 |
Môi trường kinh doanh tại Việt Nam có nhiều lĩnh vực được cải cách mạnh mẽ, nhưng có những lĩnh vực gần như đứng yên. Ông nhận xét như thế nào về tình trạng này?
Trong bức tranh chung về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, có lĩnh vực cải thiện rất tích cực nhưng có lĩnh vực cải thiện không đáng kể, thậm chí “dậm chân tại chỗ”. Tiêu biểu như thuế và hải quan là hai lĩnh vực tiên phong nhất trong cải cách hành chính tại Việt Nam. Tuy nhiên, những lĩnh vực, thể chế liên quan đến bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của DN, giải quyết phá sản giải thể DN, lĩnh vực về thủ tục đất đai… lại vẫn còn sự vướng mắc ngay từ bản thân hệ thống pháp luật.
Một nghiên cứu của VCCI đã chỉ ra 20 điểm chồng chéo trong hệ thống pháp luật về đất đai, môi trường, xây dựng, đấu thầu, tranh chấp phá sản… Những điểm bất cập này nằm trong pháp luật, còn chồng chéo nên gây khó cho thực thi. Điều này cho thấy, hệ thống pháp luật hiện vừa thông thoáng vừa lủng củng. Do đó, thời gian tới, các cơ quan quản lý cần sửa đổi hệ thống pháp luật liên quan để đảm bảo sự nhất quán, đồng bộ, để có thể triệt tiêu những chồng chéo, mở đường cho các hoạt động kinh doanh thuận lợi cho DN.
Ngoài sự chênh lệch trong các lĩnh vực kinh doanh, ông có cho rằng môi trường kinh doanh tại các địa phương cũng có sự chênh lệch?
Trong thời gian qua, một số địa phương đã bứt phá trong phát triển GRDP, cải thiện môi trường kinh doanh, phát triển DN, một số địa phương khác thì tụt lại. Điều này phụ thuộc rất lớn vào sự năng động của chính quyền địa phương, người đứng đầu các cơ quan, sở, ngành địa phương; đặc biệt là sự sáng tạo trong vận dụng thể chế chính sách, để đưa ra được những mô hình cải cách thích hợp ở các địa phương. Những địa phương có sự phát triển cao đã cho thấy những mô hình rất hữu hiệu như: Thực hiện đánh giá chỉ số năng lực cạnh tranh cấp quận, sở, ngành; thành lập cơ quan xúc tiến thương mại đầu tư độc lập; xây dựng các trung tâm hành chính công, thực hiện đối tác công tư, xây dựng Chính phủ điện tử, tương tác với người dân - DN qua mạng xã hội; cà phê doanh nhân… với những cơ chế tương tác thân thiện hiệu quả…
Vì thế, một trong những nhiệm vụ để thúc đẩy cải cách trong thời gian tới, không chỉ quán triệt thực thi những đường lối chính sách chủ trương của tỉnh, thành phố và Trung ương mà còn phải sáng tạo ra nhưng mô hình cải cách phù hợp với các địa phương. Mỗi cách địa phương có cách làm khác nhau, nhưng hiệu quả như thế nào phụ thuộc vào năng lực của địa phương. Việc lan tỏa, chia sẻ những thực tiễn quản trị tốt ở địa phương sẽ là cách thức tốt để cải thiện năng lực cạnh tranh và nâng cao sự phát triển cho cộng đồng DN chung cả nước. VCCI sẽ chung tay với các địa phương trong việc lan tỏa này, để tạo thành phong trào các địa phương học tập lẫn nhau, để đưa mô hình, công cụ quản trị mới vào điều hành.
Thực tế là những biện pháp trên đã tạo nên kết quả rõ nét trong thời gian qua. Điều tra về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của VCCI cho thấy khoảng cách về quản trị giữa các địa phương đã thu hẹp lại, cho thấy sự bứt phá của các địa phương đi sau trong việc cố gắng bắt kịp địa phương đi trước. Đây là kết quả cố gắng của nhiều địa phương, nên các địa phương còn “đứng yên” cần học tập cũng như có quyết tâm chính trị cao hơn.
Việt Nam đặt ra khá nhiều mục tiêu tham vọng như lọt vào top 4 ASEAN về năng lực cạnh tranh, có 1 triệu DN hoạt động vào năm 2020. Theo ông, những mục tiêu này có khả năng đạt được hay không?
Rõ ràng, những mục tiêu trên cho đến hiện nay vẫn chưa đạt được. Với mục tiêu vào top 4 các quốc gia trong khu vực ASEAN, đến nay, Việt Nam vẫn còn khoảng cách khá xa với nhóm 4 quốc gia đứng đầu. Cùng với đó, hành trình có được 1 triệu DN hoạt động vào năm 2020 cũng rất khó khăn.
Do đó, để đạt được những mục tiêu trên Việt Nam phải có những đột phá, nếu không có những cải cách và đột phá tiếp theo thì rất khó thực hiện. Những nỗ lực này cần bắt đầu từ những tháo gỡ, cởi trói khuôn khổ pháp luật liên quan. Chúng ta đã tiến hành phân tích về bộ chỉ số quyết định năng lực cạnh tranh của Việt Nam, chúng ta cũng đã chỉ ra những điểm nghẽn, những điểm còn khoảng cách xa với các nước đang phát triển và phát triển trên thế giới. Vì thế, chúng ta chỉ cần tập trung vào những điểm nghẽn, nếu giải quyết được thì sẽ tăng năng lực cạnh tranh, tạo được sự đột phá.
Đặc biệt, Việt Nam có thể đạt và vượt 1 triệu DN. Tất cả không chỉ phụ thuộc vào cải cách thể chế mà còn là nguồn lực trong dân và ý chí khởi nghiệp trong dân. Ý chí này vẫn rất lớn và sẽ còn lớn hơn với những bước phát triển kinh tế mạnh mẽ của đất nước trong năm nay. Tôi tin vào nguồn lực, khả năng gọi vốn và khả năng huy động vốn nước ngoài cho hệ sinh thái khởi nghiệp. Nên vấn đề là cải cách thể chế phải được đẩy mạnh hơn nữa để nhà đầu tư và DN yên tâm, tăng niềm tin cho mọi hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh.
Xin cảm ơn ông!
Minh Chi (ghi)
