Thị trường tài chính xanh sẽ phát triển mạnh mẽ

Ban hành Danh mục Phân loại xanh sẽ thúc đẩy thị trường tài chính xanh phát triển. Ảnh: Internet.

Nền tảng pháp lý quan trọng cho thị trường tài chính xanh

Thực tế Việt Nam đang cần một lượng vốn lớn và đa dạng để nâng cấp hạ tầng bền vững. Đây được xem là tín hiệu tích cực báo hiệu sự tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường trong tương lai gần.

Do đó, Danh mục Phân loại xanh (vừa được ban hành kèm theo Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg về “Quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh”) kỳ vọng sẽ đóng vai trò là một ngôn ngữ chung hữu ích cho các nhà đầu tư, tổ chức phát hành, tổ chức tín dụng và cơ quan quản lý, là tiền đề hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp có mong muốn đầu tư vào các dự án và tài sản xanh nhưng chưa tìm được lối ra cho bài toán vốn.

Danh mục Phân loại xanh quy định về các tiêu chí môi trường đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh; thủ tục xác nhận dự án thuộc Danh mục Phân loại xanh.

Danh mục này được xây dựng nhằm tạo bộ tiêu chí môi trường thống nhất để xác định, sàng lọc, và xác nhận các dự án đủ điều kiện để được hưởng chính sách ưu đãi về tín dụng xanh hoặc phát hành trái phiếu xanh.

Qua đó, giúp mở rộng khả năng tiếp cận nguồn vốn xanh, thúc đẩy quá trình chuyển đổi bền vững của các ngành, lĩnh vực trọng điểm của quốc gia và hình thành thị trường tài chính xanh hiệu quả, minh bạch, tin cậy.

Theo đánh giá của các chuyên gia đơn vị xếp hạng tín nhiệm Fiin Ratings, Danh mục được quy định với 45 lĩnh vực, loại hình dự án thuộc 7 nhóm ngành, tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho thị trường tài chính xanh trong nước, bao gồm tín dụng xanh và trái phiếu doanh nghiệp xanh.

Fiin Ratings cho biết, so với dự thảo năm 2022, phiên bản ban hành chính thức đã tinh giản danh mục phân loại xanh, giảm số dự án từ 80 xuống còn 45 lĩnh vực, loại hình dự án và thu hẹp từ 9 còn 7 nhóm ngành tương ứng.

7 nhóm ngành cụ thể gồm: năng lượng; nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và bảo tồn đa dạng sinh học; giao thông vận tải; công nghiệp chế biến, chế tạo; xây dựng; dịch vụ môi trường; tài nguyên nước.

Về xác nhận dự án xanh, Quyết định 21 chỉ ra 2 phương án xác nhận chính thức: cơ quan cấp ưu đãi, hỗ trợ của nhà nước và tín dụng xanh, trái phiếu xanh tự tổ chức xác nhận; thông qua Tổ chức đánh giá độc lập đáp ứng quy định.

Theo đánh giá, sự điều chỉnh này giúp phía cung của nguồn vốn có sự chủ động hơn trong việc xác nhận và lựa chọn các dự án phù hợp với tiêu chí riêng, khẩu vị rủi ro và cấu trúc danh mục của mỗi doanh nghiệp.

Thúc đẩy thị trường tài chính bền vững

Ngoài ra, danh mục phân loại xanh mới cũng tăng cường mức độ ràng buộc pháp lý của tổ chức xác nhận độc lập khi yêu cầu các tổ chức này chịu trách nhiệm trước “pháp luật, cơ quan, tổ chức thực hiện chính sách ưu đãi hỗ trợ của Nhà nước về tín dụng xanh, trái phiếu xanh và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan về kết quả xác nhận”.

Cách tiếp cận trên nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng của đơn vị xác nhận sao cho phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo điều kiện đa dạng hóa nguồn lực thẩm định các dự án xanh và nâng cao độ tin cậy của các dự án được xác nhận “xanh”, hạn chế trục lợi chính sách.

“Đây có thể là rào cản đối với các tổ chức muốn tham gia thị trường, song vẫn thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị xác nhận đạt chuẩn, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho thị trường và góp phần kiểm soát rủi ro “tẩy xanh” trong tương lai”, chuyên gia từ Riin Ratings chia sẻ.

Theo Fiin Ratings, danh mục này hiện tại sẽ là bước đệm để Việt Nam tiếp tục tiến xa hơn trong quá trình hình thành các tiêu chuẩn và nguyên tắc bền vững mới trong tương lai, xích lại gần và tiệm cận hơn nữa với tiêu chuẩn của các thị trường phát triển cao như EU, Mỹ, đóng góp vào mục tiêu trung hòa carbon toàn cầu tới 2050.

Danh mục Phân loại xanh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thị trường tài chính bền vững tại Việt Nam, tạo cơ hội thu hút vốn đầu tư xanh, nâng cao uy tín quốc tế và hỗ trợ quá trình chuyển đổi kinh tế theo hướng carbon thấp.

Để phát huy tối đa tiềm năng này, các bên liên quan cần chủ động phối hợp hành động. Cơ quan quản lý nên hoàn thiện nhanh chóng khung pháp lý liên quan, xây dựng tiêu chuẩn rõ ràng và hướng dẫn thực hiện chính sách ưu đãi cho các dự án xanh.

Tổ chức tài chính cần đẩy mạnh phát triển sản phẩm tín dụng xanh, trái phiếu xanh và tích hợp tiêu chí ESG vào quy trình đánh giá rủi ro. Doanh nghiệp và nhà đầu tư cần nâng cao nhận thức, minh bạch thông tin và chủ động tiếp cận các nguồn vốn xanh để tận dụng lợi thế cạnh tranh.

Trong tương lai, thị trường trái phiếu xanh và tín dụng xanh tại Việt Nam dự kiến sẽ phát triển mạnh mẽ nhờ sự hỗ trợ từ chính sách, nhu cầu đầu tư bền vững gia tăng và xu hướng toàn cầu hướng đến tài chính xanh.

Nếu các bên cùng cam kết hành động, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn xanh, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và giảm phát thải carbon theo cam kết quốc tế.

Bên cạnh những tác động tích cực, theo các chuyên gia, việc triển khai vẫn còn đó những thách thức cần giải quyết như: khó khăn về chi phí tuân thủ, năng lực chuyên môn và quy trình xác nhận phức tạp.

Điều này đòi hỏi phải sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, ở cả cấp độ doanh nghiệp và cơ quan quản lý.