Nguy cơ thuế quan của Mỹ “phủ bóng” lên tương lai ngành ôtô châu Âu

Công nhân làm việc tại một nhà máy sản xuất ôtô ở Zwickau (Đức). (Ảnh: AFP/TTXVN)

Những đề xuất thuế quan của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đối với hàng hóa từ Trung Quốc, Canada và Mexico có thể châm ngòi cho các cuộc chiến thương mại và tác động nghiêm trọng đến các nhà sản xuất ôtô châu Âu.

Trong năm 2025, các quốc gia ở Trung và Đông Âu, vốn phụ thuộc vào ngành sản xuất ôtô, sẽ đương đầu với thách thức nặng nề bởi các loại thuế này.

Ngành công nghiệp ôtô Đức, hiện là nhà xuất khẩu ôtô chở khách lớn nhất của châu Âu sang Mỹ, cũng đặc biệt dễ bị tổn thương trước những mối đe dọa thuế quan của ông Trump.

Ông Toma Savic, một cựu giám đốc tại Zastava, nhà sản xuất ôtô quốc tế của Serbia đã đóng cửa vào năm 2008 và chuyển đổi thành Fiat Chrysler Automobies Serbia, cho biết các loại thuế quan sẽ là một “cú đánh” đặc biệt nặng nề đối với hoạt động sản xuất ở quốc gia Balkan này.

Ông nói: "Điều này chắc chắn sẽ dẫn đến việc thu hẹp sản xuất tại châu Âu và cắt giảm nhân sự hàng loạt.”

Ngành công nghiệp ôtô Đức được dự báo sẽ chịu tác động nặng nề nhất trong số các nước châu Âu, từ các mức thuế quan tiềm tàng mà ông Trump đã tuyên bố sẽ áp dụng.

Theo một số ước tính, các nhà sản xuất ôtô châu Âu và Mỹ có thể mất tới 17% lợi nhuận hàng năm nếu Mỹ áp thuế nhập khẩu đối với châu Âu, Mexico và Canada.

Triển vọng thuế quan của Mỹ

Mặc dù châu Âu không được đề cập cụ thể trong thông báo thuế quan đầu tiên của Tổng thống đắc cử Trump vào cuối tháng 11/2024, nhưng ông đã nhắm vào Liên minh châu Âu (EU) trong chiến dịch tranh cử hồi đầu năm nay, cáo buộc các đối tác châu Âu có hành vi thương mại không công bằng và "đánh cắp" công việc sản xuất của người Mỹ.

Thị trường Mỹ là điểm đến chính cho dòng xe ôtô chở khách của châu Âu. Các lô hàng ôtô xuất khẩu xuyên Đại Tây Dương đã đạt giá trị lên đến 42,5 tỷ USD vào năm 2023, theo thống kê của Statista - một nền tảng trực tuyến của Đức chuyên thu thập và trực quan hóa dữ liệu.

Ở chiều ngược lại, giá trị ôtô của Mỹ nhập khẩu vào EU trong cùng kỳ chỉ đạt khoảng 7,8 tỷ USD.

Ông Trump đã tuyên bố trong chiến dịch tranh cử vào tháng 9/2024 rằng ông muốn các nhà sản xuất ôtô Đức trở thành "công ty ôtô Mỹ" và "xây dựng các nhà máy ở đây."

Ông cho biết sẵn sàng đưa ra các mức thuế thấp và chi phí năng lượng rẻ để thu hút thêm các công ty vào Mỹ sản xuất.Vào năm 2016, các nhà sản xuất ôtô Đức đã tránh được mức thuế 35% do ông Trump đưa ra trong nhiệm kỳ tổng thống Mỹ đầu tiên, bằng cách đầu tư vào sản xuất tại Mỹ.

Tuy nhiên, các mức thuế mới mà ông Trump đề xuất lần này có thể khiến các nhà sản xuất ôtô châu Âu gặp khó khăn hơn khi xây dựng nhà máy ở Mỹ.

Thời khắc quyết định

Mối đe dọa từ các mức thuế mới sẽ càng làm tăng thêm áp lực đối với ngành công nghiệp ôtô châu Âu, khi ngành này đang nỗ lực cạnh tranh trong thị trường xe điện (EV) tương lai, đang bị chi phối bởi các nhà sản xuất Trung Quốc.

Đầu năm nay, EU áp thuế lên đến 35% đối với xe điện từ Trung Quốc và đã tăng lên đến 45,3% vào cuối tháng 10/2024, với hiệu lực kéo dài trong 5 năm.

Thêm vào đó, doanh số bán xe điện tại EU đã giảm sút, do một số chính phủ trong khối đã hủy các khoản trợ cấp nhằm khuyến khích người tiêu dùng mua xe điện.

Sự trỗi dậy của các công ty Trung Quốc, như BYD - hãng dẫn đầu trong ngành EV, cũng đã khiến các thương hiệu ôtô phương Tây mất thị phần tại Trung Quốc, trong đó Volkswagen đặc biệt gặp khó khăn trong việc duy trì doanh số bán hàng.

Giữa bối cảnh cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc, doanh số bán hàng giảm sút tại các thị trường trong nước và sức ép từ những thay đổi chính sách thuế quan tiềm tàng của ông Trump, nhiều nhà sản xuất ôtô châu Âu đang phải đối mặt với triển vọng u ám.

Viện Kinh tế Đức dự đoán rằng nếu Tổng thống đắc cử Trump áp thuế quan 20% đối với hàng hoá của EU, nền kinh tế Đức có thể thiệt hại tới 192,5 tỷ USD trong bốn năm tới.

Những chi phí đó cũng sẽ có hiệu ứng lan tỏa ở các khu vực Trung và Đông Âu, vốn phụ thuộc vào lĩnh vực sản xuất ôtô./.