Thu từ sản xuất kinh doanh giảm, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói gì?

Đã khắc phục được tình trạng dự toán thu không sát

Điểm lại những kết quả, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho hay: Năm 2018 và đầu năm 2019, thu NSNN đều đạt khá, năm 2018 tăng 8% so với dự toán.

Cơ cấu ngân sách chuyển dịch tích cực, đáp ứng yêu cầu của Bộ Chính trị và Quốc hội. Tổng thu nội địa giai đoạn 2011 – 2015 là 68%, đã khá cao nhưng giai đoạn 2016 – 2018 lên tới 80,3% là rất cao. Tỷ trọng thu dầu thô chỉ còn khoảng 4% tổng thu. Thu ngân sách Trung ương giai đoạn 2016 – 2018 chiếm khoảng 55 – 56% tổng thu cân đối.

Một vấn đề cử tri lo ngại là công tác phân tích dự báo thực hiện thu năm 2018 chưa sát. Dù tổng thu vượt dự toán lớn nhưng thu từ 3 khu vực sản xuất kinh doanh đều giảm so với báo cáo, nợ đọng, thất thu thuế còn lớn. Trước băn khoăn này, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu một số nguyên nhân.

Trước tiên là kinh tế tiếp tục duy trì đà tăng trưởng khá. GDP năm 2018 tăng 7,08% vượt mục tiêu đề ra. Thu tiền sử dụng đất vượt lớn; tăng tới 61,85 nghìn tỷ đồng so với dự toán, tăng 29,75 nghìn tỷ so với báo cáo Quốc hội. Riêng 3 tháng cuối năm 2018 đã thu về 58 nghìn tỷ đồng. Đây là khoản thu rất khó dự toán, phụ thuộc vào từng thị trường, địa phương, từng dự án cụ thể. Hơn nữa, đây là khoản thu phân cấp của địa phương nên dự toán thường do địa phương đăng ký.

Lý giải việc thu từ 3 khu vực sản xuất kinh doanh giảm so với báo cáo Quốc hội, theo Bộ trưởng, nguyên nhân khách quan là kinh tế dù có khởi sắc, hoạt động của DN được cải thiện, song còn tồn tại nhiều khó khăn ảnh hưởng đến thu NSNN. Cụ thể, năm 2018, số lượng DN thành lập mới 131,3 nghìn DN, chủ yếu là DN nhỏ, vừa và siêu nhỏ. Nhưng có tới 107 nghìn DN tạm ngừng hoạt động, giải thể, từ đó mất luôn số thuế phải nộp. Trong khi DN thành lập một thời gian dài mới có đóng thuế, và thường các DN mới và lớn được hưởng ưu đãi thuế nên đóng thuế ít.

Những tháng đầu năm 2019, thu NSNN đang có tiến độ rất tốt. Đến 20/5 đã đạt 41,28% dự toán. Nhờ tăng trưởng kinh tế và nhiều giải pháp, số thu từ 3 khu vực kinh tế đã sát với bình quân chung. Một ưu điểm nữa của năm 2019 là cân đối ngân sách Trung ương 4 tháng qua cũng đã sát tiến độ thu chung của cả nước, đảm bảo tốc độ tăng thu, quản lý tốt.

Về chủ quan, dự toán năm 2018 một số lĩnh vực rất cao so với với thực tế, nhất là 3 khu vực DNNN, FDI và tư nhân. Rút kinh nghiệm, năm 2019, dự toán đã được điều chỉnh và thực hiện đã tốt hơn. Ví dụ dự toán thu khu vực DNNN tăng 13,1%, khu vực FDI tăng 30,1%, ngoài quốc doanh 20,4% trong khi tăng trưởng GDP và lạm phát chỉ khoảng 11%.

Về ý kiến cho rằng tỷ trọng thu cân đối ngân sách Trung ương đang giảm và có nguy cơ khó đạt mục tiêu sẽ gây nhiều tác động tiêu cực, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng bày tỏ: Theo phân cấp NSNN, ngân sách Trung ương có 2 nguồn thu chính là từ XNK và dầu thô. Gần đây, tuy chúng ta hội nhập sâu, cắt giảm thuế quan về 0% rất nhiều nhưng số thu từ 2 nguồn nói trên vẫn tăng chứ không hề giảm.

Đó là nhờ tăng kim ngạch XNK và công tác quản lý thu tốt hơn. Chính sách thu tiếp tục được hoàn thiện theo hướng giảm nghĩa vụ thuế, thêm ưu đãi theo yêu cầu hội nhập. Đồng thời, công tác quản lý về tài chính nói chung , đặc biệt là thuế, hải quan đẩy mạnh cải cách, hiện đại hoá để phục vụ người dân, DN tốt hơn.

Cần phải xóa số nợ thuế không có khả năng thu hồi

Về chống thất thu, người đứng đầu Bộ Tài chính thừa nhận vẫn còn tình trạng chấp hành kỷ luật kỷ cương ngân sách có nơi còn chưa nghiêm; gian lận thương mại, trốn thuế, chiếm đoạt thuế còn xảy ra ở nhiều nơi. Nguyên nhân chủ yếu là do chuyển cơ chế quản lý thuế và hải quan từ tiền kiểm sang hậu kiểm, DN tự tính, tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm.

“Chúng ta quản lý rủi ro và hậu kiểm. Còn nhiều vấn đề, như tuyên truyền pháp luật phải làm tốt hơn. Cần có nhiều giải pháp, cùng với việc chuyển phương thức quản lý, tiền kiểm sang hậu kiểm, quản lý rủi ro, hiện đại hoá ngành thuế, hải quan, tạo thuận lợi, sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế những lực lượng này. Nếu không làm như vậy thì không thể nào giảm được biên chế. Vừa qua, chúng tôi đã làm quyết liệt. Trong tháng 5, 6 làm khoảng hơn 20 tỉnh về phương án sáp nhập chi cục thuế. Các đơn vị đã làm rất tốt, không chỉ đơn giản là nhập huyện A vào B mà còn vấn đề nhân sự, sắp xếp, xử lý dôi dư, đặc biệt là vấn đề về chuyên môn, hệ thống, quy trình nghiệp vụ là phải xử lý đồng bộ…. thì mới không ảnh hưởng hoạt động” – Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng chia sẻ.

Công tác giáo dục tư tưởng, tâm tư nguyện vọng,… cũng được quan tâm quyết liệt, đồng bộ trên tinh thần không để ảnh hưởng đển chuyên môn, công tác.

Nợ đọng thuế có tăng nhưng số nợ thuế có khả năng thu hồi giảm. Bộ Tài chính đã báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề sớm xoá nợ đọng thuế không có khả năng thu hồi và dự kiến sẽ trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10 tới.

“Nhiều DN đã mất tích, không thể thu hồi nhưng cứ cộng dồn 0,03%/ngày nên số nợ thuế này tăng liên tục. Lâu nay, ít ai để ý đến số DN đóng cửa, dừng hoạt động, kéo theo số thuế không thể thu hồi. Trong bối cảnh chúng ta đang chuyển đổi phương thức quản lý kinh tế, thì những tồn tại này chưa thể hết” – lãnh đạo ngành Tài chính nói.