Giải pháp logistics hiệu quả, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu

Doanh nghiệp XNK mong muốn các giải pháp logistics hiệu quả, thích ứng và thân thiện với môi trường. Ảnh: T.H

Diễn đàn nhằm thúc đẩy trao đổi, kết nối và hợp tác giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp logistics, doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động, chuỗi cung ứng toàn cầu chịu sức ép lớn, đòi hỏi các giải pháp logistics hiệu quả, thích ứng và thân thiện với môi trường.

Tại diễn đàn, các chuyên gia đã chia sẻ với doanh nghiệp về phát triển dịch vụ logistics thích ứng với thay đổi chính sách thương mại quốc tế; chia sẻ kinh nghiệm từ Trung Quốc về phát triển cảng và kết nối logistics; phiên thảo luận về vận tải liên vận Á – Âu, mô hình cảng hiệu quả và bền vững, tối ưu chi phí logistics gắn với mục tiêu môi trường và xã hội.

Bà Nguyễn Thảo Hiền, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài cho biết, thương mại toàn cầu đang trên đà phục hồi rõ rệt. Trong năm 2024, tổng giá trị thương mại toàn cầu đạt gần 33 nghìn tỷ USD, tăng 3,3%.

Riêng Việt Nam, 6 tháng đầu năm 2025 ghi nhận tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 432 tỷ USD, tăng hơn 16% so với cùng kỳ. Xuất khẩu đạt gần 220 tỷ USD, nhập khẩu hơn 212 tỷ USD, xuất siêu hơn 7 tỷ USD.

Những con số cho thấy sức bật mạnh mẽ và khả năng thích ứng vượt trội của doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh đầy biến động.

Chỉ số hiệu quả logistics của Việt Nam đã vươn lên đứng thứ 43/139 toàn cầu và thứ 5 trong ASEAN. Quy mô thị trường logistics hiện đạt khoảng 45–50 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng trung bình 12–14%/năm. Cùng với đó, việc phát triển các trung tâm logistics, cảng cạn, kho ngoại quan và vận tải đa phương thức đang đóng vai trò hỗ trợ hiệu quả cho các ngành xuất khẩu chủ lực như điện tử, dệt may, nông - thủy sản

Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thảo Hiền, bên cạnh các tín hiệu tích cực, ngành logistics Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức từ chi phí, hạ tầng, quy chuẩn đến các ràng buộc thương mại mới.

Đánh giá về biến động và xu hướng thị trường logistics nửa đầu năm nay, bà Đinh Thị Bảo Linh, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại – Bộ Công Thương cho rằng, trong vận tải đường biển, nửa đầu năm 2025 chứng kiến khối lượng hàng hóa lớn, giá cước biến động mạnh và tình trạng gián đoạn địa chính trị dai dẳng, khiến các hãng vận tải phải tái cấu trúc đội tàu và các liên minh vận tải.

Đối với Việt Nam là một nền kinh tế có độ mở cao, hoạt động logistics tại Việt Nam có mối liên hệ rất chặt chẽ với môi trường bên ngoài, quy mô hoạt động xuất, nhập khẩu, các dự án đầu tư nước ngoài vào Việt Nam cũng như một phần các dự án đầu tư từ Việt Nam ra nước ngoài.

Hàng hóa XNK mỗi năm một tăng, đòi hỏi thích ứng từ dịch vụ logistics . Ảnh: T.H

Theo Bộ Công Thương, trong bối cảnh thương mại - đầu tư toàn cầu tiếp tục diễn biến phức tạp từ tháng 4/2025 đến nay, các doanh nghiệp ngành logistics liên tục phải thay đổi, dự đoán, thích ứng và tựu trung lại là nỗ lực nâng cao năng lực chống chịu, năng lực cạnh tranh để tồn tại trong một môi trường thay đổi nhanh chóng.

Quy mô vận chuyển hàng hóa gia tăng theo quy mô sản xuất, xuất nhập khẩu. 6 tháng đầu năm 2025, khối lượng vận chuyển hàng hóa của Việt Nam đạt 1.438,59 triệu tấn, tăng 14,28% so với cùng kỳ năm 2024.

Hoạt động xuất nhập khẩu tăng trưởng tốt trong 6 tháng đầu năm đã thúc đẩy lượng hàng hóa qua cảng biển tăng trưởng 2 con số, đạt hơn 573 triệu tấn, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2024.

Dự báo thị trường logistics tại Việt Nam trong nửa cuối năm 2025 tiếp tục tăng trưởng, nhờ các yếu tố: triển vọng chung từ quy mô thương mại và tiềm lực của các khu công nghiệp mới với quy mô lớn sau khi thực hiện sáp nhập các địa phương; thương mại điện tử trong và xuyên biên giới tiếp tục mở rộng; Chính phủ đang thúc đẩy mạnh mẽ tiến độ đầu tư công, đồng thời đầu tư vào hạ tầng logistics với sự tham gia của khu vực tư nhân cũng được khuyến khích, qua đó nâng cao hiệu quả dịch vụ logistics tại Việt Nam

Cùng với đó, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và FDI vào Việt Nam được kỳ vọng sẽ gia tăng, nếu mức thuế mà Việt Nam đạt được trong thỏa thuận với Hoa Kỳ thuận lợi hơn so với một số nước khác trong khu vực châu Á.

Tuy nhiên, ngành logistics đối mặt với thách thức về chi phí vận hành tăng do giá hàng hóa tăng chung và các doanh nghiệp cần thời gian để làm quen với quy định pháp lý mới trong nước và quốc tế vừa đồng loạt được ban hành trong thời gian gần đây.

Tổng Giám đốc Công ty Việt Thông (Viet Nam Express) Trương Tồn Vĩ cho rằng, hiện tại, logistics Trung Quốc - Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào vận tải đường bộ. Mặc dù có thể đáp ứng nhu cầu phân phối linh hoạt, nhưng trước kim ngạch thương mại song phương đã vượt 230 tỷ USD vào năm 2024 , chi phí cao và tính không ổn định về thời gian của vận tải đường bộ đơn lẻ đang ngày càng trở nên nổi bật. Vậy làm thế nào để phá vỡ bế tắc này.

Theo ông Trương Tồn Vĩ, trên thực tế, vận tải đa phương thức "đường sắt chính cộng vận tải đường bộ cự ly ngắn hai đầu" là câu trả lời cốt lõi cho mục tiêu "giảm chi phí, nâng cao hiệu quả và ổn định chuỗi cung ứng".

Hiện nay, Việt Nam đang thúc đẩy xây dựng "Nền tảng thông tin vận tải đa phương thức Trung-Việt" và có kế hoạch tăng hiệu quả truyền tải thông tin trong toàn chuỗi lên 40%.

Trong tương lai, chúng tôi mong muốn hợp tác sâu rộng hơn với các doanh nghiệp logistics và hiệp hội ngành hàng Việt Nam: một mặt, cùng nhau xây dựng các trung tâm phân phối biên giới (như bố trí các cơ sở tinh bột sắn tại Huế), mặt khác, thúc đẩy việc vận hành "bình thường hóa và mật độ cao" của các đoàn tàu đường sắt Trung-Việt.

“Chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng khi nguồn lực logistics của hai nước được hội nhập sâu rộng và mạng lưới vận tải đa phương thức thông suốt hơn, tiềm năng thương mại Trung-Việt sẽ được mở rộng hơn nữa”, ông Trương Tồn Vĩ nhấn mạnh.