Thị trường M&A giảm nhiệt thời Covid

	Giá trị M&A năm 2020 tiếp tục suy giảm
	PwC: Bức tranh thị trường M&A sẽ tiếp tục biến đổi
	Thị trường M&A hậu Covid-19: Đón sóng trong sự cẩn trọng
	Nhiều rào cản hoạt động M&A
	Thị trường M&A Việt Nam hấp dẫn các nhà đầu tư Nhật Bản

Số liệu về hoạt động M&A từ giữa năm 2019 đến nay cho thấy, bất động sản, tài chính - ngân hàng, công nghiệp, bán lẻ, logistics, nông nghiệp, dược phẩm - y tế, xây dựng là các ngành chủ yếu thu hút các thương vụ M&A. Ảnh: ST

M&A sụt giảm mạnh

Trong bối cảnh đầu tư toàn cầu suy giảm, hoạt động M&A cũng chứng kiến mức sụt giảm mạnh từ đầu năm đến nay.

Theo đó, tổng giá trị M&A toàn cầu trong 6 tháng đầu năm 2020 là 901,7 tỷ USD, thấp hơn 52% so với cùng kỳ năm trước. Riêng tại thị trường Việt Nam, nếu như tổng giá trị các thương vụ M&A năm 2019 đạt 7,2 tỷ USD, thì sang năm 2020, dự kiến giá trị M&A tiếp tục suy giảm, ước đạt 3,5 tỷ USD, chỉ bằng 48,6% so với năm 2019.

Ngoài Covid-19, một lí do khác khiến M&A năm nay sụt giảm là do tiến trình cổ phần hóa và thoái vốn trong năm 2019 và 9 tháng đầu năm 2020 tiếp tục trầm lắng và chưa thực hiện được theo kế hoạch.

Thị trường kỳ vọng có thêm những thương vụ thoái vốn ở quy mô lớn, nhằm giúp gia tăng đáng kể giá trị M&A của Việt Nam.

“Covid- 19 và trạng thái bình thường mới có tác động đến hoạt động M&A trên toàn cầu cũng như tại Việt Nam. Các nhà đầu tư và doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược, gia tăng các hoạt động tái cấu trúc, nhu cầu bán doanh nghiệp nhiều hơn nhưng việc thẩm định chi tiết và ra quyết định cũng khó khăn hơn”, ông Lê Trọng Minh, Trưởng ban Tổ chức Diễn đàn M&A Việt Nam 2020 cho biết.

Liên quan đến hoạt động M&A có yếu tố nước ngoài trong năm 2020, ông Đỗ Văn Sử, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) cho biết, số lượng thương vụ M&A của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã giảm mạnh. Theo đó, giá trị các thương vụ M&A giữa các nhà đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp trong nước chỉ bằng 40% so với năm ngoái về giá trị và số lượng các thương vụ cũng sụt giảm đến 50%.

Theo ông Đỗ Văn Sử, đặc thù của những thương vụ M&A này là sự chảy vào của dòng vốn từ ngoài biên giới, tuy nhiên, việc hạn chế đi lại giữa các quốc gia ròng rã gần 10 tháng nay khiến nhân lực cũng như máy móc không thể di chuyển được đã trực tiếp hạn chế hoạt động nghiên cứu thị trường và ra quyết định mua bán. Phần lớn các thương vụ thực hiện trong năm nay đều là giao dịch đã được tìm hiểu từ trước đó.

Số liệu từ Bộ KH&ĐT cũng cho thấy, trong 10 tháng năm 2020, có 5.451 lượt góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài với tổng giá trị góp vốn đạt 6,1 tỷ USD, giảm 43,5% so với năm trước. Trong tổng số lượt góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài có gần 1.400 lượt góp vốn, mua cổ phần làm tăng vốn điều lệ của doanh nghiệp với giá trị vốn góp gần 2,5 tỷ USD và 4.059 lượt nhà đầu tư nước ngoài mua lại cổ phần trong nước mà không làm tăng vốn điều lệ với giá trị hơn 3,6 tỷ USD.

