Chất vấn Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao

Viện trưởng Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn. Ảnh D.Tấn.

Nâng cao chất lượng của hoạt động tư pháp

Trả lời câu hỏi của các ĐB liên quan đến việc nâng cao chất lượng của hoạt động tư pháp, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, áp lực công việc của ngành ngày càng tăng do tình hình vi phạm và tội phạm diễn biến phức tạp. Theo thống kê, số lượng án hình sự tăng trung bình 10%, các vụ việc dân sự tăng trung bình hàng năm 15%, đối với án hành chính theo quy định của luật mới cho nên công việc của Viện Kiểm sát năm 2012 tăng 200% và 6 tháng đầu năm 2013 tăng 180%.

Mặc dù khó khăn nhưng Viện trưởng Nguyễn Hòa Bình vẫn cho rằng: “Đòi hỏi của cải cách tư pháp là phải nâng cao chất lượng của hoạt động tư pháp, thực hành quyền công tố và kiểm sát tư pháp cho nên ngành kiểm sát đặc biệt quan tâm đến việc phát triển nguồn nhân lực để có thể đáp ứng được yêu cầu tình hình”.

“Về mặt đào tạo, chúng tôi nâng cao chất lượng đào tạo, thay đổi hệ thống giáo trình, nâng cao chất lượng giáo viên của các cơ sở đào tạo trong ngành. Về tổ chức, chúng tôi cũng đã có những thay đổi, đổi mới về mặt tổ chức, chuyển cơ cấu tổ chức từ chuyên khâu trở thành thông khâu, từ khu vực sang lĩnh vực”- Viện trưởng cho biết.

Theo ông Nguyễn Hòa Bình, trước đây Viện Kiểm sát được tổ chức theo chuyên khâu, tức là khi kiểm sát hoạt động tư pháp thì do một kiểm sát viên đảm nhiệm, kết thúc giai đoạn điều tra, chuyển sang tòa án do một kiểm sát viên khác, có sự bàn giao. Nhưng do yêu cầu tranh tụng trước tòa ngày càng cao, một trong những điều kiện của tranh tụng chính là phải nắm chắc tình hình vụ án, cho nên Viện đã yêu cầu phải đổi lại, kiểm sát viên điều tra đồng thời phải là người tranh tụng trước tòa, nâng cao được chất lượng tranh tụng.

Phối hợp các ngành để giải quyết

Về câu hỏi của đại biểu Đỗ Thị Hoàng (Quảng Ninh) về vấn đề tình hình án kinh tế và tham nhũng hiện nay rất phức tạp, nhưng xử có mức độ và đặc biệt là nhiều vụ án cho hưởng án treo, Viện trưởng cũng đồng tình với đánh giá của ĐB. “Quả thực án kinh tế nhiều, xử cho hưởng án treo cũng nhiều, tạo ra suy nghĩ là chúng ta khi đấu tranh đã không quyết tâm chống tham nhũng, chống tội phạm kinh tế”- Viện trưởng cho biết.

Theo Viện trưởng, về án kinh tế và án tham nhũng, tính đến thời điểm này, số lượng vụ xét xử cho hưởng án treo là 30,8%, cao hơn các loại án khác, bình quân là 21%. Tuy nhiên, Viện trưởng cho biết, đối với án kinh tế, chú trọng của án kinh tế là phải thu hồi được tài sản chiếm dụng trái phép, hình phạt phải là hình phạt kinh tế chứ không phải hình phạt tù. Theo đó, khi đã khắc phục hậu quả, yêu cầu đặt ra hình phạt tù đối với án kinh tế cũng không phải cao. Điều này cũng trở thành định hướng khi chúng ta sửa đổi Luật Hình sự và Luật Tố tụng hình sự sau khi Hiến pháp được thông qua.

Đối với án tham nhũng, Viện trưởng cho biết: “Đến thời điểm này, mặc dù số lượng cao, nhưng chúng tôi cũng thống nhất với khẳng định của đồng chí Chánh án khi trả lời trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội là tất cả các vụ án mà xử cho hưởng án treo đã vận dụng đúng pháp luật”- Viện trưởng nói.

