Dự thảo Luật Thương mại điện tử: Kỳ vọng lập lại trật tự kinh doanh trên nền tảng số
Siết chặt kinh doanh dược phẩm trên nền tảng thương mại điện tử Thương mại điện tử đóng góp khoảng 2/3 giá trị nền kinh tế số Việt Nam |
![]() |
Dự thảo Luật TMĐT thiết lập chế tài mạnh tay với hành vi: Kinh doanh hàng giả, hàng lậu, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng. Đồ họa: TT |
Hạn chế thuật toán, đưa livestream, tiếp thị liên kết vào diện quản lý
Bộ Công Thương cho biết, quy mô TMĐT bán lẻ B2C của Việt Nam đã tăng từ 2,97 tỷ USD (2014) lên 25 tỷ USD (2024), chiếm 10% tổng doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.
Việt Nam hiện đứng thứ 3 Đông Nam Á về quy mô và thứ 5 toàn cầu về tốc độ tăng trưởng. Nhà đầu tư nước ngoài đổ vốn lớn, doanh nghiệp nhỏ từng bước khẳng định trên thị trường số hóa.
Tuy nhiên, các quy định điều chỉnh hiện nay chỉ ở cấp Nghị định, không đủ để quản lý các mô hình mới, đa ngành và xuyên biên giới, nên phát sinh nhiều “lỗ hổng” trong pháp lý.
Bộ Công Thương cho biết, quy mô TMĐT bán lẻ B2C của Việt Nam đã tăng từ 2,97 tỷ USD (2014) lên 25 tỷ USD (2024), chiếm 10% tổng doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Việt Nam hiện đứng thứ 3 Đông Nam Á về quy mô và thứ 5 toàn cầu về tốc độ tăng trưởng. Nhà đầu tư nước ngoài đổ vốn lớn, doanh nghiệp nhỏ từng bước khẳng định trên thị trường số hóa. |
Các vấn đề nổi cộm hiện nay bao gồm: hệ thống pháp luật thiếu tính thống nhất, mô hình mới như livestream, affiliate (tiếp thị liên kết) chưa được điều chỉnh, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ vẫn tràn lan, và hoạt động TMĐT xuyên biên giới chưa được kiểm soát chặt chẽ.
Theo Bộ Công Thương, dự thảo Luật TMĐT được thiết kế toàn diện với 6 nhóm chính sách, gồm: Phân loại và trách nhiệm của chủ thể TMĐT (sàn, cá nhân, doanh nghiệp); quy định dành cho mạng xã hội, nền tảng số có giao dịch TMĐT; điều chỉnh TMĐT xuyên biên giới, doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài; các dịch vụ hỗ trợ TMĐT (logistics, thanh toán, dữ liệu…); hoàn thiện quy định về giao kết hợp đồng điện tử; khuyến khích TMĐT “xanh, bền vững”.
Ngoài ra, việc đưa livestream, affiliate marketing vào dự luật thể hiện quyết tâm đi sâu xử lý các hoạt động đang bị “bất cập”, từ thiếu rõ ràng trong thông tin hàng hóa, xuất xứ, chất lượng đến tính minh bạch của chính sách quảng cáo.
Dự thảo Luật TMĐT cũng xác định 4 mô hình TMĐT như: Nền tảng TMĐT kinh doanh trực tiếp; nền tảng TMĐT trung gian (nơi kết nối người mua – người bán); mạng xã hội hoạt động TMĐT (nơi còn tồn tại livestream bán hàng); nền tảng tích hợp đa dịch vụ (như: giao hàng, thanh toán, nội dung số...).
Riêng đối với mô hình livestream, dự thảo Luật TMĐT quy định: Bắt buộc xác thực danh tính người bán; giám sát theo thời gian thực nội dung kinh doanh. Người livestream phải có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ và tuân thủ đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan cấp phép. Đặc biệt là cấm phát ngôn gây hiểu nhầm về công dụng, xuất xứ, khuyến mại, chính sách hậu mãi…
“Việc bổ sung quy định quản lý hoạt động livestream là cần thiết và cấp bách, bởi hình thức này hiện là “mảnh đất vàng” cho cả người bán lẫn hành vi gian lận”, Luật sư Bùi Văn Đức (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh.
Dự thảo Luật TMĐT thiết lập chế tài mạnh tay với hành vi: Kinh doanh hàng giả, hàng lậu, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng. Cấm sử dụng thuật toán để ưu tiên/giấu mặt hàng mà không công bố tiêu chí lựa chọn, nhằm ràng buộc tính công bằng và minh bạch trên các nền tảng.
“Việc kiểm soát tiêu chí hiển thị sẽ buộc các nền tảng phải minh bạch thuật toán và tránh thao túng thị trường, đồng thời bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng…”, ông Nguyễn Văn Thái (Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương) cho hay.
Dự liệu những thách thức trong thực thi
Luật sư Bùi Văn Đức cho rằng, luật không chỉ để siết mà để tháo gỡ rào cản, tạo điều kiện phát triển thị trường TMĐT có trật tự, có trách nhiệm và bền vững. Do vậy, Dự thảo Luật TMĐT cần đạt mục tiêu quan trọng là tăng hiệu lực quản lý nhà nước về TMĐT trong bối cảnh số hóa toàn diện, qua đó khuyến khích doanh nghiệp sáng tạo, cạnh tranh lành mạnh; bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng; tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch, đồng bộ.
Dự thảo Luật TMĐT xác định 4 mô hình TMĐT: Nền tảng TMĐT kinh doanh trực tiếp; nền tảng TMĐT trung gian (nơi kết nối người mua – người bán); mạng xã hội hoạt động TMĐT (nơi còn tồn tại livestream bán hàng); nền tảng tích hợp đa dịch vụ (như giao hàng, thanh toán, nội dung số...). |
“Nhiều influencer hiện nay hành xử như doanh nghiệp nhưng lại thiếu trách nhiệm thông tin như một nhà kinh doanh thực thụ. Đây là lỗ hổng cần sớm được kiểm soát”, Luật sư Bùi Văn Đức nhấn mạnh.
Như vậy, để Luật TMĐT đạt hiệu quả thực sự, cần thêm hướng dẫn kỹ thuật và thực thi quyết liệt, chứ không chỉ dừng ở khung pháp lý.
Tại Phiên họp 47 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đề xuất đưa dự Luật TMĐT vào Chương trình lập pháp năm 2025 cùng các luật như: An ninh mạng, tiết kiệm chống lãng phí.
Đánh giá cao tinh thần chủ động, tích cực của Chính phủ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đồng ý đưa dự luật này vào Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025) theo quy trình rút gọn.
Theo đánh giá, khung quy định đã rõ ràng và chặt chẽ hơn nhưng thực tế cho thấy, vẫn còn đặt ra những thách thức, lực cản khi thực thi, cụ thể:
Năng lực kiểm tra của cơ quan quản lý: Có thực hiện được giám sát “thời gian thực” với hàng trăm ngàn livestream mỗi ngày?
Liên kết giữa các bên: Mạng xã hội, sàn TMĐT, livestreamers, nhà phân phối phải phối hợp thế nào để chịu trách nhiệm cụ thể?
Kiểm soát thuật toán đòi hỏi công nghệ minh bạch cao, cùng quy chuẩn đánh giá và giám giám sát độc lập trong mẫu định dạng kỹ thuật.
Quy định “bắt buộc” là cần nhưng việc thiết lập bộ tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ chế giám sát và áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, Blockchain để tự động minh bạch hiển thị và quảng cáo mới thực sự hoạt động.
Tin liên quan