Theo các chuyên gia, đại dịch Covid-19 với lệnh phong tỏa biên giới ở nhiều quốc gia đang làm chậm lại các hoạt động M&A tại Việt Nam. Tuy nhiên, nhìn trong dài hạn, dịch bệnh sẽ khiến thị trường bùng nổ với nhu cầu gia tăng cả bên bán và bên mua. Ông Đỗ Văn Sử cũng nhấn mạnh, Việt Nam được kỳ vọng là điểm đến của các dòng vốn nước ngoài trong quá trình dịch chuyển dòng vốn đầu tư, đặc biệt là trong một năm có một loạt biến động lớn đã và đang diễn ra như năm 2020.

Sẽ bứt phá trong 2021

Số liệu về hoạt động M&A từ giữa năm 2019 đến nay cho thấy, bất động sản, tài chính - ngân hàng, công nghiệp, bán lẻ, logistics, nông nghiệp, dược phẩm - y tế, xây dựng là các ngành chủ yếu thu hút các thương vụ M&A.

Trên thị trường, các nhà đầu tư ngoại vẫn ở vị thế dẫn dắt, trong đó các nhà đầu tư chủ yếu đến từ 4 quốc gia gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan và Singapore. Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý là tỷ trọng giá trị M&A mà doanh nghiệp Việt Nam đóng vai trò bên mua đang có xu hướng tăng lên.

Theo chia sẻ của bà Phạm Mai Hương, Giám đốc Tư vấn Tài chính và Mua bán Doanh nghiệp KPMG Việt Nam, trong những tháng đầu năm 2020, lượng khách hàng đến tìm hiểu, trao đổi không giảm đi, đặc biệt là ở lĩnh vực cơ sở hạ tầng, bất động sản. Bên cạnh đó, mảng bán lẻ, sản xuất hàng tiêu dùng thiết yếu cũng nhận được nhiều sự quan tâm, cùng với đó là các mảng sản xuất nguyên vật liệu, sản phẩm xuất khẩu có tiềm năng xuất khẩu tốt cũng được nhiều khách hàng tìm hiểu.

Liên quan đến M&A trong lĩnh vực bất động sản, bà Nguyễn Thị Vân Khanh, Giám đốc cấp cao Thị trường vốn Việt Nam, Công ty Jones Lang LaSalle Vietnam (JLL) cho biết, quá trình tham gia tư vấn cho những dự án bất động sản đang là nợ xấu của ngân hàng, JLL ghi nhận việc các nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm đến các món nợ xấu này. Tuy nhiên, trong một số thương vụ gần đây, đã có những rào cản về quy trình dẫn tới khoảng cách lớn giữa ngân hàng là bên bán và nhà đầu tư là bên mua, khiến hai bên chưa gặp được nhau.

Theo phản ánh của đại diện JLL, nhiều nhà đầu tư trong nước đã tiến hành mua các khoản nợ xấu và tỷ lệ thành công cao, tuy nhiên, việc mua lại nợ xấu đang là tài sản thế chấp của ngân hàng của các nhà đầu tư nước ngoài khó khăn hơn rất nhiều.

Bên cạnh đầu tư cho các dự án mới, việc mua bán sáp nhập doanh nghiệp đang và sẽ là một phần quan trọng trong hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Nhận dịnh về triển vọng của M&A thời gian tới, ông Đỗ Văn Sử cho rằng, mặc dù số liệu cho thấy sự chững lại của thị trường M&A, song với xu thế dịch chuyển đầu tư đang diễn ra mạnh mẽ, việc tìm hiểu DN trong nước của các nhà đầu tư nước ngoài hiện cũng giống như lò xo bị nén lại và là tiền đề cho sự bùng nổ trong năm 2021.

Để tiếp nhận các dòng vốn M&A, đại diện Công ty JLL cho rằng, thử thách lớn của Việt Nam là độ minh bạch về quản trị doanh nghiệp, tính pháp lý của dự án, bởi uy tín của DN và tính pháp lý dự án là những vấn đề được nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm. “Nếu DN có thể đáp ứng các tiêu chí đó, hoạt động M&A sẽ nhiều hơn trong năm 2021 và các năm sau”, bà Nguyễn Thị Vân Khanh nhận định.