Thất thu thuế vì nạn bán hàng không xuất hóa đơn- Bài 1: Công khai, diễn ra hàng ngày

Tảng lờ việc xuất hóa đơn cho khách là tình trạng phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh ăn uống. Ảnh: Nguyễn Huế.

Theo tìm hiểu của phóng viên, việc bán hàng không xuất hóa đơn diễn ra rất phổ biến và công khai ở hầu hết các lĩnh vực kinh doanh, từ nhà hàng, khách sạn cho đến vật liệu, điện tử, điện máy...

Sau khi ăn tại một quán hải sản trên đường D2, nối dài quận Bình Thạnh, với hóa đơn thanh toán trên 500.000 đồng, chúng tôi hỏi nhân viên thu ngân tại đây về việc xuất hóa đơn, nhân viên này cho biết nếu xuất hóa đơn khách hàng sẽ phải chịu thêm phần thuế GTGT. Tại nhà hàng Hải Châu trên đường Phạm Văn Đồng, quận Thủ Đức, khi chúng tôi yêu cầu lấy hóa đơn cho dịch vụ ăn uống trị giá hơn 1 triệu đồng, nhân viên ở đây yêu cầu chúng tôi phải trả thêm 10% thuế, khi chúng tôi thắc mắc về khoản tiền này nhân viên bán hàng tại đây cho biết đây là tiền phí dịch vụ chế biến khách hàng phải trả. Còn tại một cửa hàng bán máy vi tính trên đường Tôn Thất Tùng, quận 1, chị bạn tôi sau khi hoàn thành thủ tục mua một chiếc máy tính xách tay hiệu Macbook trị giá gần 30 triệu đồng, đề nghị cửa hàng xuất hóa đơn GTGT, thì nhân viên tại đây trả lời tỉnh bơ: "Cửa hàng sẽ xuất hoá đơn với điều kiện sẽ tính thêm 10% thuế GTGT đối với sản phẩm này, tức là chị sẽ phải trả thêm gần 3 triệu đồng nữa. Còn không xuất hóa đơn thì... không phải trả thêm tiền!". Tương tự, một cửa hàng bán hàng điện tử trên đường Nguyễn Văn Trỗi, quận 3 cũng công khai bán hàng không thuế với chiêu bán hàng hoàn thuế để chiêu dụ khách hàng...

Những trường hợp nêu trên chỉ là những ví dụ rất điển hình về vi phạm quy định xuất hóa đơn GTGT trong kinh doanh hàng hóa dịch vụ đang diễn ra hàng ngày tại hầu hết các lĩnh vực kinh doanh thương mại, không chỉ tại TP.HCM mà trên cả nước. Theo ghi nhận của phóng viên, việc không xuất hóa đơn đối với các dịch vụ hàng hóa trên 200.000 đồng là chuyện thường ngày không chỉ ở các điểm kinh doanh ăn uống, nhà hàng, khách sạn mà còn phổ biến ở rất nhiều lĩnh vực khác như kinh doanh vật liệu xây dựng, hàng điện tử, điện máy, kinh doanh xăng dầu... Tại nhiều điểm kinh doanh ăn uống tại TP.HCM, khi thanh toán tiền cho khách ngay cả đối với các khoản thanh toán lên tới hàng triệu đồng cũng rất ít nơi đề cập đến việc xuất hóa đơn cho khách hàng.

Một điển hình về tình trạng không xuất hóa đơn để trốn thuế là ngành kinh doanh khách sạn. So với ngành kinh doanh ăn uống, việc trốn thuế trong hoạt động kinh doanh dịch vụ lưu trú còn khá dễ dàng vì chi phí giá vốn kinh doanh khách sạn không đáng kể nên việc hợp thức hóa đầu ra đầu vào mà không cần đến hóa đơn không phải chuyện khó khăn đối với các điểm kinh doanh dịch vụ này.

Đối với lĩnh vực kinh doanh vật liệu xây dựng, mặc dù, khi mua vật tư thì người dân và đơn vị thi công đương nhiên đã phải chịu thuế GTGT còn việc lấy hóa đơn hay không thì tùy nhu cầu. Điều đáng nói là phần lớn các đơn vị kinh doanh trong lĩnh vực này cũng không đề cập đến việc xuất hóa đơn cho khách hàng. Trên thực tế cũng chỉ có trong đơn hàng của một số đơn vị lớn như Xi măng Hocim, Thép Pomina, Thép Việt Nhật, Cọc Ly tâm Hala... đã có thông báo buộc phải tính thuế GTGT và buộc phải xuất hóa đơn cho khách hàng. Nếu khách hàng không có nhu cầu lấy hóa đơn, các đơn vị này vẫn yêu cầu khách hàng phải cung cấp thông tin để xuất hóa đơn. Còn lại hầu hết các đơn vị nhỏ đều bỏ qua khâu xuất hóa đơn mà chỉ cung cấp cho khách hàng hóa đơn bán lẻ viết bằng tay để các đơn vị có cơ sở thống kê chi phí đầu vào. Tương tự, trong lĩnh vực kinh doanh hàng điện tử, điện máy chỉ có một số đơn vị lớn, có hệ thống phân phối chuyên nghiệp là thực hiện khá nghiêm túc các quy định về hóa đơn, chứng từ của cơ quan Thuế... còn lại phần lớn các siêu thị điện máy nhỏ nằm rải rác trên khắp các tuyến đường chính của thành phố đều tảng lờ việc xuất hoá đơn cho khách hàng. Đây cũng là tình trạng chung tại các điểm kinh doanh hàng điện tử tập trung tại khu vực đường Bùi Thị Xuân, Tôn Thất Tùng, quận 1, đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 3...

Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, sự bùng nổ của các dịch vụ bán hàng trên mạng cũng đang tạo điều kiện cho các cơ sở kinh doanh công khai gian lận thuế với hình thức bán hàng không có hóa đơn. Đây cũng là thách thức của cơ quan Thuế trong việc quản lí nguồn thu đối với các dịch vụ này.