Sản xuất kinh doanh dự báo nhiều khởi sắc trong quý III/2025
09:00 | 26/07/2025 Nhịp sống thị trường

Kinh doanh thương mại điện tử: Không có giấy phép, có thể bị phạt tới 30 triệu đồng
08:54 | 19/07/2025 Thương mại điện tử

TikiNow bị phạt vì cạnh tranh không lành mạnh trên nền tảng số
19:00 | 17/07/2025 Thương mại điện tử

Sổ tay hướng dẫn nền tảng số nộp thuế thay từ thương mại điện tử
07:00 | 02/08/2025 Thương mại điện tử

Tuyên Quang: Phụ nữ nông thôn làm chủ thương mại điện tử
16:00 | 01/08/2025 Thương mại điện tử

Gen Y chi tiêu "mạnh tay" gấp 3 lần Gen Z khi mua sắm online
10:18 | 01/08/2025 Thương mại điện tử

Siết chặt quảng cáo trên sàn: Người nổi tiếng vi phạm sẽ bị hạn chế xuất hiện
19:15 | 31/07/2025 Thương mại điện tử

Thương mại điện tử xanh: Cần luật hóa và khuyến khích thực chất để đi vào đời sống
13:15 | 31/07/2025 Thương mại điện tử

Cảnh báo tội phạm lợi dụng nền tảng thương mại điện tử để lừa đảo
10:38 | 31/07/2025 Thương mại điện tử

Xuất khẩu nông sản OCOP thông qua livestream
08:00 | 31/07/2025 Thương mại điện tử

Cần tăng cường kiểm soát hàng ngoại xuyên biên giới vào Việt Nam qua sàn
16:00 | 30/07/2025 Thương mại điện tử

Hợp tác xã Hà Tĩnh đầu tư công nghệ, bắt nhịp thương mại điện tử
10:23 | 30/07/2025 Thương mại điện tử

Đặc sản Lạng Sơn từng bước hiện diện trên sàn
16:00 | 29/07/2025 Thương mại điện tử

Hơn 7.000 nhà bán rời sàn, cuộc chơi dần thuộc về “ông lớn”
16:00 | 29/07/2025 Thương mại điện tử

Tuần lễ Thương mại số 2025 - kết nối thương mại điện tử miền Trung
11:04 | 29/07/2025 Thương mại điện tử

Logistics vùng - đòn bẩy để nông sản Việt vươn ra toàn cầu
20:32 | 28/07/2025 Thương mại điện tử
Tin mới

OCOP Việt Nam: Khi làng quê biết cách kể chuyện với thế giới

Gia tăng tỷ trọng thuỷ hải sản tiêu thụ thị trường nội địa

Thị trường Hà Nội vắng bóng nguồn cung căn hộ giá dưới 2 tỷ đồng

Quy trình thẩm định để công nhận doanh nghiệp ưu tiên thế nào?

Hải quan khu vực XII ký kết biên bản phối hợp phòng chống tội phạm

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi
08:00 | 30/07/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên
09:09 | 25/07/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ
15:00 | 22/07/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII
09:17 | 22/07/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng
10:43 | 21/07/2025 Infographics