Facebook Twitter youtube Tiktok

Chế biến sâu- hướng đi không thể đảo ngược của doanh nghiệp ngành cá tra

Mỗi năm xuất khẩu đạt 2 tỷ USD, nhưng sản phẩm cá tra xuất khẩu chủ yếu là sơ chế. Việc gia tăng sản phẩm chế biến sâu đối với mặt hàng chủ lực này không còn là sự lựa chọn, mà là con đường tất yếu của doanh nghiệp ngành cá tra.
Colagen chế biến từ phụ phẩm cá tra. Ảnh: T.H
Colagen chế biến từ phụ phẩm cá tra của Công ty CP Vĩnh Hoàn. Ảnh: T.H

Chủ yếu xuất khẩu thô

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong hơn hai thập kỷ qua, ngành cá tra Việt Nam đã tạo dựng được vị thế không thể phủ nhận trên thị trường thế giới.

Với kim ngạch thường xuyên vượt mốc 2 tỷ USD mỗi năm, cá tra đã góp phần đưa Việt Nam trở thành cường quốc xuất khẩu (XK) thủy sản. Tuy nhiên, chuỗi giá trị của cá tra Việt Nam vẫn còn phụ thuộc nhiều vào các dòng sản phẩm sơ chế, giá trị gia tăng thấp, điển hình là phile đông lạnh.

Khi thế giới đang chuyển động theo hướng gia tăng hàm lượng công nghệ, phát triển kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường, một cấu trúc XK dựa quá nhiều vào sản phẩm thô là điều không thể kéo dài.

Cuộc cạnh tranh khốc liệt về giá, sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng toàn cầu, và mới đây là chính sách thuế 20% từ Mỹ – tất cả có thể đang đẩy ngành cá tra Việt Nam vào một giai đoạn tái cấu trúc bắt buộc.

Ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thủy sản và Thương mại Thuận Phước nhận định, chế biến sâu là cách tiếp cận mới của doanh nghiệp khi trình độ chế biến của ngành thủy sản Việt Nam được đánh giá cao hàng đầu thế giới và lợi thế nguyên liệu giá rẻ không còn.

Theo ông Lĩnh, không chỉ nguyên liệu tôm mà cá của Việt Nam cũng đang có giá thành cao hơn nhiều nước trên thế giới nên bắt buộc phải đi vào sản phẩm giá trị gia tăng. Lợi thế của Việt Nam là tay nghề của người lao động cao, chịu khó, tuân thủ các quy định khắt khe về an toàn thực phẩm của thế giới.

Trên thực tế, nhờ chế biến sâu, nhiều doanh nghiệp đã giữ vững thị trường trong những giai đoạn khó khăn.

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, nửa đầu tháng 6/2025, XK cá tra của Việt Nam đạt 86 triệu USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế XK tính đến ngày 15/6/2025, XK cá tra đạt 915 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, nhóm sản phẩm phile đông lạnh tiếp tục giữ vai trò chủ lực, chiếm trên 80% tổng giá trị XK, với mức tăng trưởng 10%.

Kết quả trên cho thấy nhu cầu thị trường đối với các dòng sản phẩm có hàm lượng chế biến cao đang tăng lên rất nhanh, và các DN đã bắt đầu phản ứng bằng cách mở rộng danh mục sản phẩm.

Nhưng nhìn từ góc độ chiến lược, đây mới chỉ là bước khởi đầu chưa phải một cuộc dịch chuyển mạnh mẽ đủ để bảo vệ ngành trước những “cú sốc” bên ngoài.

Gia tăng chế biến sâu

Theo các chuyên gia, dù muốn hay không, ngành cá tra đang bị đẩy vào giai đoạn sản phẩm sơ chế giá trị thấp không còn đảm bảo tính cạnh tranh. Những biến động thương mại như thuế Mỹ cũng là cú thúc mạnh hơn cho một quá trình đã âm ỉ từ lâu.

Chuyển dịch sang chế biến sâu không chỉ là một xu hướng, mà là điều bắt buộc để tồn tại. Doanh nghiệp nào còn chần chừ trong việc tái cấu trúc danh mục, đầu tư công nghệ và xây dựng thương hiệu thì sẽ sớm bị thị trường bỏ lại phía sau. Trái lại, những đơn vị dám thay đổi, dám đầu tư và đi trước sẽ giữ lại phần giá trị cao nhất của con cá tra Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hiện thuế đối ứng của Mỹ đang tạo ra áp lực lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, nhất là trong bối cảnh giá nguyên liệu, chi phí logistics và tỷ giá đều có biến động bất lợi.

Mức thuế đối ứng được công bố sẽ tác động trực tiếp đến nhóm sản phẩm phile đông lạnh vốn đang chiếm tỷ trọng lớn. Với biên lợi nhuận gộp ngành trung bình chỉ 8–12%, thuế đối ứng có thể khiến nhiều đơn hàng trở nên không còn hiệu quả.

Cụ thể, đối với các lô hàng phi lê đông lạnh xuất khẩu sang Mỹ với giá FOB trung bình 2,6–2,8 USD/kg, thuế đối ứng sẽ khiến giá sau thuế bị đội lên trong khi giá bán tại thị trường Mỹ không thể điều chỉnh tương ứng ngay.

Nếu doanh nghiệp phải tự “gánh” toàn bộ phần chênh lệch, nhiều hợp đồng sẽ không còn đạt điểm hòa vốn. Điều này buộc các doanh nghiệp phải cân nhắc nghiêm túc đến việc chuyển hướng sang sản phẩm chế biến sâu, không chỉ để đa dạng hóa danh mục, mà còn để phân tán rủi ro và tối ưu cấu trúc chi phí trong dài hạn.

Hiện một số doanh nghiệp đầu ngành như Công ty CP Vĩnh Hoàn đã sớm đi trước trong xu hướng này. Vĩnh Hoàn công bố khoản đầu tư 26 triệu USD nhằm đa dạng hóa sản phẩm và tối ưu chi phí trước áp lực thuế Mỹ.

Không chỉ vậy, tại hội chợ SEAFOOD EXPO NORTH AMERICA 2025 mới đây, doanh nghiệp này đã giới thiệu loạt sản phẩm chế biến sâu như surimi cá tra, cá tra tẩm bột đóng khay, và bánh bao nhân cá tra hấp chín, cho thấy họ đã chuyển hướng rõ rệt sang các dòng hàng phục vụ thị trường cao cấp.

Tuy nhiên, theo VASEP, hiện nay, số lượng doanh nghiệp có đủ năng lực đầu tư chế biến sâu vẫn còn hạn chế. Phần lớn các đơn vị nhỏ và vừa chưa có dây chuyền tự động hóa, chưa xây dựng được đội ngũ nghiên cứu, phát triển hoặc chưa tiếp cận được các chuỗi phân phối đòi hỏi sản phẩm tiện lợi, có thương hiệu. Đây là điểm nghẽn khiến quá trình chuyển dịch cấu trúc sản phẩm diễn ra chậm và thiếu đồng đều.

Không chỉ Mỹ, nhiều thị trường khác như châu Âu, Canada, Nhật Bản, Mexico... cũng đang yêu cầu sản phẩm có mức độ chế biến cao hơn. Họ không chỉ cần một miếng phile, mà cần một sản phẩm có thể dùng được ngay: chín sẵn, đóng gói sạch, kèm nước sốt, thậm chí được thiết kế theo khẩu phần phù hợp cho kênh bán lẻ hiện đại hoặc nhà hàng. Tức là không còn là "nguyên liệu thủy sản", mà là thực phẩm thủy sản hoàn chỉnh.

Trên thực tế, các nhà nhập khẩu Mỹ và EU đang tăng đơn hàng đối với nhóm sản phẩm pangasius chế biến – chủ yếu từ Việt Nam, do các nước cạnh tranh như Ấn Độ, Indonesia chưa có năng lực chế biến đủ sâu.

Lê Thu

Tin liên quan

Xuất khẩu nông sản OCOP thông qua livestream

Xuất khẩu nông sản OCOP thông qua livestream

Ngày 1/8/2025, trong khuôn khổ Hội chợ VIETNAM OCOPEX 2025 sẽ diễn ra hai phiên livestream thương mại điện tử (TMĐT) quảng bá và tiêu thụ sản phẩm OCOP Việt Nam. Đây là bước đi mới nhằm nâng tầm và mở rộng cơ hội xuất khẩu nông sản OCOP.
Xuất nhập khẩu có chiều hướng giảm

Xuất nhập khẩu có chiều hướng giảm

Số liệu thống kê sơ bộ mới nhất của Cục Hải quan cho thấy tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trong kỳ 1 tháng 7/2025 (1-15/7) đạt 38,21 tỷ USD, giảm 7% (tương ứng giảm 2,86 tỷ USD) so với kết quả thực hiện trong nửa cuối tháng 6/2025.
Dệt may Việt Nam cần tận dụng thương mại điện tử để khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế số

Dệt may Việt Nam cần tận dụng thương mại điện tử để khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế số

