Quy mô ngày càng lớn, ngân hàng phải tăng đầu tư cho công nghệ

	Thanh toán qua Internet tăng hơn 350%, qua di động tăng 3.000% trong 5 năm
	Giá trị giao dịch rút tiền mặt giảm còn 5,4% tổng giá trị giao dịch
	Thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt với "Ngày Thẻ Việt Nam 2020"

Ông Đào Minh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank)

Xin ông cho biết về thực trạng của thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng hiện nay?

- Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, lượng thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đã chiếm khoảng 80-85% giá trị. Nhưng theo thống kê trên hệ thống của ngân hàng, đặc biệt là theo hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng, hệ thống thanh toán ngân hàng bán lẻ thì con số này có thể lên tới 80-90%.

Đơn cử tại Vietcombank, lượng thanh toán qua các kênh điện tử đang chiếm 90%, tại các chi nhánh giao dịch truyền thống cũng còn khoảng 50% là giao dịch tiền mặt, còn lại là phi tiền mặt. Từ tháng 7, Vietcombank đã chính thức triển khai dịch vụ ngân hàng số VCB Digibank, trên cơ sở thống nhất các nền tảng giao dịch trực tuyến và thay thế cho các dịch vụ Internet Banking và Mobile Banking trước đây. Chỉ qua vài tháng đến nay, lượng thanh toán không tiền mặt nói chung và qua kênh điện tử đã tăng đột biến.

Để phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, các ngân hàng đã và đang đầu tư như thế nào, thưa ông?

- Có thể nói, đầu tư cho công nghệ thông tin đối với các doanh nghiệp nói chung, ngân hàng nói riêng trong bối cảnh nên công nghiệp 4.0 là xu hướng tất yếu. Đầu tư cho việc cung ứng các giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt là đầu tư cho hệ thống hạ tầng, với các hệ thống hỗ trợ về dịch vụ thanh toán hiện đại và hệ thống an ninh bảo mật. Sau đó, các ngân hàng mới lo đến đầu tư các phương tiện thanh toán cho người sử dụng như hệ thống ATM, đặc biệt hệ thống ngân hàng điện tử.

Với ngành Ngân hàng, việc đầu tư cho công nghệ luôn có sự thay đổi ở một số lĩnh vực với những mức độ khác nhau. Ví dụ, hệ thống công nghệ nền tảng như hệ thống ngân hàng lõi (core banking) thì phải 10 năm mới thay đổi. Nhưng quan trọng là các phương tiện tương tác, các thiết bị sử dụng của người sử dụng thì luôn thay đổi. Đơn cử là dòng điện thoại thông minh của Apple liên tục cập nhật những tính năng mới, thì đây mới là vấn đề các ngân hàng phải quan tâm để đầu tư và cung cấp các hệ sinh thái, các dịch vụ gia tăng phù hợp với những cải tiến của công nghệ và nhu cầu người tiêu dùng.

Rõ ràng, đầu tư cho công nghệ, phát triển thanh toán không dùng tiền mặt của ngành Ngân hàng là vấn đề có tính hai mặt. Một mặt, các ngân hàng vẫn phải đầu tư để củng cố hạ tầng phù hợp khi quy mô khách hàng càng ngày càng tăng, cũng như đáp ứng các yêu cầu về an ninh, bảo mật. Mặt khác, các ngân hàng cũng phải đầu tư cải tiến sản phẩm của mình theo xu hướng thay đổi về công nghệ, đáp ứng nhu cầu người dùng.

Theo ông, cơ chế chính sách hiện nay cho thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đã thực sự hỗ trợ các ngân hàng hay chưa?

- Điều đáng mừng là trong mấy năm gần đây, được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ trong việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, cụ thể là việc Chính phủ mới đây đưa vào vận hành Cổng dịch vụ công quốc gia, cho phép người dân, doanh nghiệp thanh toán các dịch vụ công, thông qua ngân hàng thương mại.

Chỉ trong một thời gian ngắn, hơn 90% địa phương, 50% bộ, ngành đã tham gia cung ứng trên Cổng dịch vụ công, giúp kéo theo một loạt thể chế cần thiết cho thanh toán điện tử được ban hành và thực hiện ngay trong năm. Trong đó, mới đây nhất là việc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư hướng dẫn về mở tài khoản thanh toán của cá nhân bằng phương thức điện tử (eKYC). Đây là điều kiện quan trọng cho các ngân hàng tiếp tục cung ứng các dịch vụ thanh toán hiện đại.

Ngoài ra, cũng từ Cổng dịch vụ công quốc gia nêu trên mà Bộ Công an đã có cam kết thực hiện trong việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về công dân, doanh nghiệp. Đây là điều kiện thuận lợi cho ngân hàng trong việc sử dụng định danh điện tử để xác minh về tình hình tài chính khi cá nhân, doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ ngân hàng. Với phương thức này, ngân hàng có thể đánh giá xếp hạng cung cấp dịch vụ phù hợp, đặc biệt đối với các hoạt động liên quan đến cấp tín dụng.

An ninh, bảo mật luôn là nỗi lo của người dân khi sử dụng ngân hàng điện tử, bên cạnh cơ chế chính sách, các ngân hàng và nhiều bên liên quan cần có những động thái nào để bảo đảm cho vấn đề này, thưa ông?

- Các văn bản pháp lý về an ninh mạng đã được Quốc hội ban hành thành Luật, ngành Ngân hàng cũng đã nắm bắt, cấp nhật để đảm bảo khung pháp lý. Nhưng để bảo đảm an toàn, an ninh trong giao dịch điện tử, thanh toán điện tử, các ngân hàng vẫn phải tăng cường nhiều giải pháp hơn nữa. Trong đó, về mặt nội bộ, các ngân hàng đã và đang liên tục hoàn thiện việc đầu tư cho an ninh thông tin. Hệ thống ngân hàng cũng phải đảm bảo các chính sách, phương pháp, phương án phòng chống luôn được cập nhật; luôn có sự phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành, đặc biệt là Bộ Công an để xử lý kịp thời mọi tình huống có thể xảy ra.

Nhưng bên cạnh đó, việc tăng cường nhận thức của người dân trong việc cảnh báo những hành vi, những thủ đoạn lừa đảo cũng rất quan trọng. Đây là trách nhiệm không chỉ của riêng ngành Ngân hàng mà của giới truyền thông. Phải làm sao truyền thông đến khách hàng để nhận thức rõ vai trò, lợi ích của các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, ngân hàng điện tử… khuyến nghị khách hàng cũng phải quan tâm đến việc bảo mật thông tin của mình để tránh bị lợi dụng, chiếm đoạt tài sản.

Xin cảm ơn ông!