Xuất khẩu tăng, nhưng dệt may vẫn đứng trước bài toán đổi hướng

Thiếu chủ động nguồn nguyên phụ liệu khiến dệt may gặp khó trong truy xuất xuất xứ và giảm sức cạnh tranh xuất khẩu.

Con số này không chỉ thể hiện sự phục hồi mạnh của xuất khẩu, mà việc nhập khẩu nguyên phụ liệu đạt ở mức 10,63 tỷ USD cũng đã giúp dệt may xuất siêu 6,95 tỷ USD. Thành tích này cùng với số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động tăng 11,3% và tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký tăng 51,2% so với cùng kỳ năm trước... đã giúp bức tranh kinh tế Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2025 ghi nhận nhiều gam màu sáng.

Nhận định về kết quả trên, ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Vitas cho rằng, nhiều doanh nghiệp trong ngành đã cho thấy sự chủ động và linh hoạt. Họ duy trì được nhịp sản xuất ổn định, từng bước cải tiến quy trình, hướng đến sản xuất bền vững và mở rộng các thị trường ngách để tìm kiếm cơ hội tăng trưởng.

Về năng lực cạnh tranh của dệt may Việt Nam trên thị trường quốc tế, ông Trương Văn Cẩm cho biết, dựa trên kết quả khảo sát tại 6 quốc gia lớn trong khu vực (Bangladesh, Campuchia, Lào, Nepal, Trung Quốc và Việt Nam), Việt Nam có ưu thế vượt trội so với hầu hết các nước, chỉ thấp hơn Trung Quốc ở một vài chỉ tiêu. Điều này khẳng định chất lượng sản phẩm và giá cả của dệt may Việt Nam đang xếp ở tầm trung trở lên.

Mặc dù đạt được kết quả đáng khích lệ, song theo ông Trương Văn Cẩm, ngành dệt may Việt Nam vẫn đang tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức, do sức mua toàn cầu chưa phục hồi mạnh và căng thẳng địa chính trị tại một số khu vực.

Do đó, trước bối cảnh một số thị trường truyền thống có thể có những điều chỉnh chính sách (như việc Mỹ điều chỉnh áp dụng chính sách thuế nhập khẩu với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam), việc tìm kiếm và khai thác các thị trường tiềm năng mới là vô cùng quan trọng. Trong số này, Liên bang Nga được các chuyên gia đánh giá là một thị trường đầy triển vọng.

Ông Đặng Minh Khôi - Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga nhận định, đây là thị trường lớn với GDP tính theo ngang sức mua đứng thứ 4 thế giới và hiện đang có nhu cầu thúc đẩy hợp tác với Việt Nam. Các sản phẩm may mặc của Việt Nam được đánh giá là có chất lượng cao, mẫu mã phù hợp với thị hiếu và xu hướng thời trang của người tiêu dùng Nga.

Thực tế cũng cho thấy, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang Nga đã tăng nhanh và dù tỷ trọng còn khiêm tốn, hợp tác với Nga hứa hẹn nhiều tiềm năng. Để tận dụng được các cơ hội này, Đại sứ Đặng Minh Khôi lưu ý, các doanh nghiệp Việt Nam cần năng động hơn nữa.

Bên cạnh những điểm mạnh và cơ hội thị trường mới, Phó Chủ tịch Vitas Trương Văn Cẩm thẳng thắn chỉ ra điểm yếu cốt lõi mà ngành dệt may Việt Nam cần khắc phục, đó là vấn đề nguyên phụ liệu. Việc khó chủ động nguồn nguyên phụ liệu không chỉ gây khó khăn trong việc truy xuất nguồn gốc để hưởng ưu đãi thuế quan mà còn cản trở sự phát triển của khâu thiết kế mẫu và làm giảm tính cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.

Trước những khó khăn hiện tại, Vitas đã kiến nghị Bộ Công Thương đẩy mạnh tiến trình đàm phán các hiệp định thương mại tự do như FTA ASEAN - Canada nhằm giảm bớt rào cản về quy tắc xuất xứ, đồng thời đề xuất đàm phán với Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU) để nới lỏng các ngưỡng kỹ thuật. Bên cạnh đó, Vitas nhấn mạnh cần sớm triển khai các khu công nghiệp dệt may quy mô lớn nhằm thu hút đầu tư vào sản xuất vải và nguyên phụ liệu, từ đó nâng cao tỷ lệ nội địa hóa trong chuỗi cung ứng.

Có thể nói rằng, 5 tháng đầu năm 2025 đánh dấu sự khởi đầu tích cực của ngành dệt may Việt Nam với tăng trưởng xuất khẩu khả quan. Song, để duy trì đà phát triển bền vững và nâng cao vị thế, các chuyên gia cho rằng, việc giải quyết triệt để bài toán nguyên phụ liệu và tích cực khai thác các thị trường tiềm năng mới sẽ là chìa khóa quan trọng, đòi hỏi sự phối hợp hiệu quả giữa cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước.