Vỉa hè hết "nóng"

Một chiến dịch dù được đông đảo người dân hưởng ứng, nay nhìn lại mới rõ hơn những nguyên nhân của một kết quả chưa như mong đợi. Việc giành lại vỉa hè đã có chiến dịch “đường thông hè thoáng” cả chục năm trước đây, tiếp đó là những đợt ra quân dẹp hàng rong, xóa những điểm trông giữ xe trên vỉa hè... nhưng đều chỉ làm khơi khơi rồi đâu lại vào đó. Vỉa hè là để dành cho người đi bộ, chỉ khi diện tích vỉa hè đủ rộng, đủ an toàn mới tạo văn hóa đi bộ, đi xe công cộng. Bên cạnh nhiều tuyến phố mới mở ra do kinh phí giải phóng mặt bằng quá đắt đỏ nên vỉa hè có được khá hẹp, thì vỉa hè nhiều tuyến phố cũ đã bị “gặm nhấm” từng ngày. Việc quy hoạch các bãi gửi xe không được chú trọng, nền kinh tế nhà lô và kinh doanh hè phố đã mặc định vỉa hè là nơi để xe cộ càng làm cho đô thị trở nên lộn xộn hơn. Quá tải đô thị trên nhiều phương diện khiến vỉa hè như khoảng trống còn lại phải gánh chịu những bức xúc cuộc sống. Điều quan trọng không ít người đã chỉ ra là sự bảo kê, trục lợi từ vỉa hè của người dân và của không ít cán bộ địa phương khiến việc giành lại vỉa hè lại càng khó khăn hơn.

Những thực tế trên tồn tại đã rất lâu năm với các đô thị nay chỉ giải quyết bằng một phong trào, bằng một chiến dịch thì sự thất bại là dễ hiểu. Hơn nữa, khi phong trào diễn ra hầu như không có những nghiên cứu kỹ càng nào của cơ quan chức năng, đã có trường hợp người dân để dành đất làm sân phía trước khi xây nhà nhưng bị cơ quan chức năng giải tỏa như phần diện tích công cộng; hay trên phố Xã Đàn (Hà Nội), nhiều gia đình xây nhà từ trước khi mở đường nay người dân phải làm thêm vài bậc thềm mới vào được nhà vì mặt đường quá thấp nhưng lực lượng giải tỏa vẫn “thẳng tay” phá bỏ bậc thềm gây lãng phí, bất tiện và cả sự bức xúc với người dân... Thậm chí, một số nơi còn “hăng hái” phang luôn hàng loạt cây bóng mát trên vỉa hè như ở Thạch Thất (Hà Nội).

Nhìn thẳng thực tế, phong trào giành lại vỉa hè vừa qua như một sư tùy hứng mà sự tùy hứng khó giải quyết tận gốc của một vấn đề có nhiều phức tạp từ sự tích lũy lâu năm nhiều bất cập trong quản lý và thói quen của nhiều người dân. Hoạt động giành lại vỉa hè nay không thể chỉ tiến hành trên vỉa hè mà phải tiến hành ở phạm vi rộng hơn. Đó là việc hoạch định các chính sách, giải pháp tổng thể trên mặt bàn các lãnh đạo, cơ quan quản lý hữu quan. Quy hoạch, xây dựng hạ tầng từ nhà ở, đường phố, khoảng không công cộng hiện đại cần thực hiện cấp bách và khoa học. Công tác quản lý đô thị cần tăng cường tính chặt chẽ, công khai, minh bạch; pháp luật cần thực hiện nghiêm minh. Cùng với đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền về nếp sống văn hóa, hiện đại; nâng cao ý thức, tinh thần dân chủ để việc giành lại vỉa hè cũng được tiến hành bởi chính người dân mà không phải chỉ cơ quan công quyền.