 | Quản lý xuất nhập khẩu gỗ đối mặt hàng loạt rủi ro |
| Thắng lớn tại Mỹ và EU, xuất khẩu gỗ đều đều tăng trưởng |
| Xuất khẩu gỗ: "Lội ngược dòng” ngoạn mục |
| Xuất khẩu lâm sản tự tin đạt 11 tỷ USD |
 |
| Những năm gần đây, XK gỗ liên tục duy trì đà tăng trưởng bình quân khoảng 12-15%/năm. Ảnh: N.Thanh. |
Cơ hội lớn ở EU
Suốt từ đầu năm đến nay, trong khi nông, thủy sản liên tiếp thu về những kết quả không mấy khả quan thì XK lâm sản thường xuyên giữ vững đà tăng trưởng 2 con số. Thông tin mới nhất từ Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) cho thấy: Giá trị XK lâm sản 10 tháng đầu năm ước đạt 9,041 tỷ USD, tăng 18,8% so với cùng kỳ 2018. Xuất siêu lâm sản đạt 6,955 tỷ USD. Lâm sản Việt Nam hiện được XK sang hơn 120 quốc gia và vùng lãnh thổ với các thị trường chính gồm: Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, EU và Hàn Quốc. Tổng giá trị XK sang các thị trường này ước đạt 7,81 tỷ USD, chiếm khoảng 86,6% tổng giá trị XK.
Ông Nguyễn Quốc Trị, Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) đánh giá: Việc tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã mang lại nhiều cơ hội cho ngành chế biến, XK gỗ. Ngoài ra, việc phát triển diện tích rừng có chứng chỉ cũng góp phần nâng cao uy tín của sản phẩm gỗ Việt.
Đến nay, Tổng cục Lâm nghiệp đã hoàn thành hồ sơ hợp tác với Chương trình chứng thực chứng nhận tiêu chuẩn rừng (PEFC), xây dựng hệ thống tài liệu để vận hành hệ thống chứng chỉ rừng quốc gia. Hiện, tổng diện tích rừng được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững đạt 249.163ha trên địa bàn 22 tỉnh. Trong đó, từ đầu năm 2019 đến nay, đã cấp 22.924 ha trên địa bàn 9 tỉnh gồm: Hà Giang, Yên Bái, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Huế, Quảng Trị, Quảng Nam, Bình Định.
“Tuyên Quang là tỉnh có diện tích cấp chứng chỉ rừng lớn nhất, trên 6.000ha. Nguồn nguyên liệu rừng trồng đã đáp ứng khoảng 75% nhu cầu nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến gỗ. Đây sẽ là nền tảng để chúng ta phát triển ngành chế biến, XK gỗ minh bạch và bền vững”, ông Trị nhấn mạnh.
Trong câu chuyện XK gỗ và sản phẩm từ gỗ, EU là thị trường tiềm năng rất đáng chú ý. Theo Bộ Công Thương, Việt Nam hiện là một trong 4 thị trường cung cấp đồ nội thất phòng khách và phòng ăn chính cho EU, đồng thời cũng là thị trường cung cấp mặt hàng đồ nội thất nhà bếp lớn thứ 8 của EU. Tuy nhiên, điểm đáng lưu ý là lượng NK từ Việt Nam chỉ chiếm 1,2% tổng lượng NK. Dự báo mặt hàng đồ nội thất nhà bếp còn rất nhiều dư địa để các DN XK mặt hàng này đẩy mạnh trong thời gian tới.
Theo Tổ chức Gỗ nhiệt đới quốc tế (ITTO), các nhà NK EU đánh giá cao việc cải tiến về công nghệ đối với các sản phẩm gỗ của Việt Nam bởi những cải tiến vượt trội so với những quốc gia châu Á khác và ngày càng có khả năng đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn cao của thị trường EU. Bộ Công Thương nhận định: Đây sẽ là cơ hội để các DN XK đồ nội thất bằng gỗ tiếp tục đẩy mạnh XK sang thị trường EU trong thời gian tới.
Ngoài ra, Nghị viện châu Âu (MEPs) đã bỏ phiếu cấm dao kéo nhựa sử dụng một lần, nụ bông, ống hút và máy khuấy, đây là một phần của đạo luật chống lại rác thải nhựa làm tác động xấu tới môi trường. Cuộc bỏ phiếu của MEPs mở đường cho lệnh cấm nhựa sử dụng một lần có hiệu lực vào năm 2021 tại tất cả các quốc gia thành viên EU. "Nhu cầu tiêu thụ đồ dùng nhà bếp và bộ đồ ăn bằng gỗ sẽ ngày càng tăng để thay thế đồ nhựa dùng một lần tại thị trường EU trong những năm tới. Đây là cơ hội lớn để các DN XK các sản phẩm gia dụng bằng gỗ đẩy mạnh XK sang thị trường EU", Bộ Công Thương nhận định.
Lo gian lận xuất xứ khi xuất vào Mỹ
Bên cạnh thị trường EU, XK gỗ và sản phẩm từ gỗ thời gian qua có không ít thuận lợi khi XK vào thị trường Mỹ. Bộ Công Thương đánh giá, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc mang lại thuận lợi cho ngành Gỗ của Việt Nam khi XK sang thị trường Mỹ trong 9 tháng năm 2019. Kim ngạch XK gỗ và sản phẩm gỗ sang thị trường Mỹ chiếm tới 48,5% tổng kim ngạch XK, đạt 3,64 tỷ USD, tăng 33,6% so với cùng kỳ năm 2018.
Tuy vậy, nhiều quan điểm bày tỏ lo ngại về tình trạng gian lận xuất xứ khi XK gỗ sang cường quốc này, nhất là trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Ông Bùi Chính Nghĩa - Vụ trưởng Vụ Phát triển lâm nghiệp (Tổng cục Lâm nghiệp) phân tích: XK gỗ và sản phẩm gỗ có nhiều cơ hội mở rộng thị phần tại Mỹ, nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức, tiềm ẩn nguy cơ gian lận trong XK hàng hóa. Bên cạnh đó, thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam ngày càng lớn sẽ dẫn tới việc Chính phủ Mỹ áp đặt những chính sách bảo hộ ngành công nghiệp gỗ trong nước, các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp rất có thể xảy ra. Điều này sẽ làm ảnh hưởng lớn tới ngành công nghiệp chế biến gỗ của Việt Nam.
Để ngăn chặn việc một số DN có vốn đầu tư nước ngoài (chủ yếu là Trung Quốc) mượn tên gỗ Việt để xuất sang Mỹ nhằm né thuế, Tổng cục Lâm nghiệp đã phối hợp với các ngành chức năng, các địa phương như Hà Nội, Bắc Giang kiểm tra ngay những cơ sở này để không làm ảnh hưởng đến uy tín gỗ Việt. “Các DN XK cần thận trọng, liên tục cập nhật các thông tin từ phía đối tác và các cơ quan chức năng để tránh các rủi ro trong thương mại”, ông Nghĩa nói.
Thanh Nguyễn
