Facebook Twitter youtube Tiktok

Chế biến sâu- hướng đi không thể đảo ngược của doanh nghiệp ngành cá tra

Mỗi năm xuất khẩu đạt 2 tỷ USD, nhưng sản phẩm cá tra xuất khẩu chủ yếu là sơ chế. Việc gia tăng sản phẩm chế biến sâu đối với mặt hàng chủ lực này không còn là sự lựa chọn, mà là con đường tất yếu của doanh nghiệp ngành cá tra.
Colagen chế biến từ phụ phẩm cá tra. Ảnh: T.H
Colagen chế biến từ phụ phẩm cá tra của Công ty CP Vĩnh Hoàn. Ảnh: T.H

Chủ yếu xuất khẩu thô

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong hơn hai thập kỷ qua, ngành cá tra Việt Nam đã tạo dựng được vị thế không thể phủ nhận trên thị trường thế giới.

Với kim ngạch thường xuyên vượt mốc 2 tỷ USD mỗi năm, cá tra đã góp phần đưa Việt Nam trở thành cường quốc xuất khẩu (XK) thủy sản. Tuy nhiên, chuỗi giá trị của cá tra Việt Nam vẫn còn phụ thuộc nhiều vào các dòng sản phẩm sơ chế, giá trị gia tăng thấp, điển hình là phile đông lạnh.

Khi thế giới đang chuyển động theo hướng gia tăng hàm lượng công nghệ, phát triển kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường, một cấu trúc XK dựa quá nhiều vào sản phẩm thô là điều không thể kéo dài.

Cuộc cạnh tranh khốc liệt về giá, sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng toàn cầu, và mới đây là chính sách thuế 20% từ Mỹ – tất cả có thể đang đẩy ngành cá tra Việt Nam vào một giai đoạn tái cấu trúc bắt buộc.

Ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thủy sản và Thương mại Thuận Phước nhận định, chế biến sâu là cách tiếp cận mới của doanh nghiệp khi trình độ chế biến của ngành thủy sản Việt Nam được đánh giá cao hàng đầu thế giới và lợi thế nguyên liệu giá rẻ không còn.

Theo ông Lĩnh, không chỉ nguyên liệu tôm mà cá của Việt Nam cũng đang có giá thành cao hơn nhiều nước trên thế giới nên bắt buộc phải đi vào sản phẩm giá trị gia tăng. Lợi thế của Việt Nam là tay nghề của người lao động cao, chịu khó, tuân thủ các quy định khắt khe về an toàn thực phẩm của thế giới.

Trên thực tế, nhờ chế biến sâu, nhiều doanh nghiệp đã giữ vững thị trường trong những giai đoạn khó khăn.

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, nửa đầu tháng 6/2025, XK cá tra của Việt Nam đạt 86 triệu USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế XK tính đến ngày 15/6/2025, XK cá tra đạt 915 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, nhóm sản phẩm phile đông lạnh tiếp tục giữ vai trò chủ lực, chiếm trên 80% tổng giá trị XK, với mức tăng trưởng 10%.

Kết quả trên cho thấy nhu cầu thị trường đối với các dòng sản phẩm có hàm lượng chế biến cao đang tăng lên rất nhanh, và các DN đã bắt đầu phản ứng bằng cách mở rộng danh mục sản phẩm.

Nhưng nhìn từ góc độ chiến lược, đây mới chỉ là bước khởi đầu chưa phải một cuộc dịch chuyển mạnh mẽ đủ để bảo vệ ngành trước những “cú sốc” bên ngoài.

Gia tăng chế biến sâu

Theo các chuyên gia, dù muốn hay không, ngành cá tra đang bị đẩy vào giai đoạn sản phẩm sơ chế giá trị thấp không còn đảm bảo tính cạnh tranh. Những biến động thương mại như thuế Mỹ cũng là cú thúc mạnh hơn cho một quá trình đã âm ỉ từ lâu.

Chuyển dịch sang chế biến sâu không chỉ là một xu hướng, mà là điều bắt buộc để tồn tại. Doanh nghiệp nào còn chần chừ trong việc tái cấu trúc danh mục, đầu tư công nghệ và xây dựng thương hiệu thì sẽ sớm bị thị trường bỏ lại phía sau. Trái lại, những đơn vị dám thay đổi, dám đầu tư và đi trước sẽ giữ lại phần giá trị cao nhất của con cá tra Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hiện thuế đối ứng của Mỹ đang tạo ra áp lực lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, nhất là trong bối cảnh giá nguyên liệu, chi phí logistics và tỷ giá đều có biến động bất lợi.

