Cổ phần hóa vì sao chậm? Điều cốt lõi là hiệu quả quản trị doanh nghiệp
Thưa ông, ông có nhận định khái quát gì về tiến độ, hiệu quả của tiến trình CPH các DNNN?
Kể từ khi bắt đầu chủ trương CPH đến nay đã có 96,5% DNNN được CPH, nhưng tổng số vốn CPH chỉ có 8%. Như vậy là còn tới 92% vốn nhà nước chưa được CPH. Những con số này nói lên điều gì? Chúng ta đã sử dụng một quỹ thời gian rất lớn để bàn về một việc mà ai cũng công nhận về sự cần thiết, song dường như mới chỉ thực hiện một cách miễn cưỡng, chậm chạp. Có phải nhiều nơi, nhiều chỗ vẫn còn mắc bệnh thành tích, chạy theo số lượng DN được CPH hay không? Việc CPH là quá khó khăn hay chúng ta vẫn cố tình trì hoãn việc bán vốn của nhà nước trong những lĩnh vực mà nhà nước không cần nắm giữ? Và tất nhiên, điều này đồng nghĩa với việc chưa thu hút được mạnh mẽ nguồn vốn của xã hội cho phát triển kinh tế.
Nhưng tôi cho rằng nếu chỉ nhìn vào lượng cổ phần bán được để đánh giá hiệu quả của công tác này thì cũng chưa đủ, thậm chí chưa đi vào bản chất vấn đề.
Vậy theo ông, đâu mới là yếu tố cốt lõi?
Thay đổi phương thức quản trị doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhà nước mới là mục tiêu cuối cùng mà chúng ta hướng đến. Hình thức sở hữu có liên quan đến phương thức quản trị, nhưng không phải là yếu tố quyết định duy nhất. Người điều hành của rất nhiều tập đoàn lớn trên thế giới hiện nay không đồng thời là người sở hữu phần lớn cổ phần tại doanh nghiệp, thậm chí có khi không có cổ phần, mà chỉ là tổng giám đốc được thuê. Nhiều doanh nghiệp, kể cả ở những nước tiên tiến nhất, vẫn có tỷ lệ vốn góp của nhà nước và không vì thế mà hoạt động bết bát. Nhưng kể cả khi doanh nghiệp đã được quản trị tốt rồi thì công tác quản lý kinh tế vĩ mô cũng phải chuyển động đồng bộ nữa.
Nếu chỉ nói riêng khâu bán vốn tại DNNN thì ông có lưu ý gì?
Như tôi đã nói, mấu chốt của vấn đề là hiệu quả. Ở khâu bán vốn, để tạo ra dòng tiền lưu chuyển liên tục thì chúng ta không nên cố “bán lấy được”. Nói cách khác là đồng thời với việc bán vốn, cần sớm chuẩn bị địa chỉ để tiếp tục đầu tư khoản tiền đã thu về một cách hiệu quả nhất, theo đúng mục đích, tiêu chí của Luật Quản lý tài sản công, Luật Quản lý vốn nhà nước tại các DNNN.
Muốn kinh doanh hiệu quả, phải tách bạch chức năng làm kinh tế và công tác xã hội. Ảnh: S.T. |
Nhưng có thực tế là mặc dù nhà nước có nhu cầu sử dụng vốn cao, việc bán cổ phần để thu vốn về cũng rất chật vật. Nhiều lãnh đạo DNNN cho rằng nguyên tắc “bảo toàn vốn” là một quy định quá “cứng” đang làm khó họ?
