Ngành Hải quan bội thu ngân sách

Tàu AS PENJA chuẩn cập cảng Nghi Sơn (Thanh Hóa) để bốc dỡ hàng XK. Ảnh: H. Nụ

31/35 đơn vị về đích

Sự khởi sắc mạnh mẽ của hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), thương mại hàng hóa trong năm 2024 đã giúp cho nhiều đơn vị Hải quan tỉnh, thành phố đạt và vượt chỉ tiêu thu NSNN được giao.

Hải quan Đồng Nai ghi nhận số thu NSNN dự tính đến ngày 26/12 đạt trên 20.970 tỷ đồng, tương ứng 111,79% dự toán, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, địa bàn Đồng Nai đóng góp 19.907 tỷ đồng, đạt 111,28% kế hoạch; địa bàn Bình Thuận thu 1.220 tỷ đồng, vượt 127,35% dự toán.

Tại địa bàn TP Hồ Chí Minh, tính đến ngày 26/12, thu từ hoạt động XNK do Hải quan TPHCM thực hiện tăng so với cùng kỳ 2023, ước thực hiện 128.717 tỷ đồng, đạt 98,41% dự toán.

Tại Hải quan Bà Rịa – Vũng Tàu, với chỉ tiêu thu năm 2024 là 18.000 tỷ đồng, đến ngày 26/12, số thu đã chạm mốc với con số 20.871 tỷ đồng, tương ứng 115,95% kế hoạch, tăng 24,89% so với năm 2023.

Trong khi đó, nơi quản lý hoạt động XNK của khoảng 7.700 doanh nghiệp (DN), trong đó nhiều DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), Cục Hải quan Bắc Ninh cũng ghi nhận sự bứt phá. Tính đến ngày 26/12, tổng thu qua địa bàn quản lý của Cục Hải quan Bắc Ninh đạt 13.263 tỷ đồng, tương ứng 118,42% so với chỉ tiêu được giao.

Cục Hải quan Quảng Ninh thu đạt 17.970 tỷ đồng, vượt 43,76% chỉ tiêu Bộ Tài chính giao.

Hải Phòng, một trong những trung tâm XNK lớn nhất cả nước, Hải quan Hải Phòng đã thu 76.084 tỷ đồng, đạt 114,43% chỉ tiêu được giao, tương ứng tăng 18,07% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, khu vực Hải Phòng thu được 65.604 tỷ đồng, đạt 111,57% chỉ tiêu và tăng 11,57%.

Tại Hải quan Thanh Hóa, số thu đạt hơn 20.784 tỷ đồng, đạt 153,39% chỉ tiêu do Bộ Tài chính giao, tăng gần 50% so với cùng kỳ năm 2023, nằm trong top 10 về thu nộp NSNN toàn Ngành.

Không chỉ các địa phương lớn, các tỉnh biên giới cũng ghi nhận những con số tích cực. Cục Hải quan Cao Bằng đã thu 975 tỷ đồng, đạt 162,5% chỉ tiêu cả năm và tăng trưởng trên 30% so với cùng kỳ năm trước, nhờ sự phục hồi mạnh mẽ của kim ngạch XNK.

Địa bàn Cục Hải quan Quảng Trị, tính đến hết ngày 26/12/2024 đơn vị đã thu đạt 1.037 tỷ đồng, đạt 109,16% so với chỉ tiêu giao (950 tỷ đồng), tăng 2,065 so với cùng kỳ năm 2023.

Điểm qua tình hình công tác thu tại các địa phương thấy rõ, hoạt động XNK năm 2024 khởi sắc vượt bậc đã giúp thu ngân sách của nhiều cục hải quan đến thời điểm này đã cán đích trước cả tháng, thậm chí cả quý.

Hiệu quả từ các giải pháp đồng bộ

Theo đánh giá của Cục Thuế XNK, Tổng cục Hải quan, những thuận lợi từ tổng kim ngạch XNK tăng trưởng đã mang đến tổng thu NSNN từ hoạt động XNK năm 2024 của ngành Hải quan đạt 420.000 tỷ đồng, bằng 112% dự toán được giao.