Mức thuế đối ứng được công bố sẽ tác động trực tiếp đến nhóm sản phẩm phile đông lạnh vốn đang chiếm tỷ trọng lớn. Với biên lợi nhuận gộp ngành trung bình chỉ 8–12%, thuế đối ứng có thể khiến nhiều đơn hàng trở nên không còn hiệu quả.

Cụ thể, đối với các lô hàng phi lê đông lạnh xuất khẩu sang Mỹ với giá FOB trung bình 2,6–2,8 USD/kg, thuế đối ứng sẽ khiến giá sau thuế bị đội lên trong khi giá bán tại thị trường Mỹ không thể điều chỉnh tương ứng ngay.

Nếu doanh nghiệp phải tự “gánh” toàn bộ phần chênh lệch, nhiều hợp đồng sẽ không còn đạt điểm hòa vốn. Điều này buộc các doanh nghiệp phải cân nhắc nghiêm túc đến việc chuyển hướng sang sản phẩm chế biến sâu, không chỉ để đa dạng hóa danh mục, mà còn để phân tán rủi ro và tối ưu cấu trúc chi phí trong dài hạn.

Hiện một số doanh nghiệp đầu ngành như Công ty CP Vĩnh Hoàn đã sớm đi trước trong xu hướng này. Vĩnh Hoàn công bố khoản đầu tư 26 triệu USD nhằm đa dạng hóa sản phẩm và tối ưu chi phí trước áp lực thuế Mỹ.

Không chỉ vậy, tại hội chợ SEAFOOD EXPO NORTH AMERICA 2025 mới đây, doanh nghiệp này đã giới thiệu loạt sản phẩm chế biến sâu như surimi cá tra, cá tra tẩm bột đóng khay, và bánh bao nhân cá tra hấp chín, cho thấy họ đã chuyển hướng rõ rệt sang các dòng hàng phục vụ thị trường cao cấp.

Tuy nhiên, theo VASEP, hiện nay, số lượng doanh nghiệp có đủ năng lực đầu tư chế biến sâu vẫn còn hạn chế. Phần lớn các đơn vị nhỏ và vừa chưa có dây chuyền tự động hóa, chưa xây dựng được đội ngũ nghiên cứu, phát triển hoặc chưa tiếp cận được các chuỗi phân phối đòi hỏi sản phẩm tiện lợi, có thương hiệu. Đây là điểm nghẽn khiến quá trình chuyển dịch cấu trúc sản phẩm diễn ra chậm và thiếu đồng đều.

Không chỉ Mỹ, nhiều thị trường khác như châu Âu, Canada, Nhật Bản, Mexico... cũng đang yêu cầu sản phẩm có mức độ chế biến cao hơn. Họ không chỉ cần một miếng phile, mà cần một sản phẩm có thể dùng được ngay: chín sẵn, đóng gói sạch, kèm nước sốt, thậm chí được thiết kế theo khẩu phần phù hợp cho kênh bán lẻ hiện đại hoặc nhà hàng. Tức là không còn là "nguyên liệu thủy sản", mà là thực phẩm thủy sản hoàn chỉnh.

Trên thực tế, các nhà nhập khẩu Mỹ và EU đang tăng đơn hàng đối với nhóm sản phẩm pangasius chế biến – chủ yếu từ Việt Nam, do các nước cạnh tranh như Ấn Độ, Indonesia chưa có năng lực chế biến đủ sâu.

Lê Thu

Tin liên quan

Nhóm hàng xuất khẩu nào dẫn đầu Top 10 trong 6 tháng đầu năm?

Nhóm hàng xuất khẩu nào dẫn đầu Top 10 trong 6 tháng đầu năm?

Hết tháng 6 có 5 nhóm hàng xuất khẩu đạt kim ngạch từ 10 tỷ USD trở lên, trong đó dẫn đầu là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện.
Trước hợp nhất, Bắc Giang vượt Bắc Ninh về xuất khẩu

Trước hợp nhất, Bắc Giang vượt Bắc Ninh về xuất khẩu

Trước khi hợp nhất, Bắc Giang đã vượt Bắc Ninh về kim ngạch xuất khẩu, theo thống kê sơ bộ mới nhất mà Cục Hải quan vừa công bố.
(INFORGRAPHICS): 7 nhóm hàng xuất khẩu tỷ USD trong tháng 6/2025

(INFORGRAPHICS): 7 nhóm hàng xuất khẩu tỷ USD trong tháng 6/2025

Theo thống kê sơ bộ Cục Hải quan vừa công bố, tháng 6/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước đạt 39,52 tỷ USD, giảm nhẹ 0,2% so với tháng trước.
Hàn Quốc vẫn là thị trường chính để Việt Nam xuất khẩu mặt hàng mực và bạch tuộc

Hàn Quốc vẫn là thị trường chính để Việt Nam xuất khẩu mặt hàng mực và bạch tuộc

Trong bức tranh hồi phục của ngành hàng mực, bạch tuộc nửa đầu năm 2025, Hàn Quốc tiếp tục giữ vai trò thị trường nhập khẩu lớn nhất, đóng góp hơn 100 triệu USD kim ngạch, chiếm 36% tổng giá trị xuất khẩu. Đây không chỉ là điểm tựa ổn định mà còn là cánh cửa chiến lược giúp sản phẩm thủy sản Việt Nam giữ vững vị thế trên bản đồ xuất khẩu.
Sự phục hồi của ngành rau quả Việt Nam đến từ đâu?

