Hy vọng nào giúp “Lục địa già” chuyển mình

Chú thích ảnh: Làn sóng biểu tình của nông dân EU mở màn cho những “cơn địa chấn” chính trị của khối trong năm 2024.

Ngay từ những tháng đầu năm 2024, sự ổn định ở châu Âu đã bị đe dọa nghiêm trọng với làn sóng biểu tình liên quan Thỏa thuận Xanh châu Âu. Lạm phát leo thang, xung đột về văn hóa, xã hội, khoảng cách giàu nghèo, thất bại trong việc giải quyết các cuộc khủng hoảng đã tạo điều kiện thuận lợi cho phe cánh hữu nổi lên, gây ra những xáo trộn chính trị ở nhiều quốc gia. Lần đầu tiên trong hơn 60 năm qua, một Chính phủ tại Pháp sụp đổ khi bị Quốc hội bỏ phiếu bất tín nhiệm. Tại Đức, Thủ tướng Olaf Scholz thất bại trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm, mở đường cho cuộc bầu cử trước thời hạn, dự kiến vào ngày 23/2/2025. Với vai trò là hai nền kinh tế lớn nhất Liên minh châu Âu (EU), những bất ổn ở Đức và Pháp có thể có những tác động dây chuyền tới toàn khu vực.

Năm qua, châu Âu cũng đối mặt với những thách thức kinh tế khi kinh tế tăng trưởng chậm, năng lực cạnh tranh kém Mỹ và Trung Quốc, cùng một loạt thách thức bên ngoài. Trong bối cảnh đó, EU đang cần một sự lãnh đạo mạnh mẽ và thống nhất. Tuy nhiên, việc Pháp và Đức đối mặt với bất ổn chính trị có thể khiến vai trò của khối suy giảm. Bước vào năm 2025, triển vọng kinh tế của châu Âu được cho là khá ảm đạm, nhất là khi hai trụ cột kinh tế là Đức và Pháp đối mặt sóng gió. Bên cạnh đó là hàng loạt thách thức khác như nguy cơ căng thẳng thương mại với Mỹ, tăng trưởng kinh tế trì trệ, trục Pháp-Đức lung lay làm ảnh hưởng đến vị thế quốc tế của EU…

Việc các đảng cánh hữu lên ngôi được cho là có thể kéo theo những thay đổi trong chính sách của EU - nhất là trong các vấn đề liên quan đến hội nhập, di cư, an ninh và khí hậu - không những làm gia tăng căng thẳng giữa các quốc gia thành viên, đặt ra thách thức đối với tương lai và sự ổn định của liên minh, mà còn làm suy yếu các nỗ lực hợp tác quốc tế nhằm chung tay giải quyết các vấn đề cấp bách toàn cầu trong những năm tới.

Năm 2025 sẽ là năm then chốt đối với châu Âu, đòi hỏi sự kiên cường, tầm nhìn xa và hành động quyết đoán từ các nhà lãnh đạo. Tương lai của EU phụ thuộc vào khả năng tăng cường sự thống nhất và cải thiện quá trình ra quyết định tập thể. Các quốc gia EU cần vượt lên những chia rẽ để thống nhất quan điểm trong các cuộc đàm phán về năng lượng, khí hậu, lương thực, tăng cường năng lực phòng thủ của toàn bộ châu Âu và từng quốc gia thành viên, hợp tác xuyên Đại Tây Dương, cũng như các chính sách đối với cuộc xung đột Nga-Ukraine… Đây là cũng là lời kêu gọi của Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk - nước sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch EU trong nửa đầu năm 2025. Trong kỷ nguyên bất ổn kinh tế và căng thẳng địa chính trị, chỉ có tinh thần đoàn kết mới giúp EU đưa ra chiến lược hiệu quả để củng cố vị thế của khối.