Các sàn TMĐT trở thành đòn bẩy giúp ngành Dệt may đẩy mạnh xuất khẩu, qua đó khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế số.
TP Hồ Chí Minh đặt nền tảng cho xuất khẩu xanh, bền vững vào EFTA

TP Hồ Chí Minh đặt nền tảng cho xuất khẩu xanh, bền vững vào EFTA

TP Hồ Chí Minh đang xây dựng nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu xanh, tuần hoàn, nhằm đón đầu cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam (EFTA), trong đó các chương trình tư vấn, đối thoại và kết nối quốc tế đang giúp doanh nghiệp từng bước thích ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường này.
34 tỉnh họp "nóng" gỡ ách tắc nông sản xuất sang châu Âu

34 tỉnh họp "nóng" gỡ ách tắc nông sản xuất sang châu Âu

Nhiều lô hàng nông sản xuất sang EU bị mắc kẹt do địa phương chưa đủ thẩm quyền cấp giấy chứng nhận.
Xuất khẩu vải thiều tăng 92%

Xuất khẩu vải thiều tăng 92%

Được canh tác theo chuẩn quốc tế và ứng dụng công nghệ bảo quản hiện đại, vải thiều Việt Nam đang bước vào giai đoạn bứt tốc xuất khẩu, với mức tăng trưởng kim ngạch 92% và dấu ấn rõ rệt tại các thị trường cao cấp.
Trung Quốc bật đèn xanh cho sầu riêng Việt Nam

Trung Quốc bật đèn xanh cho sầu riêng Việt Nam

Sau chuyến kiểm tra thực địa tại các vùng trồng và cơ sở đóng gói sầu riêng ở Việt Nam, phía Trung Quốc đánh giá cao công tác kiểm soát chất lượng, mở ra cơ hội thuận lợi cho xuất khẩu trong giai đoạn cao điểm cuối năm.
Đài Loan áp thuế chống bán phá giá: Đòn cảnh tỉnh với xi măng xuất khẩu Việt

Đài Loan áp thuế chống bán phá giá: Đòn cảnh tỉnh với xi măng xuất khẩu Việt

Quyết định áp thuế chống bán phá giá tới 23,2% từ Đài Loan không chỉ giáng đòn mạnh vào xuất khẩu xi măng – clinker Việt Nam, mà còn cảnh báo rõ về rủi ro khi quá lệ thuộc vào các thị trường gần trong bối cảnh hàng rào thương mại ngày càng siết chặt.
Quảng Trị đẩy nhanh tiến độ 3 dự án cao tốc, sân bay, cảng biển trọng điểm

Quảng Trị đẩy nhanh tiến độ 3 dự án cao tốc, sân bay, cảng biển trọng điểm

Với lợi thế vị trí địa lý chiến lược quan trọng, nơi giao thoa hai hành lang kinh tế chiến lược Bắc - Nam và Đông - Tây, sở hữu nhiều cửa khẩu quốc tế, tỉnh Quảng Trị đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch đồng bộ các tuyến đường bộ, đường sắt, đường thủy và hàng không, nhằm mục tiêu xây dựng Quảng Trị trở thành trung tâm hậu cần, trung chuyển hàng hóa của khu vực Đông Nam Á.
Hạt tiêu Việt tăng giá ngược chiều thế giới

Hạt tiêu Việt tăng giá ngược chiều thế giới

Giá hạt tiêu thế giới trung tuần tháng 7/2025 ghi nhận xu hướng giảm ở hầu hết các quốc gia trồng chính, do sức mua yếu và tâm lý chờ đợi từ các nhà nhập khẩu lớn. Tuy nhiên, trái ngược với diễn biến toàn cầu, giá hạt tiêu tại Việt Nam lại đồng loạt tăng mạnh từ 2.500–4.000 đồng/kg, đưa mức giá trong nước dao động từ 137.000–140.000 đồng/kg. Đáng chú ý, lượng tồn kho hạt tiêu trong nước đang được dự báo ở mức thấp kỷ lục trong vòng 5–6 năm qua, trong khi vụ thu hoạch tiếp theo còn tới 8 tháng nữa.
Giải pháp logistics hiệu quả, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu

Giải pháp logistics hiệu quả, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu

Tại Diễn đàn Logistics 2025 do Vụ Phát triển Thị trường Nước ngoài – Bộ Công Thương chủ trì diễn ra vào chiều ngày 25/7/2025, các chuyên gia chia sẻ những giải pháp logistics cho chuỗi cung ứng bền vững, ổn định.
63% cao su Việt đến từ hộ nhỏ: Bài toán hóc búa trước quy định chống mất rừng của EU

