Khó tiếp cận nhiên liệu sạch

Cây xăng Thái Thịnh (Hà Nội), nơi bán xăng E5 đầu tiên trong cả nước Ảnh: ST

Khó trước, lợi sau

Trong nhiều giải pháp tiết kiệm chi tiêu được NTD chia sẻ, sử dụng xăng E5 thay thế với mục đích tiết kiệm và giảm thải ô nhiễm môi trường được nhắc đến không ít. Nhưng trái với kỳ vọng, loại xăng sạch này vẫn chưa được sử dụng rộng rãi, NTD vẫn chưa thể tiếp cận được xăng E5 dễ dàng do hệ thống phân phối còn ít, nguồn cung không dồi dào và giá không cạnh tranh với xăng truyền thống. Tuy nhiên, xét về lâu dài, xăng E5 vẫn là giải pháp tối ưu cho vấn đề tiết kiệm và bảo vệ môi trường.

Từ khi xăng E5 đưa vào sử dụng đến nay, đa phần NTD đã có phản ứng tích cực và ủng hộ việc dùng xăng E5 nhằm bảo vệ môi trường. Nhưng dùng xăng E5 vẫn chưa phải tiết kiệm, bởi 95% xăng E5 là 92 nên khi xăng A92 tăng giá, kéo theo giá xăng E5 tăng. Quan trọng hơn, việc tìm mua xăng E5 không dễ nên NTD chưa mặn mà với loại xăng này.

Ông Lê Xuân Trình, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil)-DN tiên phong sản xuất và kinh doanh xăng E5 chia sẻ: “Khó khăn lớn nhất của những đơn vị sản xuất, kinh doanh xăng sinh học hiện nay là do sản phẩm mới, chưa có quy định ưu đãi về thuế nên giá thành khó cạnh tranh với các sản phẩm truyền thống. Để đầu tư cho sản xuất xăng E5, PV Oil đang tìm mọi cách để tiết giảm chi phí trong mọi khâu. Các đơn vị tham gia sản xuất, phân phối và bán lẻ nhiên liệu sinh học đều mong muốn nhận được những hỗ trợ của Nhà nước để thúc đẩy tiến trình này”.

Nhưng xét về lâu dài, những ưu điểm của xăng sinh học cho thấy có nhiều tác dụng tích cực. Theo ông Phạm Mạnh Cường, Trưởng phòng Truyền thông PV Oil cho biết: “Các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy xăng E5 giúp tăng trị số octan nên thích hợp với động cơ có tỉ số nén cao hơn và cải thiện công suất động cơ.

Xăng E5 sẽ giúp hỗn hợp nhiên liệu cháy kiệt hơn, giảm khí thải, hạt bụi, cặn thừa nên động cơ sạch hơn, giảm chi phí bảo dưỡng và tăng tuổi thọ. Đặc tính giảm khí thải độc hại, giảm hiệu ứng nhà kính cũng là giảm chi phí cải tạo môi trường. Đây là những điểm tiết kiệm mà NTD ít để ý. Bên cạnh đó, việc sản xuất và sử dụng xăng E5 còn giúp chủ động được nguồn nhiên liệu phục vụ sản xuất và vận chuyển, giảm thiểu tối đa sự phụ thuộc vào nhiên liệu NK.

Cần đồng bộ

Mặc dù xăng E5 do PVN sản xuất đã tung ra thị trường một thời gian dài, tuy nhiên hiện loại xăng này vẫn còn khá xa lạ đối với NTD. Nguyên nhân là do mặt hàng này chưa có những chính sách phù hợp để kích thích thị trường. Theo tính toán đến năm 2012 sản lượng xăng E5 sẽ tiêu thụ trong các đơn vị là 2,37 triệu m³, chiếm khoảng 32,7%, phần còn lại sẽ phân phối cho các đơn vị kinh doanh khác ngoài tập đoàn.

Theo Đề án Phát triển nhiên liệu sinh học đến năm 2015 được phê duyệt tại Quyết định 177/2007/QĐ-TTg (Đề án 177) của Thủ tướng Chính phủ, giai đoạn 2011-2015, Việt Nam sẽ sản xuất 150.000 tấn nhiên liệu sinh học, đáp ứng 0,1% nhu cầu xăng dầu của cả nước và tới năm 2025 sẽ nâng lên 5%.

Tuy nhiên, chỉ tính riêng sản lượng của 3 nhà máy sản xuất ethanol mà PVN đang triển khai (tổng công suất 300 triệu lít/năm) đã có thể pha chế được 6 triệu lít xăng E5 trong năm 2012, vượt xa cả về thời gian và số lượng mà Đề án 177 đặt ra. Số liệu thống kê từ Bộ Công Thương, hiện có 13 dự án sản xuất cồn sinh học đã và đang được xây dựng, với tổng công suất đăng ký chưa đầy đủ lên tới 1 tỉ lít ethanol. Điều này có nghĩa là, việc cung cấp nhiên liệu để pha chế ra xăng E5 rất sẵn sàng và dồi dào, nhưng lại không đồng nghĩa với việc hàng sản xuất ra sẽ bán được.

Bà Nguyễn Thị Diệu Hạnh, Phó trưởng Ban Kinh doanh sản phẩm dầu, PV Oil cho hay, từ đầu năm tới nay, với số điểm bán xăng E5 nhiều gần gấp đôi so với năm 2010, nhưng lượng xăng tiêu thụ cũng chỉ xấp xỉ 4,2 triệu lít. Cây xăng Thái Thịnh (Hà Nội), nơi có cột bán xăng E5 đầu tiên trong cả nước ghi nhận, số khách hàng đổ xăng E5 chỉ chiếm khoảng 10% lượng khách hàng mua xăng tại đây.

Bên cạnh đó, giá bán xăng E5 thấp hơn xăng A92 thông thường là 500 đồng/lít, thì nay chỉ còn là 200 đồng/lít. “Chênh lệch giá giữa xăng E5 và xăng A92 là do PV Oil đưa ra để hỗ trợ NTD khi sử dụng sản phẩm mới, thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, do tình hình kinh doanh xăng dầu nói chung khó khăn, nên phần hỗ trợ của PV Oil với xăng E5 cũng giảm so với trước đây”, bà Hạnh lý giải.

Với thị phần và năng lực hiện tại, các đơn vị kinh doanh xăng dầu của PVN là PV Oil và Petech cũng chỉ phân phối được tối đa 2,37 triệu m³, chiếm 50% sản lượng xăng E5 dự kiến sản xuất được. 50% xăng E5 còn lại, PVN cho rằng phải được phân phối bởi các đơn vị xăng dầu khác ngoài PVN hoặc phải XK nhiên liệu sinh học. Chính vì vậy, đề xuất nêu trên của PVN có vẻ là con đường ngắn nhất để tiêu thụ hết toàn bộ lượng nhiên liệu sinh học mà 3 nhà máy của PVN đang đầu tư.

Tuy nhiên, đại diện Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho hay, Petrolimex đang nghiên cứu phát triển nhiên liệu sinh học theo hướng sử dụng Biodiesel, chứ không phải là xăng E5. Vì vậy, việc đầu tư cơ sở hạ tầng cho hệ thống để tiêu thụ nhiên liệu sinh học của Petrolimex chắc chắn có những điểm khác biệt nhất định so với PVN.

Hồng Nụ