Vững vàng mở cửa nền kinh tế

	Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế
	Củng cố vững chắc các động lực tăng trưởng để nền kinh tế phục hồi nhanh
	Xung lực phục hồi nền kinh tế

Ảnh minh họa

Nhiều cơ hội tăng tốc xuất khẩu

Những ngày cuối cùng của năm 2021, năm nhiều biến động, khó khăn không chỉ với các doanh nghiệp Việt Nam mà trên toàn thế giới, đã trôi qua. Kết quả thu về là những con số khô khan trên báo cáo đã không nói hết được sự gian nan vất vả, và những cú chuyển mình đột phá, những trăn trở “tìm cơ trong nguy” của mỗi doanh nghiệp, mỗi ngành hàng.

Đơn cử như với ngành dệt may, ông Cao Hữu Hiếu, Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) chia sẻ: “Năm 2021, có thời điểm dường như chúng tôi đã rơi vào thế tuyệt vọng”. Khó khăn, đặc biệt với những DN ở các tỉnh phía Nam, khi phải thực hiện giãn cách xã hội kéo dài, dẫn đến chuỗi sản xuất gần như bị đứt gãy. Vậy nên kết quả đạt con số 39 tỷ USD kim ngạch XK trong năm 2021 (tăng 11,2% so với năm 2020 và tăng 0,3% so với năm 2019) được xem là kỳ tích, trong đó chứa đựng bao sự gian nan, bao nỗi trăn trở tìm cơ hội, chớp thời cơ, tận dụng lợi thế của từng doanh nghiệp.

Tương tự, ở ngành hàng thuỷ sản, trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ sản (Bộ NN&PTNT) Trần Đình Luân xúc động nói: “Năm 2021, ngành thủy sản đã thoát hiểm ngoạn mục”. Tại thời điểm đến hết tháng 10/2021, toàn ngành chỉ đưa ra dự báo XK cả năm đạt khoảng 8,4-8,6 tỷ USD thay vì kết quả cuối cùng 8,89 tỷ USD đạt được. Tuy nhiên, giai đoạn các tháng cuối năm tình hình khởi sắc rõ rệt. Đặc biệt, tính riêng trong tháng 12/2021, trị giá XK thủy sản đã đạt tới 900 triệu USD.

Tiếp nối đà tăng trưởng, XK nhiều ngành hàng quan trọng của Việt Nam năm 2022 được nhìn nhận có không ít triển vọng dù khó khăn vẫn bủa vây. Với dệt may, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho biết, đến nay nhiều DN trong ngành đã có đơn hàng XK đến tháng 4/2022, tháng 5/2022. Ở kịch bản tích cực nhất, dịch bệnh cơ bản được kiểm soát trong quý 1/2022, XK dệt may cả năm có thể đạt khoảng 41,5 – 42,5 tỷ USD.

Tương tự, dù xác định khó khăn còn nhiều song ngành thuỷ sản cũng đặt mục tiêu XK 2022 đạt 8,9 tỷ USD. Lãnh đạo Tổng cục Thuỷ sản cho rằng, kinh tế thế giới tăng trưởng trở lại sau khi chiến lược tiêm vắc xin cho toàn dân được thực hiện, dịch Covid-19 được kiểm soát; đồng thời Việt Nam có lợi thế từ việc tận dụng các ưu đãi của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTTP) và FTA Việt Nam-EU (EVFTA)… là những thuận lợi cho XK thời gian tới.

Nhìn lại toàn cảnh XNK năm 2021 để đưa ra nhận định cho năm 2022, bên cạnh ấn tượng về mặt con số, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) phân tích: các sản phẩm XK của Việt Nam đang dần đa dạng, phong phú hơn về chủng loại, mẫu mã. Một số sản phẩm có thị phần lớn và vị thế cao, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng tại thị trường đích... Các DN trong nước cũng đang tập trung đầu tư vào công nghiệp chế biến, chế tạo và dần chuyển dịch sang sản xuất các mặt hàng có giá trị gia tăng, hàm lượng công nghệ, chất xám cao. “Với kết quả đáng khích lệ đạt được, XK sẽ tiếp tục là động lực tăng trưởng chính cho nền kinh tế Việt Nam trong năm 2022”, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu đánh giá.

Theo chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, trước bối cảnh Việt Nam phần nào khống chế được dịch bệnh đã góp phần tạo sự phục hồi tốt hơn từ các đối tác thương mại lớn như Hoa Kỳ, Trung Quốc, EU, ASEAN..., dự báo năm 2022, tổng kim ngạch XNK của Việt Nam có thể tăng trưởng từ 13-15%.

Nhìn nhận năm 2022, khu vực châu Á sẽ chứng kiến sự phục hồi XK vượt trội và Việt Nam là quốc gia tiếp tục tận dụng được cơ hội để tăng tốc XK, ông Andrew Jeffries, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam nhấn mạnh: “DN Việt Nam cần nhanh chóng nắm bắt cơ hội này để đẩy mạnh XK trong năm 2022, nâng cao chất lượng hàng hóa nhằm tiến sâu vào nhiều thị trường lớn”.

Lực đẩy từ các FTA

Năm 2021, góp sức vào “trái ngọt” 668,5 tỷ USD XNK có vai trò không nhỏ của thực thi, tận dụng tốt ưu đãi từ các FTA. Đến nay, Việt Nam đã ký kết 15 FTA kể cả song phương và đa phương, trong đó có FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, FTA Việt Nam-Vương quốc Anh (UKVFTA)... Nói như Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh thì: “Việc đàm phán và ký kết thành công nhiều FTA với các đối tác thương mại quan trọng hàng đầu đã giúp kim ngạch XNK của Việt Nam ngày càng tăng trưởng mạnh”.

Minh chứng rõ hơn, ông Trần Thanh Hải cho biết: sau 3 năm thực hiện CPTPP và hơn 1 năm thực hiện EVFTA đã có những tác động rất tích cực đến hoạt động XK hàng hóa của Việt Nam, nhất là từ những thị trường mà Việt Nam chưa từng ký FTA. Đơn cử, nhờ CPTPP, XK hàng hóa sang Canada, Mexico và Peru đều có mức tăng trưởng từ 25-30%/năm.

Với EU, nhờ EVFTA nên dù Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề do đợt dịch thứ 4 bùng phát tại vùng XK trọng điểm phía Nam, 11 tháng năm 2021, thương mại 2 chiều giữa Việt Nam và EU vẫn đạt 51,3 tỷ USD, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm 2020. Việt Nam xuất siêu sang EU 20,6 tỷ USD, tăng 9,8% so với mức xuất siêu của cùng kỳ năm trước. Bộ Công Thương dự báo, trong năm 2022, XK hàng hóa của Việt Nam sang thị trường EU sẽ tăng trưởng khả quan hơn so với năm 2021 do các DN Việt Nam ngày càng tận dụng tốt những ưu đãi từ EVFTA.

Bên cạnh các FTA thế hệ mới đang thực thi, tạo lực đẩy khá tốt cho XNK của Việt Nam như CPTPP, EVFTA…, sẽ là thiếu sót nếu không nhắc tới từ 1/1/2022, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) chính thức có hiệu lực. FTA thế hệ mới này dự kiến sẽ mở thêm cơ hội cho DN Việt Nam đẩy mạnh XK, tạo lập một thị trường XK ổn định, lâu dài cho các nước ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng, góp phần thúc đẩy việc thực hiện chính sách xây dựng nền sản xuất định hướng XK của Việt Nam.

Ở góc độ ngành hàng, tận dụng tốt FTA và tiếp tục kỳ vọng vào lực đẩy này trong năm 2022 điển hình có thể kể tới ngành gỗ. Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) nhấn mạnh: “Năm 2021, các DN chế biến đã tranh thủ tận dụng thời cơ phát triển mở rộng thị trường trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ -Trung và cơ hội từ các FTA mà Việt Nam tham gia. Trị giá XK gỗ, lâm sản vào một số thị trường truyền thống giữ mức tăng trưởng cao như Trung Quốc 23,7%; Hoa Kỳ 21,4%; EU 14,4%; Nhật Bản 6,7%; Hàn Quốc 5,7%. Sang năm 2022, việc Việt Nam phê chuẩn và đang triển khai theo lộ trình các FTA song phương, đa phương như CPTPP, EVFTA, RCEP tiếp tục là thuận lợi đáng kể cho XK”.

Với DN “đầu đàn” trong ngành dệt may như Vinatex, để có thể đáp ứng tốt quy tắc xuất xứ, tận dụng tốt nhất cơ hội từ các FTA trong năm 2022, đơn vị này thậm chí đã có sự chuẩn bị khá kỹ lưỡng. “Năm 2021, Vinatex đã mở rộng đầu tư xây dựng các nhà máy mới. Đó là đưa vào hoạt động Nhà máy Sợi 3 (Công ty CP Sợi Phú Bài) với quy mô 32.000 cọc sợi từ tháng 6/2021; Nhà máy Sợi 2 (Công ty CP Vinatex Phú Hưng) với quy mô 22.800 cọc sợi, đi vào hoạt động từ tháng 10/2021. Đây là cơ sở để Vinatex nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng được yêu cầu quy tắc xuất xứ của các FTA như CPTPP, EVFTA…”, ông Hiếu nói.

Khẳng định Việt Nam là một trong những nước tận dụng các FTA tốt, ông Trịnh Minh Anh, Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế cho rằng, thời gian tới, các cơ quan quản lý cần tập trung các giải pháp củng cố và mở rộng thị trường XK, tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA đã có hiệu lực, hướng dẫn DN chú trọng vào các thị trường nhỏ và thị trường ngách; đồng thời, tăng cường quản lý XNK một số mặt hàng chiến lược…