Dự báo về mối lo lắng đối với châu Á thời Trump 2.0

Tổng thống đắc cử Donald Trump ngày 6/11 có bài diễn văn ăn mừng trước đông đảo người ủng hộ tại Palm Beach, bang Florida.

Ông Trump đã đưa ra một kế hoạch thuế quan nặng nề để làm cho “nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Theo các nhà kinh tế của Ngân hàng UBS, mức thuế 60% mà ông đề xuất đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc sẽ làm giảm hơn một nửa tốc độ tăng trưởng hàng năm của siêu cường thứ hai thế giới này. Đây là một vấn đề lớn vì Trung Quốc là quốc gia thương mại hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, thuế quan mới chỉ là sự khởi đầu bởi Trump đã phát tín hiệu về việc áp thuế chung cho mọi quốc gia. Các nhà phân tích tự hỏi sẽ mất bao lâu trước khi Trump mở rộng mức thuế 100% áp dụng với ô tô sản xuất tại Mexico sang Nhật Bản và Hàn Quốc.

Bên cạnh đó, ông Trump không có chương trình nghị sự kinh tế thực sự nào ngoài việc giành lại việc làm từ châu Á. Ông và Đảng Cộng hòa của ông chiếm đa số tại Thượng viện có thể sẽ cố cắt giảm thuế một lần nữa. Tuy nhiên, với khoản nợ quốc gia tăng vọt lên tới 36.000 tỷ USD, làm được việc này không phải dễ dàng. Ông Trump có thể sẽ chuyển sang kế hoạch làm suy yếu đồng USD để mang lại lợi thế thương mại cho Mỹ.

Trong nhiệm kỳ sắp tới, ông Trump có thể tiếp tục nỗ lực chiến tranh thương mại thảm khốc hơn nữa. Ông Trump đã cân nhắc đến việc trừng phạt các đối thủ thương mại. Nhật Bản và Hàn Quốc có thể sẽ thấy ông Trump tiếp tục nỗ lực yêu cầu thanh toán “phí bảo vệ” theo nghĩa đen. Trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên năm 2017-2021, ông Trump đã yêu cầu Tokyo tăng các khoản thanh toán hàng năm cho 54.000 binh sĩ Mỹ đồn trú tại nước này lên mức 8 tỷ USD. Gần đây, ông tuyên bố nếu tái đắc cử, Hàn Quốc sẽ phải trả 10 tỷ USD/năm cho Washington để duy trì sự hiện diện của quân đội Mỹ tại nước này.

Trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông Trump, sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ phong trào MAGA (Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại) có thể làm thay đổi cục diện ở châu Âu, châu Á theo những cách mang tính bước ngoặt. Ông Trump gần như chắc chắn sẽ cho phép Tổng thống Nga Vladimir Putin có không gian để hoàn tất mục tiêu ở Ukraine.

Có một “lá bài tẩy” khác mà Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và các nhà lãnh đạo châu Á khác phải chuẩn bị là châu Á có thể đối diện với một Trump thực dụng hơn trong nhiệm kỳ sắp tới, ví dụ như theo đuổi một thỏa thuận thương mại song phương với Trung Quốc. Từ lâu, giới chức nhiều nước châu Á đã lo ngại rằng ông Trump có thể tìm cách thiết lập một hiệp ước hàng hóa và dịch vụ với Trung Quốc, tạo thành một “Nhóm Hai nước” (G2). Điều này có thể khiến Nhật Bản và Hàn Quốc bị bỏ lại bên ngoài và gặp khó khăn trong việc duy trì thị phần.

Điều đáng lo ngại nhất là sự bất ổn dai dẳng có khả năng đạt đỉnh vào năm 2025 có thể khiến cú sốc khủng hoảng tài chính năm 2008 có vẻ nhẹ nhàng hơn khi so sánh. Điều này không có lợi cho bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, nhất là các nước châu Á vốn đang phải vật lộn với những thách thức về mặt cấu trúc.