Nhìn thẳng vào sự thật để sửa đổi pháp luật kinh doanh

	Sửa Luật Doanh nghiệp: Để kinh doanh được “tung cánh”
	Lưu ý đến tính ổn định của pháp luật doanh nghiệp
	Doanh nghiệp “lãnh đủ” vì pháp luật chồng chéo, xung đột
	Sửa Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư để rõ ràng và phù hợp thực tiễn
	Sửa đổi Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp: Nhiều vấn đề nóng

Ông đánh giá như thế nào về sự thay đổi của hoạt động kinh doanh qua những lần sửa đổi Luật Doanh nghiệp?

- Trước khi Luật Doanh nghiệp được ban hành, để doanh nghiệp được thành lập, phải có 35 chữ ký 30 con dấu khác nhau nên thời gian và chi phí thành lập doanh nghiệp cực lớn. Đến khi Luật Doanh nghiệp tư nhân và Luật Công ty 1991 được ban hành thì mới tạo ra một loạt vấn đề phải qua điều tra thực tế mới thấy. Bởi khi luật có hiệu lực nhưng các địa phương lại không hề có động tĩnh, nguyên nhân là các địa phương chưa hiểu, thậm chí chưa biết về Luật này. Vì thế, điều này dẫn đến một tình huống là lãnh đạo một địa phương cho biết, Chủ tịch tỉnh có quyền cho phép người nào lập, người nào không được lập doanh nghiệp. Tương tự, một vị chủ tịch tỉnh Khánh Hoà thấy địa phương nhiều khách sạn quá nên tự ra quyết định cấm xây mới khách sạn. Nhưng sau khi nghe phân tích là nếu cấm xây khách sạn, các khách sạn cũ liên kết tăng giá, ảnh hưởng đến du lịch thì vị này mới bỏ quy định đó…

Kể lại những câu chuyện cũ để cho thấy, Luật Doanh nghiệp mới là đóng góp rất lớn cho cải cách thủ tục hành chính, môi trường kinh doanh ở nước ta. Chính Luật Doanh nghiệp đã khởi xướng, cắt giảm giấy phép con, xem xét về sự quản lý của bộ máy nhà nước. Nhưng việc sửa đổi Luật này cũng là cuộc đấu tranh gay gắt, giữa một bên là bảo vệ quyền tự do kinh doanh theo pháp luật, thực thi pháp luật nghiêm túc, với một bên là bảo vệ lợi ích nhóm cho các bộ, ngành. Cho đến hiện nay, công tác đấu tranh này vẫn cần được đẩy mạnh để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn.

Dù đã có nhiều thay đổi, nhưng Luật Doanh nghiệp hiện nay vẫn còn những vướng mắc ra sao, thưa ông?

- Luật Doanh nghiệp hiện nay vẫn phải sửa, phải bổ sung, ví dụ như các vấn đề liên quan đến lĩnh vực kinh doanh mới, công nghệ mới như về thương mại điện tử, hợp đồng điện tử, chữ ký điện tử, hộ kinh doanh… phải bổ sung vào luật này. Nhưng sửa Luật Doanh nghiệp đồng nghĩa với việc phải sửa các luật khác liên quan, nhất là các quy định đang bảo vệ lợi ích nhóm của các bộ, ngành. Hiện quy trình từ luật tới nghị định, tới thông tư hướng dẫn… là miếng đất màu mỡ tạo ra rủi ro, lạm dụng, tạo ra hậu kiểm, thanh tra, chi phí ngoài pháp luật… Vì thế, các cơ quan soạn thảo cần tạo điều kiện để các luật khác cũng được sửa đổi tương thích để thực thi hiệu quả quyền tự do kinh doanh.

Việc đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp là vấn đề đang gây nhiều tranh cãi, ông có ý kiến như thế nào về vấn đề này?

- Trước hết, cần phải nói, quy chế quản lý giữa doanh nghiệp đăng ký theo Luật Doanh nghiệp và hộ kinh doanh là khác nhau. Hộ kinh doanh không phải tuân thủ chặt chẽ về luật kế toán, chứng từ, thuế… Điều này đã khiến nhiều doanh nghiệp có quy mô lớn nhưng vẫn đăng ký là hộ kinh doanh, không muốn lên doanh nghiệp vì chúng ta kiểm soát, giám sát doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp chặt chẽ hơn. Vì thế, việc đưa những doanh nghiệp trá hình hộ kinh doanh lên thành doanh nghiệp là rất cần thiết, để tạo sự công bằng, bình đẳng; nhưng không nên đưa hộ kinh doanh cá thể quá nhỏ thành doanh nghiệp vì họ khó có thể đáp ứng tất cả yêu cầu của kế toán, thống kê. Các hộ kinh doanh nhỏ lẻ này cần quy chế quản lý thích hợp hơn.

Kinh nghiệm tại Đức cho thấy, họ không thúc các hộ kinh doanh này chuyển đổi lên thành doanh nghiệp, mà có những hỗ trợ để các hộ kinh doanh thực thi pháp luật tốt hơn rồi mới tính đến chuyện thu thuế. Theo đó, Chính phủ Đức tặng cho mỗi hộ kinh doanh một bộ máy tính, có kết nối với các cơ quan thuế, kế toán… để họ thực thi đúng luật về thuế, kế toán, chứng từ và cơ quan nhà nước có thể quản lý được. Còn tại Việt Nam hiện nay, với sự ra đời của thương mại điện tử, nhiều hộ kinh doanh vẫn đang tìm cách lách luật, trốn thuế nên phải có sự kiểm soát cũng như tìm giải pháp khuyến khích các hộ kinh doanh làm theo luật.

Từ những vấn đề nêu trên, theo ông, nhìn chung, Luật Doanh nghiệp phải có những sửa đổi như thế nào?

- Luật Doanh nghiệp phải góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như cải thiện môi trường kinh doanh, vì thế, các cơ quan soạn thảo phải lắng nghe doanh nghiệp, phải nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật và làm rõ sự thật. Điều này sẽ giúp Luật Doanh nghiệp mới có được những điều khoản sát với thực tiễn doanh nghiệp, đưa ra những giải pháp cụ thể để thúc các doanh nghiệp phát triển. Ngoài ra, Luật Doanh nghiệp cũng phải tương thích với tiêu chuẩn quốc tế, giảm thời gian và chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp, qua đó thu hút đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp.