Hải quan và Biên phòng: Thế trận liên hoàn trong công tác phối hợp

Đại tá Lê Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cửa khẩu, Bộ Tư lệnh BĐBP.

Theo ông, những năm qua, BĐBP đã phối hợp với lực lượng Hải quan như thế nào để thực hiện hiệu quả quy chế phối hợp?

Hải quan - BĐBP là 2 lực lượng gắn bó với nhau trên địa bàn biên giới, vùng biển của Tổ quốc, nhất là khu vực cửa khẩu biên giới và cảng biển. Trong 15 năm thực hiện quy chế phối hợp, Hải quan - BĐBP đã tạo nên thế trận liên hoàn chặt chẽ, hạn chế sơ hở, mang lại hiệu quả tốt hơn trong thực hiện nhiệm vụ của hai lực lượng mà thường xuyên là nhiệm vụ kiểm soát XNC và XNK ở khu vực cửa khẩu biên giới, cảng biển quốc gia.

Trong 5 năm qua, sự phối hợp giữa hai lực lượng đã góp phần quan trọng làm cơ sở để tham mưu, đề xuất cho Đảng, Nhà nước trong công tác quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, giữ gìn an ninh biên giới quốc gia, các kế hoạch, chỉ tiêu thu ngân sách cho Nhà nước, đồng thời tăng cường mở rộng các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Với quyết tâm và sự phối hợp chặt chẽ như vậy, lực lượng Hải quan cũng như BĐBP đã đạt được những kết quả gì, thưa ông?

Năm 2002, BĐBP và Hải quan tổ chức sơ kết 10 năm thực hiện quy chế và tiếp tục ký quy chế mới. Ngay sau khi quy chế được ký kết, lãnh đạo Bộ Tư lệnh BĐBP và Tổng cục Hải quan đã giao cho Cục Cửa khẩu và Cục Điều tra chống buôn lậu là hai cơ quan đầu mối, tham mưu cho lãnh đạo hai lực lượng trong chỉ đạo thực hiện quy chế ở các cấp.

Trên cơ sở nội dung quy chế, Hải quan- BĐBP các cấp đã duy trì tốt việc định kỳ sơ, tổng kết thực hiện quy chế ở các cấp. Qua đó nâng cao một bước về nhận thức và tầm quan trọng của việc thực hiện quy chế phối hợp giữa hai lực lượng.

Lực lượng Biên phòng - Hải quan đã xây dựng kế hoạch tổ chức tuần tra, kiểm soát chung được 3.568 lượt tổ với 14.239 lượt người tham gia. Ngoài ra lực lượng Hải quan cũng đã tham gia cùng Biên phòng tổ chức diễn tập cứu hộ, cứu nạn trên vùng biển được 3 đợt/ 216 lượt người tham gia....

Công tác trao đổi thông tin đã được hai lực lượng thực hiện tốt cả ở cấp Trung ương và địa phương. Đặc biệt ở cấp cơ sở, hai lực lượng đã chủ động, kịp thời thông báo cho nhau những quy định mới, những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, những văn bản chỉ đạo của ngành mình có liên quan đến công tác bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia, kiểm soát XNC; chính sách thương mại, quản lý XNK, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại. Nhờ có những hiệu quả từ công tác phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ giữa Hải quan - BĐBP đã góp phần quan trọng trong việc đảm bảo công tác quản lý vừa chặt chẽ, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho người, phương tiện XNC, hàng hoá XNK qua các cửa khẩu.

Thống kê cho thấy, giai đoạn 2012-2017, lực lượng Biên phòng đã cung cấp cho lực lượng Hải quan 368 nguồn tin liên quan đến các hành vi vi phạm trong lĩnh vực gian lận thương mại, trốn lậu thuế XNK, hành vi gian lận trong khai báo vận chuyển tiền, ngoại tệ trái quy định của Nhà nước trong hoạt động XNC, trong đó có 236 nguồn tin có giá trị. Lực lượng Hải quan cung cấp cho lực lượng Biên phòng 298 nguồn tin liên quan đến hoạt động của tội phạm về an ninh trật tự, vi phạm quy chế XNC, trong đó có 186 nguồn tin có giá trị.

