Bộ TN&MT đã làm gì để giải quyết phế liệu nhập khẩu tồn đọng?

Rác thải nhựa nhập khẩu về cảng Hải Phòng do lực lượng Hải quan phát hiện, bắt giữ. Ảnh: Ngọc Linh.

Hoàn thiện văn bản luật

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng và Phó Thủ tướng (tại Thông báo số 281/TB-VPCP và số 322/TB-VPCP), Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã tập trung hoàn thiện các văn bản pháp luật. Đến nay, Bộ đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 17/9/2018 về một số giải pháp cấp bách tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

Trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường, trong đó đã quy định các điều kiện về nhập khẩu phế liệu chặt chẽ hơn (bao gồm cả việc phòng vệ thương mại, phòng ngừa việc vận chuyển phế liệu bất hợp pháp về Việt Nam) và phù hợp với quy định của Nghị định số 74/2018/NĐ-CP của Chính phủ.

Đồng thời thành lập Tổ biên tập và xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra

Bộ TN&MT đã thành lập các đoàn tiến hành thanh tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường trong hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất đối với các cơ quan, tổ chức liên quan.

Kết quả thanh tra bước đầu tại 10 tổ chức cho thấy: Có 80% tổ chức hiện không còn phế liệu nhập khẩu tại các cảng; 20% tổ chức có giấy phế liệu tồn đọng tại cảng Tân Vũ (Hải Phòng). Đoàn thanh tra vẫn đang tiếp tục thực hiện và sẽ có báo cáo chi tiết trong tháng 10/2018.

Bộ TN&MT cũng chủ động thành lập 7 đoàn công tác làm việc với: Tổng cục Hải quan; các Cục Hải quan, Cảng vụ Hàng hải và đơn vị kinh doanh cảng tại các tỉnh, thành phố: Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Định, Cần Thơ, Đà Nẵng, Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh; kiểm tra thực tế các lô hàng phế liệu nhập khẩu tại các cảng...

Kết quả, tính đến ngày 6/9/2018, có 25.400 tấn xỉ hạt lò cao đang lưu tại kho của doanh nghiệp (tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu) và 15.442 container phế liệu nhập khẩu đang lưu tại các cảng, bao gồm 3 loại thời gian lưu: lưu dưới 30 ngày (là thời gian tổ chức nhập khẩu phải đến làm thủ tục thông quan); lưu từ 31 đến 90 ngày (là thời gian tổ chức nhập khẩu vẫn được đến làm thủ tục thông quan nhưng bị xử lý chậm nhận hàng); tồn đọng từ 91 đến 150 ngày (được xem như vô chủ, là thời gian cơ quan nhà nước đăng báo 03 lần để tìm chủ hàng đến nhận).

Trong đó, số lưu dưới 90 ngày là 10.535 container, chiếm 68% và số tồn đọng quá 90 ngày là 4.907 container, chiếm 32%. Hiện có 154 tổ chức, cá nhân (chiếm 58%) đứng tên người nhận phế liệu nhập khẩu không có Giấy xác nhận có thể là những tổ chức, cá nhân buôn lậu phế liệu nhập khẩu.

Trong số container phế liệu tồn đọng tại các cảng hiện nay, nhóm phế liệu chưa có quy chuẩn chỉ chiếm 1,3% (202 container) trong tổng số 15.442 container phế liệu tồn đọng.

Đốc thúc các bộ, ngành và địa phương

Để thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ TN&MT đã gửi Công văn số 4279/BTNMT-PC tới các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị gửi báo cáo kết quả thực để Bộ Tài nguyên và Môi trường tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo quy định.

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, Bộ này đã chủ động rà soát, lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương liên quan và đang hoàn thiện để ban hành Thông tư quy định về tạm dừng hoạt động tạm nhập, tái xuất, quá cảnh, trung chuyển hàng hóa là phế liệu nhập khẩu vào lãnh thổ Việt Nam; đã chỉ đạo cơ quan Quản lý thị trường kiểm tra, giám sát hoạt động buôn bán và sử dụng phế liệu nhập khẩu; quy định việc nhập khẩu hàng hóa đã qua sử dụng thuộc phạm vi quản lý và các nội dung liên quan.

Bộ Giao thông vận tải đã chỉ đạo, hướng dẫn các cảng vụ hàng hải, các đơn vị vận tải, kinh doanh cảng trong việc vận chuyển, bốc dỡ các lô hàng phế liệu nhập khẩu tại các cảng biển; đã chủ trì, phối hợp với các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Tài chính và các cơ quan liên quan làm rõ nguyên nhân và có biện pháp xử lý ngay việc vận chuyển, bốc dỡ các lô hàng phế liệu nhập khẩu không có Giấy xác nhận hoặc không rõ địa chỉ nơi nhận (vô chủ) đã được bốc dỡ lên các cảng biển Việt Nam;

Bộ Tài chính đã chỉ đạo cơ quan Hải quan tập trung lực lượng cho thông quan nhanh các lô hàng phế liệu nhập khẩu của tổ chức, cá nhân đã có Giấy xác nhận theo quy định của pháp luật; đang hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 15/2017/QĐ-TTg và thực hiện các công việc khác được Thủ tướng Chính phủ giao.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan theo chức năng và nhiệm vụ được giao đang triển khai quyết liệt các nhiệm vụ theo quy định.

Để xử lý dứt điểm các lô hàng phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại cảng, đồng thời xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động nhập khẩu phế liệu, Bộ TN&MT đã đưa ra các biện pháp xử lý và sẽ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét trong thời gian tới.