Chủ tịch VCCI: Đầu tư công phải huy động được nhiều nguồn lực

Đại biểu Vũ Tiến Lộc trao đổi với báo chí về vấn đề đầu tư công. Ảnh: T.Bình.

Ông đánh giá thế nào về kế hoạch đầu tư công trung hạn vừa được Chính phủ trình Quốc hội?

Bên cạnh cải cách thể chế, việc tăng đầu tư công hiệu quả là một giải pháp rất quan trọng. Đầu tư công sẽ góp phần cải thiện các cơ sở hạ tầng của nền kinh tế. Xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn là động thái tích cực.

Nhưng quá trình phân bổ các dự án đầu tư phải nhắm đúng nút thắt của nền kinh tế, đặc biệt cơ chế thực hiện phải đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả. Thực hiện đầu tư công theo hướng này sẽ tạo được đột phá trong cơ sở hạ tầng.

Tôi tin rằng Bộ Tài chính đã có phương án về nguồn thu để phục vụ tăng đầu tư công.

Vấn đề tôi lo lắng là tăng chi phí hành chính, chi phí thường xuyên, còn tăng chi cho đầu tư công một cách hợp lý, hiệu quả là động thái tích cực.

Tuy nhiên, nhu cầu chi cho đầu tư công tăng cao trong bối cảnh thu, chi ngân sách còn nhiều khó khăn cũng là một áp lực lớn, ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào?

Tỷ lệ dành cho đầu tư công là quan trọng, nhưng quan trọng hơn là hiệu quả đầu tư. Như tôi đề cập ở trên, đầu tư công là phải hướng vào phát triển cơ sở hạ tầng của nền kinh tế, không phải vào kinh doanh.

Nhưng tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, kinh tế, xã hội phải tính đến những nút thắt mà khi đầu tư vào sẽ tháo gỡ được và tạo động lực cho tăng trưởng.

Để làm được, vấn đề quan trọng cần tính đến là cơ chế để thực hiện hiệu quả. Muốn làm được phải trên cơ sở minh bạch, các đơn vị tham gia dự án đầu tư công phải đặt trong môi trường cạnh tranh bình đẳng.

Nguồn lực và cơ cấu đầu tư công là quan trọng, nhưng quan trọng nhất vẫn là hiệu quả. Làm sao để mỗi đồng vốn đầu tư công sản sinh ra nhiều đồng vốn khác trong xã hội và nâng cao sức cạnh tranh nền kinh tế.

Đầu tư công đòi hỏi nguồn lực lớn, ngoài nguồn vốn nhà nước, theo ông làm thế nào để thu hút thêm được các nguồn lực khác?

Để có thêm nguồn lực phải tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế tham gia vào các dự án đầu tư công. Tôi hy vọng đầu tư công không chỉ có một đồng vốn đơn lẻ của nhà nước mà phải kéo được nhiều đồng vốn khác từ xã hội.

Công thức để đầu tư công hiệu quả hiện nay là PPP (đối tác công tư), như vậy sẽ làm tăng được nguồn lực cho đầu tư công.

Vấn đề thứ hai là nâng cao hiệu quả, giảm thất thoát trong đầu tư công trên cơ sở có sự giám sát của các đối tác khu vực tư nhân và đối tác nước ngoài.

Tôi nghĩ, thời gian tới việc đầu tư công không còn tình trạng “một mình một chợ” do nhà nước hay doanh nghiệp nhà nước thực hiện. Thứ nữa là các nhà thầu thi công dự án phải được lựa chọn trên cơ sở cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp ở mọi thành phần kinh tế.

Đối với các dự án hạ tầng lớn, có vốn đầu tư lớn ví dụ đường cao tốc Bắc – Nam, theo ông ngoài nguồn vốn nhà nước có nên vay vốn nước ngoài để thực hiện?

Bây giờ không chỉ có công thức vay vốn nước ngoài mà còn có công thức huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư tư nhân tham gia vào các dự án đó. Và chúng ta có thể thu phí dự án. Nên không chỉ có vay mà còn có cả huy động nguồn vốn đầu tư và chia sẻ lợi ích trong quá trình khai thác các công trình, dịch vụ công đó.

Trong tờ trình của Chính phủ có đề nghị dành 70.000 tỷ đồng cho dự án cao tốc Bắc- Nam. Với tư cách đại biểu Quốc hội, ông có suy nghĩ gì trước việc quyết định dành nguồn lực lớn đề đầu tư vào một dự án như vậy?

Khi quyết định đầu tư một dự án, bao giờ chúng ta cũng đứng trước sự lựa chọn, cân đối giữa những yêu cầu dài hạn của nền kinh tế với đảm bảo chi tiêu ngân sách, đảm bảo giảm nợ công...

Nhưng tôi nghĩ những quyết sách đầu tư các dự án lớn cũng không thể trì hoãn, quan trọng là cơ chế, cách thức thực hiện. Vì chính các dự án đó sẽ tạo ra động lực phát triển của nền kinh tế, nguồn thu cho ngân sách trong tương lai thông qua sự phát triển của doanh nghiệp, sự sôi động của nền kinh tế.

Vấn đề phải thu hút được các nguồn vốn trong xã hội cùng tham gia, không chỉ có mình nguồn lực nhà nước, PPP là một mô hình hiệu quả.

Xin cảm ơn ông!