Mặc dù công tác phối hợp đã gặt hái được những kết quả khích lệ, tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại như: Công tác trao đổi thông tin nghiệp vụ cụ thể mới chỉ thực hiện khi có yêu cầu, chưa chủ động trao đổi thường xuyên và kịp thời; công tác phối hợp trong phát hiện, bắt giữ, xử lý các vụ việc ở một số cửa khẩu có lúc chưa tốt…

Xin ông cho biết, thời gian tới, 2 lực lượng cần làm gì để công tác phối hợp được nhuần nhuyễn và đi vào chiều sâu hơn?

Dự báo, hoạt động của các loại tội phạm quốc tế và tội phạm công nghệ cao có sự đan xen với hoạt động của các loại tội phạm như: XNC trái phép, buôn bán vận chuyển trái phép vũ khí, ma túy, chất nổ, văn hoá phẩm có nội dung phản động, buôn bán người, các hoạt động rửa tiền, buôn lậu, gian lận thương mại… qua cửa khẩu, biên giới nước ta tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, sự thông thoáng và tự do thương mại sẽ làm cho kim ngạch XNK hàng hoá, lưu lượng phương tiện, hành khách XNC tăng lên nhanh chóng, trong khi thủ tục hành chính ngày càng được cải tiến theo hướng đơn giản hóa, tạo thuận lợi, hàng rào thuế quan được giảm dần. Một số chính sách ưu đãi về đầu tư, thương mại, thuế,... cho phép áp dụng đối với một số địa phương, ngành nghề như chính sách khu thương mại tự do, khu phi thuế quan, khu kinh tế cửa khẩu, đầu tư gia công nước ngoài,... bước đầu tuy phát huy hiệu quả nhưng cũng bộc lộ một số sơ hở nhất định, tác động đến công tác quản lý nhà nước về hải quan, khiến cho tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới diễn biến phức tạp với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn.

Để làm tốt công tác phối hợp, hai lực lượng tiếp tục tuyên truyền, triển khai quán triệt quy chế phối hợp mới, đặc biệt cần coi việc phối kết hợp giữa hai lực lượng là yêu cầu tự nhiên, khách quan và thiết thực, đồng thời là cơ sở quan trọng góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của mỗi lực lượng. Thường xuyên duy trì chế độ liên lạc, gặp gỡ, trao đổi thông tin, phối hợp rà soát những cơ chế, chính sách, quy định của Nhà nước, của từng ngành chưa phù hợp hoặc còn thiếu sót gây khó khăn cho công tác phối hợp giữa hai lực lượng hoặc cho việc thực hiện nhiệm vụ của từng lực lượng để kiến nghị, đề xuất sửa đổi, bổ sung cho phù hợp để công tác phối hợp giữa hai lực lượng tại cửa khẩu đạt kết quả tốt.

Ngoài các chế độ trao đổi thông tin tình hình, phối hợp xử lý vụ việc… hai lực lượng ở các cấp phải chủ động thống nhất xây dựng các phương án trọng tâm, trọng điểm, tổ chức trinh sát, thu thập thông tin để đánh trúng những tụ điểm, đường dây, ổ nhóm buôn lậu lớn, những vụ án lớn, đặc biệt là hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma tuý, vũ khí, chất nổ, tiền giả... những hoạt động gây nguy hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Xin cảm ơn ông!

Giai đoạn 2012-2017, Hải quan - Bộ đội Biên phòng đã phát hiện, xử lý 2.123 vụ vi phạm về an ninh, trật tự; 4.219 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; 161 vụ buôn bán, vận chuyển các chất ma tuý. Trị giá hàng hóa vi phạm hơn 100 tỷ đồng. Tang vật thu giữ: 160 khẩu súng quân dụng và súng tự chế, 182.137 viên đạn, hơn 6.300 món tài liệu, văn hóa phẩm có nội dung xấu, 19 kg vàng, 485 nghìn USD, 150 bánh heroin, 7,3 kg thuốc phiện, 118 kg cần sa; 15.096 viên và 59,8 kg ma tuý tổng hợp, 434 kg tiền chất...