Rạn nứt trong quan hệ hai bờ Đại Tây Dương

Thủ tướng Đức Merkel quyết tâm giải quyết khủng hoảng Ukraine bằng biện pháp hòa bình.

Tại sự kiện an ninh lớn nhất châu Âu diễn ra cuối tuần qua ở thành phố Munich của Đức, không gì gây tranh luận nhiều bằng câu hỏi: liệu phương Tây có nên trang bị vũ khí cho Kiev để đương đầu với cuộc tấn công quân sự của lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine hay không.

Thực tế, sự tranh cãi này nổi lên từ năm ngoái và lại trở thành vấn đề "nóng" trong bối cảnh chiến sự leo thang gần đây giữa quân đội Chính phủ Ukraine với lực lượng ly khai ở miền Đông nước này. Đằng sau những ngôn từ mang tính ngoại giao đầy cẩn trọng được thông tin trên các phương tiện truyền thông, có thể thấy tâm lý ủng hộ vũ trang cho Kiev đang tăng lên tại Washington, nhất là từ những nghị sỹ Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ.

Phát biểu tại Munich, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ Bob Corker tuyên bố hầu hết các nghị sỹ Mỹ muốn vũ trang phòng vệ cho Ukraine. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry -được biết đến là một trong những người kín đáo ủng hộ trang bị vũ khí cho Kiev- cũng công khai bày tỏ rằng dù châu Âu quyết định thế nào, Mỹ cũng sẽ nhất trí ủng hộ Ukraine.

Trong khi đó, nhà lãnh đạo Đức không muốn làm trầm trọng thêm cuộc xung đột ở Ukraine, cũng như không muốn có thêm những căng thẳng qua việc cung cấp vũ khí cho Kiev. Tâm lý chống Washington đang nổi lên ở Đức liên quan cuộc khủng hoảng Ukraine khi có tới 2/3 số người Đức phản đối nước này cung cấp vũ khí cho Ukraine.

Tại Hội nghị An ninh Munich vừa qua, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã bày tỏ "hoài nghi" về tính hiệu quả của việc cung cấp vũ khí cho Ukraine, cho rằng cuộc xung đột hiện nay không thể giải quyết được bằng quân sự. Ngoại trưởng Đức Frank Walter Steinmeier và người đồng cấp Pháp Lauent Fabius nhắc lại lý do ủng hộ nỗ lực tìm kiếm một giải pháp cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine, đồng thời lên tiếng phản đối việc cung cấp vũ khí cho Ukraine.

Ông Steinmeier khẳng định việc cung cấp vũ khí cho Kiev không những là điều cực kỳ nguy hiểm mà còn là hành động phản tác dụng.

Về phía Mỹ, Ngoại trưởng John Kerry đã lên tiếng bác bỏ sự chia rẽ giữa Mỹ và châu Âu liên quan việc cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraine, và tuyên bố các cuộc thảo luận về cung cấp vũ khí cho Kiev chỉ là vấn đề "chiến thuật, không phải chiến lược".

Tuy nhiên, ngay sau phát biểu trên của ông Kerry, Chủ tịch Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ John McCain thẳng thừng tuyên bố ông không coi việc cung cấp vũ khí cho Ukraine chỉ đơn thuần là vấn đề mang tính chiến thuật, và khẳng định phương Tây cần hỗ trợ vũ khí để Kiev tự vệ.

Những tuyên bố của các nhân vật chủ chốt trong chính quyền Mỹ đối ngược hoàn toàn với cách giải quyết của các nhà lãnh đạo Đức và Pháp phần nào cho thấy sự rạn nứt và bất đồng trong chủ trương giải quyết xung đột quốc tế giữa hai bờ Đại Tây Dương.

Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Mỹ và châu Âu thuộc Viện Brookings, bà Fiona Hill cho rằng, Tổng thống Obama hiện đang chịu áp lực rất lớn đòi cung cấp vũ khí cho Ukraine. Bà cho biết hiện có rất nhiều tiếng nói ở Washington muốn Tổng thống Obama nhanh chóng hành động mà không thực sự hiểu quan điểm của Berlin.

Cho đến nay, Mỹ đã chi hơn 120 triệu USD để viện trợ trang thiết bị vũ khí phi sát thương cho Ukraine theo một thỏa thuận hồi năm ngoái, trong đó các thiết bị như hệ thống radar, máy bay do thám không người lái và một số thiết bị quân sự khác có tác động trực tiếp tới cán cân quân sự trên chiến trường.

Trong khi đó, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã đẩy mạnh công tác huấn luyện cho các lực lượng vũ trang Ukraine, cải thiện cơ cấu kiểm soát và chỉ huy cũng như tăng cường chia sẻ thông tin tình báo cho quân Chính phủ Ukraine. Tuy nhiên, cung cấp vũ khí sát thương là một việc hoàn toàn khác và Mỹ lo ngại Nga có thể đáp trả bằng một cách thức không thể đoán trước.