Khâu định giá doanh nghiệp đúng là có những vấn đề cần chấn chỉnh. Lúc thì bỏ qua hoặc tính toán không đầy đủ giá trị của doanh nghiệp, nhất là giá trị sử dụng đất. Lúc thì lại định giá cao quá, không hấp dẫn được nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, tôi cho rằng yêu cầu “bảo toàn vốn” cần được hiểu một cách linh hoạt hơn và có tính đến yếu tố cơ hội. Hiểu nôm na là thế này, nếu bán được vốn ngày hôm nay với giá X đồng, sau đó đầu tư và thu lợi Y đồng thì nên bán, thay vì chờ đợi để bán với giá Z đồng, mà Z tuy lớn hơn X nhưng lại nhỏ hơn X+Y. Ở đây đã loại trừ khả năng tiêu cực, thông đồng để “dìm” giá, gây thất thoát tài sản nhà nước tại doanh nghiệp.
Còn việc nhà nước giữ lại một tỷ lệ vốn áp đảo trong DN do vẫn muốn giữ lại quyền kiểm soát doanh nghiệp có phải là một thực trạng khiến các nhà đầu tư không mặn mà mua cổ phần, thưa ông?
Đúng là cũng có tình trạng đó, xuất phát từ việc chưa rũ bỏ được tư duy bao cấp, muốn can thiệp sâu vào hoạt động kinh tế vi mô. Không phải chúng ta không nhìn thấy điều này. Đảng và Nhà nước đã có chủ trương tách bạch công tác quản lý nhà nước của các bộ, ngành ra khỏi việc quản lý vốn nhà nước tại các doanh nghiệp có vốn nhà nước, nhưng nguyên tắc này chưa phải bao giờ cũng được quán triệt và thực thi. Về căn bản, trừ một số lĩnh vực đặc biệt mà nhà nước vẫn phải kiểm soát, ở các lĩnh vực còn lại, nhà nước chỉ nên đóng vai trò là người đặt ra luật chơi sao cho hài hoà lợi ích của tất cả các bên và đảm bảo luật chơi đó được tuân thủ đúng.
Lý giải cho tỷ suất lợi nhuận thấp, lãnh đạo các DNNN hiện nay cũng thường kêu là họ còn phải đảm đương trách nhiệm xã hội… Với những doanh nghiệp mà nhà nước vẫn giữ lại một tỷ lệ vốn nhất định, điều này có khiến cho các nhà đầu tư ngần ngại, khi mà “đồng tiền liền khúc ruột”?
Để đảm bảo tính công bằng, không làm sai lệch bài toán hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp thì phải tách bạch chức năng làm kinh tế với chức năng làm công tác xã hội. Nhà nước có thể điều tiết bằng cơ chế “đặt hàng” doanh nghiệp. Nhà nước cũng cần tuân thủ nghiêm túc kỷ luật tài chính, nghĩa là chỉ chi tiêu trong khoản ngân sách mình có. Kể cả tiền bán cổ phần tại các DNNN cũng chỉ được chi đúng mục đích chứ tuyệt đối không được đem bù đắp chi thường xuyên.
Xin cảm ơn ông!
Cổ phần hóa (CPH), thoái vốn, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước (DNNN) được xác định là vấn đề quan trọng của Chính phủ trong những năm gần đây và thời gian tới. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước và các DNNN tập trung thực hiện đẩy mạnh CPH, cơ cấu lại DNNN. Hàng loạt chỉ thị, chỉ đạo, văn bản để thúc đẩy nhiệm vụ này được hoàn thành; nhiều cơ chế chính sách, trong đó một số cơ chế, chính sách quan trọng đã được ban hành phục vụ quá trình sắp xếp, CPH, cơ cấu lại DNNN, tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, với nhiều lý do khác nhau, việc thực hiện CPH, thoái vốn còn chậm, chưa đạt được tiến độ, kế hoạch đề ra. Xung quanh vấn đề này Báo Hải quan đã có loạt bài (12 bài, đăng tải từ số 83, phát hành ngày 13/7) để tìm hiểu và trả lời cho câu hỏi: CPH vì sao chậm? Quá trình triển khai tìm hiểu thông tin viết bài tại các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty, DNNN cho thấy có rất nhiều lý do để “chậm” như: Đối tượng CPH, thoái vốn trong giai đoạn này chủ yếu là các DN có quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng, kinh doanh