Nêu về giải pháp, Viện trưởng cho biết, phải kiểm sát chặt chẽ quá trình xây dựng các cáo trạng có đề xuất án treo. “Chúng tôi yêu cầu đối với vụ án tham nhũng mà cấp dưới đề xuất án treo thì phải trình lên cấp trên để kiểm tra, trong trường hợp Tòa tuyên có xử án treo không phải là đề nghị của ngành thì phải báo cáo cấp trên để xem xét kháng nghị. Trên thực tế cũng đã có kháng nghị một số trường hợp thành công và trong quy định của luật đối với án tham nhũng có rất nhiều các tình tiết có thể được vận dụng để xử dưới khung”- Viện trưởng nói.

Theo Viện trưởng Nguyễn Hòa Bình, những giải pháp liên quan đến các ngành khác, Viện đã tập hợp tình hình, có đánh giá và sẽ tổ chức một hội nghị bàn với các cơ quan điều tra, Tòa án về những biện pháp để giảm án treo trong án tham nhũng. “Mặc dù ta vận dụng luật là đúng, nhưng nếu quá nhiều thì cũng tạo ra phản cảm”- Viện trưởng cho biết.

Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang cũng có trao đổi, bổ sung thông tin cho câu hỏi mà ĐB chất vấn Viện trưởng.

Bộ trưởng Trần Đại Quang cho biết, liên quan đến vấn đề vì sao tiến độ điều tra của các vụ án kinh tế, tham nhũng bị kéo dài, một phần nguyên nhân là đối tượng của các vụ án này là những người có chức vụ, quyền hạn, cũng có trường dùng thủ đoạn che giấu tội phạm, xóa dấu vết, xóa chứng cứ khiến các vụ án kinh tế, vụ án tham nhũng thông thường phát hiện chậm, sau khi tội phạm xảy ra nhiều năm, cho nên gây khó khăn cho việc thu thập tài liệu chứng cứ.

Một vấn đề khác được Bộ trưởng Trần Đại Quang bổ sung thông tin liên quan đến pháp luật quy định thời hạn điều tra vụ án, nhưng không quy định thời hạn giám định, dẫn đến nhiều vụ án hết thời gian điều tra, nhưng chưa có kết quả giám định, khiến chưa thể kết thúc vụ án được.

Viện trưởng Nguyễn Hòa Bình cũng giải đáp nhiều câu hỏi của ĐB liên quan đến giám đốc thẩm, dân sự hóa hình sự, án có nội dung tuyên án không rõ ràng…

Kết thúc buổi chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng: “Cuộc thảo luận sáng nay có thể nói rất phong phú, sôi nổi, làm kín cả mặt trận tư pháp, từ điều tra cho đến thực hiện công tố, giám sát cho đến xét xử, công tác thi hành án”.

Tuy vậy, Chủ tịch Quốc hội vẫn đưa ra một số đề nghị đối với Viện trưởng Nguyễn Hòa Bình. “Trước hết là thực hành tốt chức năng về công tố và giám sát, kiểm sát tư pháp, yêu cầu phải kiểm sát 100% số vụ án hình sự ngay từ khi khởi tố. Phải thực hiện kiểm sát chặt hoạt động điều tra, kịp thời đề ra yêu cầu điều tra để chống bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội, đồng thời kiểm sát ngay tiêu cực trong ngành”- Chủ tịch nói.

Tiếp theo là bảo đảm truy tố bị can đúng tội và nâng tỷ lệ các kháng nghị của Viện kiểm sát được tòa chấp nhận phải đạt tỷ lệ cao. Chủ tịch nói: “Một yêu cầu tiếp theo là thực hiện đề án cải cách tư pháp. Các đồng chí phải sớm khắc phục tình trạng thiếu cán bộ, để phấn đấu đến năm 2015, theo biên chế mà Thường vụ Quốc hội và Quốc hội cho phép, các đồng chí đảm bảo số lượng và đi theo đó phải đảm bảo chất lượng”.

Hồ Huệ