khi thị trường xăng dầu biến động
