Giá trị lịch sử- văn hóa của tòa nhà được xếp hạng di tích của Hải quan TPHCM

Đại diện Cục Hải quan TPHCM nhận quyết định công nhận Di tích cấp Thành phố đối với Di tích kiến trúc nghệ thuật Trụ sở Cục Hải quan TPHCM

Ngày 20/11/2024, Chủ tịch UBND TPHCM đã ký Quyết định số 5303/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích cấp Thành phố đối với Di tích kiến trúc nghệ thuật Trụ sở Cục Hải quan TPHCM cho Cục Hải quan TPHCM.

Theo Cục Hải quan TPHCM, tòa nhà trụ sở Cục Hải quan TPHCM, ban đầu là nhà ở của tư nhân, ông Wang Tai - vị thương nhân giàu có nổi tiếng ở Sài Gòn thế kỷ 19. Tòa nhà khánh thành năm 1867, được gọi là Maison Wang-Tai, Hôtel Wang-Tai, gồm một tầng trệt, hai tầng lầu, thuộc dạng đồ sộ.

Tòa nhà được sử dụng với nhiều công năng khác nhau, vừa là nơi ở, khách sạn, vừa là trụ sở làm việc của một số cơ quan chính quyền lúc bấy giờ.

Năm 1882, tòa nhà trở thành cơ quan Thuế và Hải quan của chính quyền thời Pháp.

Năm 1885, tòa nhà được thiết kế, xây dựng lại trên cơ sở của ngôi kiến trúc cũ. Được khánh thành năm 1887, tòa nhà được đánh giá là công trình độc đáo, ấn tượng, ngôi kiến trúc phong cách phương Tây vào hạng đẹp bậc nhất Sài Gòn.

Tòa nhà có mô típ trang trí đầu cột và mái vòm tinh xảo. Toàn bộ hệ thống cửa ra vào, cửa sổ đều bằng gỗ, chiều cao gần như suốt lên đến trần, bên ngoài các dãy hành lang là hệ thống các ô cửa vòm, rèm cuốn, luôn đảm bảo thông thoáng và ánh sáng.

Có thể nói, từ những năm cuối thế kỷ 19 đến năm 1975 và sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, dù đã qua nhiều lần chuyển đổi, tên gọi mỗi thời kỳ có khác nhau, nhưng công năng chính của tòa nhà vẫn là sử dụng làm trụ sở của cơ quan Thuế và Hải quan của chính quyền đương thời qua từng giai đoạn.

Bảo tồn, phát huy giá trị di tích

Qua quá trình sử dụng, hơn 130 năm, tòa nhà vẫn giữ nguyên vẹn hình dáng. Một phần nột thất được cải tạo để phù hợp với thực tế sử dụng, xu hướng thời đại.

Tòa nhà cổ và tòa nhà làm việc mới của Cục Hải quan TPHCM

Bên cạnh đó, cùng với các công trình hiện hữu trên vàm rạch Bến Nghé, khu vực trung tâm Thành phố, tòa nhà là minh chứng cho một giai đoạn lịch sử của Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, Việt Nam nói chung.

Năm 2018, nhằm bảo vệ tốt nhất tòa nhà và phục vụ nhu cầu phát triển của ngành, Cục Hải quan TPHCM tiến hành trùng tu toàn bộ tòa nhà, cải tạo khuôn viên trụ sở, đồng thời xây dựng thêm khối nhà mới, mở rộng trụ sở làm việc.

Tòa nhà giữ nguyên hiện trạng toàn bộ kiến trúc, kết cấu cũ, chủ yếu thực hiện công tác sơn sửa bên ngoài và bên trong tòa nhà, gia cố một số vị trí sàn để đảm bảo an toàn theo mục đích bố trí phòng làm việc, phòng truyền thống, trưng bày hiện vật, phòng tiếp khách và một số phòng kho theo nhu cầu sử dụng của Cục Hải quan TPHCM.

Từ khi tiếp quản và sử dụng, sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đến nay, tòa nhà luôn được Cục Hải quan TPHCM quan tâm, gìn giữ vẹn nguyên, góp phần bảo tồn di sản văn hóa của Thành phố nói riêng, cũng như góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của Thành phố và cả nước nói chung.