Cục trưởng Cục Thuế XNK Lê Như Quỳnh cho biết, năm 2025, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu NSNN theo Nghị quyết số 159/2024/QH15 ngày 13/11/2024 là 411.000 tỷ đồng; dự toán 2025 được xây dựng trên cơ sở tăng trưởng GDP 6,5-7%, giá dầu thô 75 – 80 USD/thùng.

Tuy nhiên, Chính phủ ban hành Nghị định 26/2023/NĐ-CP quy định Biểu Thuế XK ưu đãi, Biểu Thuế NK ưu đãi đặc biệt và 17 nghị định quy định Biểu Thuế NK ưu đãi đặc biệt để thực hiện các Hiệp định thương mại tự do giai đoạn 2022 – 2027. Theo đó về mức thuế suất trung bình năm 2022 là 14,8%; năm 2023 là 10,1%; năm 2024 là 9,6%; năm 2025 là 8,4%; năm 2026 là 8% và năm 2027 là 7,5%. Trong khi đó, thực tế, thuế suất thuế NK bình quân năm 2023 đạt 2,12%, nhưng đến năm 2024 đã giảm xuống còn 1,61% do thực hiện các cam kết quốc tế về giảm thuế. Do đó, dự kiến giảm thu do thực hiện các FTA là khoảng 14.000 tỷ đồng.

Đồng thời, việc sửa Nghị định 59/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 08/2015/NĐ-CP theo hướng bãi bỏ quy định về XNK tại chỗ thì số thu NSNN sẽ giảm khoảng 10.000 tỷ đồng/năm. Riêng năm 2025 còn phải hoàn thuế NK cho loại hình này ước khoảng 3.500 tỷ đồng cho những tờ khai đăng ký năm 2024.

Đặc biệt, ngày 17/10/2024, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đăng thông báo khởi xướng rà soát hành chính lệnh áp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm ống thép dẫn dầu (OCTG) từ Việt Nam; Tổng vụ Phòng vệ thương mại Ấn Độ (DGTR) đã khởi xướng vụ việc điều tra chống bán phá giá đối với thép cuộn cán nóng có xuất xứ hoặc XK từ Việt Nam. Do đó, sẽ ảnh hưởng đến mặt hàng than, quặng NK phục vụ sản xuất sắt thép. Do vậy, dự kiến năm 2025 giảm thu từ các mặt hàng này khoảng 12.500 tỷ đồng, Cục trưởng Lê Như Quỳnh cho biết.

Bên cạnh đó, dự kiến thuế GTGT một số dòng hàng được giảm thuế suất từ 10% xuống 8% làm giảm thu 6 tháng đầu năm 2025 khoảng 9.000 tỷ đồng.

Đứng trước những tác động đó, Cục trưởng Lê Như Quỳnh cho rằng, cơ quan Hải quan cần lưu ý mục tiêu chính nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ thu NSNN năm 2025. Trong đó, cần tăng cường chống thất thu qua công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện thủ tục hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại; chú trọng trong xây dựng pháp luật về chính sách thuế và pháp luật về quản lý thuế. Cụ thể, năm 2025 tập trung tổng kết đánh giá đề xuất sửa đổi Luật Thuế XK, thuế NK, Luật Quản lý thuế để đề xuất hoàn thiện Luật.

Để quản lý thuế hiệu quả, các đơn vị thuộc Tổng cục Hải quan cần nghiên cứu thấu đáo mô hình thông quan tập trung, các nghiệp vụ về thuế gắn với thông quan, các thủ tục về quản lý thuế liên kết thông tin với thông quan đảm bảo đồng bộ, làm cơ sở cho số hoá chứng từ, tự động hoá quy trình thủ tục hải quan. Đơn vị khối hải quan địa phương cũng cần căn cứ đặc điểm tình hình của địa bàn quản lý, xác định các phương án xử lý phù hợp về phân công thực thi nhiệm vụ, hoàn thiện dần các điều kiện đảm bảo cho mô hình thông quan tập trung cấp vùng.