đa ngành nghề, tài chính phức tạp, cần sự tham gia của nhiều nhà đầu tư lớn, có tiềm lực tài chính và năng lực quản trị, đầu tư tốt nên cần có nhiều thời gian chuẩn bị, xử lý, kiểm toán nhà nước trước khi công bố giá trị DN…; Trong đó có cả nguyên nhân chủ quan là một số lãnh đạo DNNN vẫn còn tư tưởng e ngại, chưa quyết liệt, sợ trách nhiệm trong triển khai công tác CPH, thoái vốn. Tuy chưa đề cập hết, song, thực trạng, nguyên nhân CPH chậm đã phần nào được phản ánh trong loạt bài của Báo Hải quan. Báo Hải quan tạm đóng lại vấn đề này bằng các ý kiến của các chuyên gia kinh tế, nhà quản lý với mong muốn có thêm một góc nhìn cũng như đưa ra được các giải pháp để hoạt động CPH, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN được thực hiện đúng như kế hoạch đặt ra. |
Tin liên quan
Đáp ứng tiêu chuẩn tái chế- giảm phát thải, tăng tính cạnh tranh
13:42 | 24/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Hàng nghìn học sinh, sinh viên sẽ được đào tạo và phát triển năng lực công nghệ cao
10:08 | 24/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Stress khi chạy deadline mùa Tết: Người trẻ làm gì để giảm căng thẳng?
15:08 | 23/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Kiến nghị thay đổi thời gian áp dụng quy định mới về nhập khẩu vật liệu xây dựng
12:09 | 23/11/2024 Chính sách và Cuộc sống
Ra mắt Bộ quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp môi giới bất động sản
21:44 | 22/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
TP Hồ Chí Minh: Phổ biến pháp luật cho người Việt Nam ở nước ngoài
20:18 | 22/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
QUATEST 3 đủ điều kiện thực hiện quan trắc môi trường lao động
15:33 | 22/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Lối đi cho hàng Việt trong cuộc đua thương mại điện tử
08:19 | 22/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Ứng dụng công nghệ số, tăng sức cạnh tranh và chống chịu của doanh nghiệp
15:38 | 21/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Cảng container quốc tế Tân Cảng Hải Phòng liên tiếp lập kỷ lục về sản lượng
15:32 | 21/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Dân công sở chia sẻ bí quyết nạp năng lượng, tăng “mood” làm việc mùa cuối năm
10:55 | 21/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Acecook Việt Nam tiếp tục đứng trong Top nơi làm việc tốt nhất Việt Nam
09:24 | 21/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Doanh nghiệp Việt trước thách thức từ các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới
20:45 | 20/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Hải quan Quảng Ngãi phối hợp xác minh ma túy trôi dạt vào bờ biển
Vĩnh Phúc gỡ rào cản để xanh hóa nền kinh tế
Cảnh sát biển phát hiện 2 tàu cá sang mạn 85.000 lít dầu DO trái phép trên biển
Nhiều điểm mới trong chính sách quản lý hàng gia công, sản xuất xuất khẩu
Đáp ứng tiêu chuẩn tái chế- giảm phát thải, tăng tính cạnh tranh
Chương trình Chuyển động Hải quan kỳ 2 tháng 11/2024
14:31 | 21/11/2024 Hải quan
(LONGFORM) Sứ mệnh phát triển quan hệ đối tác Hải quan- Doanh nghiệp
10:58 | 11/11/2024 Hải quan
Podcast Hải quan Online tổng hợp tuần 2 tháng 11/2024 (từ ngày 4/10 đến 10/11/2024)
08:52 | 11/11/2024 Multimedia
(INFOGRAPHICS): Thu ngân sách tại 10 đơn vị hải quan tăng 11,86%
14:03 | 04/11/2024 Infographics
(INFOGRAPHICS) 32 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu nửa đầu tháng 10
09:14 | 29/10/2024 Infographics