63% cao su Việt đến từ hộ nhỏ: Bài toán hóc búa trước quy định chống mất rừng của EU

Quy định chống mất rừng (EUDR) của EU sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2026, đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc cao su nhập khẩu. Với 63% nguyên liệu đến từ hộ tiểu điền, ngành cao su Việt Nam đối mặt bài toán lớn về minh bạch chuỗi cung ứng – yếu tố quyết định khả năng duy trì thị phần tại thị trường châu Âu.
Xuất khẩu cá ngừ trước nhiều thách thức

Xuất khẩu cá ngừ trước nhiều thách thức

Dự báo xuất khẩu (XK) cá ngừ của Việt Nam trong nửa cuối năm sẽ gặp rất nhiều khó khăn và khó có thể cán đích như năm 2024.
Việt Nam sẽ giữ vững tăng trưởng 6,3%

Việt Nam sẽ giữ vững tăng trưởng 6,3%

ADB điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng khu vực do xuất khẩu yếu và bất ổn thương mại, nhưng vẫn giữ nguyên kỳ vọng với Việt Nam ở mức 6,3% nhờ xuất khẩu và dòng vốn FDI tăng.
Phân bón Việt đạt chuẩn cao nhất tại Úc

Phân bón Việt đạt chuẩn cao nhất tại Úc

Phân bón Cà Mau vừa trở thành doanh nghiệp Việt đầu tiên đạt chuẩn Level One – cấp độ cao nhất trong hệ thống kiểm soát nhập khẩu phân bón của Úc. Thành tựu này giúp urê Việt Nam vươn ra thị trường khó tính với lợi thế miễn kiểm tra, rút ngắn thông quan và giảm chi phí logistics.
Xuất khẩu duy trì đà tăng trưởng, tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế

Xuất khẩu duy trì đà tăng trưởng, tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tín hiệu cho thấy xuất khẩu tiếp tục là điểm sáng và động lực tăng trưởng của nền kinh tế trong năm 2025.
Xem thêm
toan-phat-group
trien-lam-quoc-te-logistics-viet-nam-2025
cong-ty-tnhh-vsl-viet-nam

Tin mới

ASEAN hợp tác ngăn chặn buôn bán động, thực vật hoang dã nguy cấp

ASEAN hợp tác ngăn chặn buôn bán động, thực vật hoang dã nguy cấp

Sự đoàn kết và hợp tác khu vực là yếu tố then chốt để thực thi hiệu quả các quy định về bảo vệ động vật hoang dã.
Quảng Ninh: Phối hợp bắt 1.200 con vịt giống không rõ nguồn gốc

Quảng Ninh: Phối hợp bắt 1.200 con vịt giống không rõ nguồn gốc

Lực lượng chức năng phát hiện 12 lồng nhựa màu đen, bên trong mỗi lồng chứa khoảng 100 con vịt giống (loại 2 ngày tuổi), tổng cộng 1.200 con.
Siết chặt quảng cáo trên sàn: Người nổi tiếng vi phạm sẽ bị hạn chế xuất hiện

Siết chặt quảng cáo trên sàn: Người nổi tiếng vi phạm sẽ bị hạn chế xuất hiện

Cơ quan chức năng đang lên kế hoạch áp dụng các biện pháp mạnh để kiểm soát sự hiện diện của các nghệ sĩ, KOL, KOC vi phạm pháp luật trong lĩnh vực quảng cáo.
Nhiều điểm mới giúp doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ pháp luật thuế

Nhiều điểm mới giúp doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ pháp luật thuế

Dự thảo Nghị định quy định chi tiết Luật Thuế TNDN được đánh giá hỗ trợ doanh nghiệp dễ dàng trong thực hiện và giảm thiểu rủi ro khi quyết toán thuế.
Vai trò của ngành Hải quan trong phát triển logistics xanh

Vai trò của ngành Hải quan trong phát triển logistics xanh

Với vai trò là "người gác cửa" trong chuỗi cung ứng toàn cầu, cơ quan Hải quan đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và hỗ trợ phát triển logistics xanh thông qua các chính sách, quy trình và hoạt động kiểm soát, quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức của Thuế tỉnh Phú Thọ.
(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

Các thông tin liên quan của Chi cục Hải quan khu vực VII.
(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

Từ ngày 1/7/2025, ngành Thuế đã ổn định về tổ chức bộ máy, nhân sự của Thuế tỉnh, thành phố để hoạt động thông suốt theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu
Phiên bản di động