Sự phục hồi của ngành rau quả Việt Nam đến từ đâu?

Ngành rau quả Việt Nam đã khởi đầu năm 2025 với nhiều thử thách, chứng kiến kim ngạch xuất khẩu giảm 7% so với cùng kỳ năm 2024 và chuỗi 5 tháng sụt giảm liên tiếp. Tuy nhiên, một tín hiệu tích cực đã xuất hiện vào tháng 6, kéo tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành tăng vọt 31% so với tháng trước, đạt 807 triệu USD và tăng trên 20% so với cùng kỳ năm ngoái.
Xuất khẩu thép cuộn sang Nam Phi: Việt Nam được miễn thuế tự vệ tạm thời

Xuất khẩu thép cuộn sang Nam Phi: Việt Nam được miễn thuế tự vệ tạm thời

Thép Việt Nam chính thức được miễn trừ thuế tự vệ tạm thời tại Nam Phi, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp duy trì xuất khẩu thép cuộn chống ăn mòn vào thị trường tiềm năng SACU.
Nhiều ngân hàng quốc tế đồng loạt nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam

Nhiều ngân hàng quốc tế đồng loạt nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam

Trong khi kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng đầy bất ngờ khi liên tiếp nhận được những dự báo lạc quan từ các ngân hàng lớn trên thế giới. Nhiều tổ chức tài chính toàn cầu như UOB, Citigroup, hay Maybank đều đã điều chỉnh nâng mức dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam cho năm 2025, một động thái cho thấy niềm tin mạnh mẽ vào khả năng phục hồi và bứt phá của nền kinh tế này.
Hướng đi mới cho doanh nghiệp sữa Việt tại Singapore

Hướng đi mới cho doanh nghiệp sữa Việt tại Singapore

Dù quy mô nhỏ, nhưng Singapore là thị trường tiêu dùng cao cấp với nhu cầu nhập khẩu ổn định và tiêu chuẩn khắt khe, trong đó, phô mai chế biến đang nổi lên như nhóm sản phẩm đầy tiềm năng. Nếu doanh nghiệp Việt Nam biết chuẩn hóa sản phẩm và đáp ứng đúng yêu cầu kỹ thuật, thì đây sẽ là hướng đi mới của sữa Việt tại Singapore.
Doanh nghiệp Việt: cần thích ứng với chính sách mới của Indonesia để mở rộng xuất khẩu

Doanh nghiệp Việt: cần thích ứng với chính sách mới của Indonesia để mở rộng xuất khẩu

Indonesia vừa ban hành 9 quyết định mới về quản lý hàng nhập khẩu, theo đó siết chặt đáng kể đối với hàng dệt may, nhưng lại nới lỏng cho nhiều nhóm hàng khác, buộc doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải nhanh chóng thích ứng để tận dụng cơ hội và tránh rủi ro.
Thép Việt vào Anh chịu hạn ngạch mới

Thép Việt vào Anh chịu hạn ngạch mới

Anh chính thức loại Việt Nam khỏi danh sách miễn trừ biện pháp tự vệ với thép nhập khẩu, áp dụng hạn ngạch thuế quan mới do thị phần vượt ngưỡng quy định.
Lạng Sơn: Phát triển kinh tế cửa khẩu- điểm sáng từ xuất nhập khẩu

Lạng Sơn: Phát triển kinh tế cửa khẩu- điểm sáng từ xuất nhập khẩu

Hoạt động XNK 6 tháng đầu năm 2025 qua địa bàn Lạng Sơn diễn ra sôi động, có thời điểm vượt mốc 1.900 xe/ngày. Kết quả này khẳng định định hướng phát triển kinh tế cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn đang đi đúng hướng với những điểm sáng vượt bậc.
Thành tích xuất khẩu 219,8 tỷ USD và khuyến nghị tái cấu trúc

Thành tích xuất khẩu 219,8 tỷ USD và khuyến nghị tái cấu trúc

Với tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam trong nửa đầu năm 2025 tiếp tục ghi nhận những thành tích ấn tượng, khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế, góp phần quan trọng vào việc ổn định kinh tế vĩ mô và duy trì đà phục hồi của đất nước. Trong đó, thặng dư thương mại tiếp tục được duy trì ở mức 7,63 tỷ USD đã hỗ trợ ổn định cán cân vãng lai và tỷ giá, giúp kiểm soát lạm phát.
Xuất khẩu hạt điều bứt phá vào Trung Quốc

Xuất khẩu hạt điều bứt phá vào Trung Quốc

Ngành điều Việt Nam đang trải qua một giai đoạn tăng trưởng đầy ấn tượng trong năm 2025, với những số liệu xuất khẩu khả quan được ghi nhận trong nửa đầu năm. Đặc biệt, Trung Quốc đã nổi lên như một động lực chính, tạo nên cú bứt phá mạnh mẽ cho hạt điều Việt Nam.
TP. Hồ Chí Minh: Xuất siêu gần 7 tỷ USD

TP. Hồ Chí Minh: Xuất siêu gần 7 tỷ USD

Cả kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng trường hai con số, TP. Hồ Chí Minh xuất siêu gần 7 tỷ USD.
Xem thêm
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc
cong-ty-co-phan-dau-tu-va-phat-trien-lifetech

Tin mới

Giao dịch phân khúc bất động sản gắn liền với đất ghi nhận sự tăng trưởng tích cực

Giao dịch phân khúc bất động sản gắn liền với đất ghi nhận sự tăng trưởng tích cực

Dữ liệu từ CBRE Việt Nam cho thấy, giao dịch phân khúc bất động sản gắn liền với đất ghi nhận có sự tăng trưởng tích cực trong quý 2/2025.
Hải quan khu vực VII bám sát địa bàn ngăn chặn hàng lậu từ biên giới

Hải quan khu vực VII bám sát địa bàn ngăn chặn hàng lậu từ biên giới

Chi cục Hải quan khu vực VII quản lý địa bàn các tỉnh: Lào Cai mới (hợp nhất giữa tỉnh Lào Cai và Yên Bái), Lai Châu, Điện Biên với địa bàn rộng, địa hình hiểm trở.
Đừng bắt doanh nghiệp chân chính chịu trận trước hàng giả

Đừng bắt doanh nghiệp chân chính chịu trận trước hàng giả

“Đôi khi một sản phẩm chính hãng nhưng chất lượng quá thấp so với công bố thì chính sản phẩm đó cũng là giả”. Một lần nữa định nghĩa về hàng giả lại được mở rộng.
Chi cục Hải quan khu vực XVIII công bố quyết định bổ nhiệm lãnh đạo

Chi cục Hải quan khu vực XVIII công bố quyết định bổ nhiệm lãnh đạo

Chiều ngày 10/7, Chi cục Hải quan khu vực XVIII đã dự tổ chức Hội nghị công bố các quyết định điều động, bổ nhiệm các Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực XVIII.
Hải quan Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm và thách thức trong thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách

Hải quan Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm và thách thức trong thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách

Ngày 10/7/2025, đoàn công tác của Ủy ban Cải cách thuế của Tổng thống Tanzania do Đại sứ Tarishi, Phó Chủ tịch Ủy ban dẫn đầu đã có buổi làm việc tại Cục Hải quan trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc của đoàn tại Việt Nam.
(INFORGRAPHICS): Hướng dẫn các kênh nộp thuế điện tử nhanh chóng, tiện lợi

(INFORGRAPHICS): Hướng dẫn các kênh nộp thuế điện tử nhanh chóng, tiện lợi

Hiện nay, hộ, cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) có thể nộp thuế qua các kênh sau:
(INFORGRAPHICS): 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội

(INFORGRAPHICS): 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội

Trong 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội, thì có 7 doanh nghiệp có vốn hóa lớn nhất toàn thị trường tính đến ngày 30/6/2025.
(INFORGRAPHICS): Những điểm cần lưu ý đối với tài khoản định danh điện tử của doanh nghiệp

(INFORGRAPHICS): Những điểm cần lưu ý đối với tài khoản định danh điện tử của doanh nghiệp

Để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tạo tài khoản định danh điện tử, Cục Thuế đã chỉ ra một số điểm cần lưu ý.
(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025

(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, cơ cấu tố chức mới của cơ quan thuế bao gồm 34 Thuế tỉnh, thành phố; 350 Thuế cơ sở đồng bộ với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bài 3: (LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp

Bài 3: (LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp

Đó là khẳng định của ông Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín với phóng viên Tạp chí Kinh tế - Tài chính khi bàn về vấn đề phân cấp, phân quyền trong công tác quản lý thuế.
Phiên bản di động