Hoàn thiện các khâu về chống khai thác IUU, đẩy nhanh xuất khẩu thủy sản

Các cơ sở chế biến kiên quyết không thu mua nguyên liệu của tàu cá vi phạm về IUU

Vẫn còn tàu cá vi phạm

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sau khi EC thanh tra vào tháng 10/2022, Việt Nam đã nỗ lực triển khai 4 nhóm khuyến nghị của EC để chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “thẻ vàng” gồm: khung pháp lý; theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá, quản lý đội tàu; chứng nhận sản lượng và truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác; thực thi pháp luật.

Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng tổ chức nhiều đoàn kiểm tra thực tế tình hình và hướng dẫn các địa phương triển khai các biện pháp chống khai thác IUU, khắc phục khuyến nghị của EC. Các địa phương đã tích cực chỉ đạo, tổ chức triển khai các giải pháp để khắc phục các tồn tại, hạn chế.

Các bộ, ngành Trung ương có liên quan và địa phương tiếp tục tập trung triển khai các nhiệm vụ chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU; đặc biệt là ngăn chặn, xử lý tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; xử phạt các hành vi khai thác IUU.

Theo VASEP, để chuẩn bị đón và làm việc với Đoàn thanh tra của EC, sau Hội nghị thúc đẩy các giải pháp chống khai thác IUU do Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang chủ trì được tổ chức mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có thông báo chỉ rõ, sau gần 6 năm chống khai thác IUU, kết quả thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU đã có nhiều chuyển biến tích cực được phía EC ghi nhận.

Tuy nhiên, đến nay vẫn còn rất nhiều tồn tại, hạn chế chưa được xử lý dứt điểm, triệt để theo khuyến nghị của EC tại đợt thanh tra lần thứ 3. Cụ thể về một số vấn đề: Việc thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm khai thác IUU còn rất hạn chế, chưa quyết liệt, đồng đều giữa các địa phương… Phía EC đã khẳng định sẽ không xem xét gỡ "thẻ vàng" nếu Việt Nam tiếp tục để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài và có nguy cơ bị cảnh báo "thẻ đỏ".

Việc này không chỉ tác động nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu thủy sản của Việt Nam mà còn ảnh hưởng rất lớn đến hình ảnh, uy tín, vị thế ngoại giao của quốc gia trên trường quốc tế. Vì vậy, Phó Thủ tướng yêu cầu các ban, bộ, ngành và địa phương có liên quan phải đặt trách nhiệm cao nhất tại thời điểm hiện nay, tập trung triển khai hoàn thành các nhiệm vụ, giải pháp đã được Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU giao tại Quyết định số 81/QĐ-TTg ngày 13/22023, Công điện số 265/CĐ-TTg ngày 17/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản khác có liên quan.

Đưa ra xét xử để răn đe

Để xử lý dứt điểm tình trạng trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với tỉnh Cà Mau rà soát các cảng cá chỉ định tại địa bàn, có giải pháp giải quyết tình hình thiếu cảng cá chỉ định.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang chỉ đạo Bộ Quốc phòng tiếp tục thực hiện cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại khu vực vùng biển giáp ranh, chồng lấn, chưa phân định giữa Việt Nam và các nước để kịp thời ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp; quyết tâm cao nhất không để tàu cá tiếp tục vi phạm từ nay đến tháng 10 năm 2023.

Bộ Công an tập trung củng cố hồ sơ, đưa ra truy tố, xét xử ít nhất 1 vụ về hành vi tổ chức, cá nhân môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, công khai rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để răn đe, giáo dục.

Về kiểm soát, giám sát chặt chẽ hoạt động của tàu cá tại cảng cá, Phó Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển chỉ đạo tập trung cao độ thực hiện các quy định chống khai thác IUU trong công tác quản lý đội tàu (hoàn thành đăng ký, đăng kiểm, cấp phép, lắp đặt VMS); kiểm soát, giám sát chặt chẽ hoạt động của tàu cá tại cảng cá.

Thực hiện nghiêm túc công tác xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; nghiêm cấm các hành vi hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng xuất khẩu.

VASEP, các doanh nghiệp thủy sản kiên quyết từ chối thu mua, chế biến, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU. Các doanh nghiệp và hiệp hội có liên quan đến lĩnh vực hải sản phải phối hợp với các cơ quan chức năng để cung cấp thông tin, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, dung túng cho hành vi khai thác IUU.