PGS, TS Phạm Khánh Phong Lan: Không để thực phẩm bẩn có đất sống

Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Hải quan đã có cuộc trao đổi với PGS, TS Phạm Khánh Phong Lan (ảnh), Trưởng ban Quản lý ATTP TP.HCM.

Xin bà cho biết nhiệm vụ của Ban Quản lý ATTP của thành phố là gì?

Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Ban Quản lý ATTP thành phố có nhiệm vụ, chức năng hoạt động tương tự một Sở, với nhiệm vụ chính là triển khai những văn bản pháp luật được quy định của các bộ phận chuyên môn. Từ thực tế quá trình thực hiện triển khai, hậu kiểm, thanh tra, xử lý sẽ đề xuất, tham mưu cho UBND TP.HCM ban hành các chủ trương, chính sách nhằm tăng cường hơn nữa hiệu quả quản lý trong công tác an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố.

Trước đây chất lượng thực phẩm trên địa bàn thành phố do 3 Sở: Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương) cùng quản lý nên trong quá trình làm việc đã phát sinh những chồng chéo trong áp dụng pháp luật, mức xử phạt chưa đủ tính răn đe, thủ tục xử phạt còn nhiêu khê. Mỗi khi có những vấn đề liên quan đến ATTP cần giải quyết, cơ quan này hỏi cơ quan kia, hội ý rất mất thời gian. Chính vì thế, Ban Quản lý ATTP thành phố được thành lập nhằm giải quyết những vấn đề chồng chéo này và tăng cường hiệu quả hệ thống thanh tra, hệ thống kiểm nghiệm, hàng rào kỹ thuật, quyết tâm ngăn chặn thực phẩm bẩn vào thành phố. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ cải cách thủ tục hành chính để doanh nghiệp, người dân đỡ phiền hà khi xin thủ tục cấp phép đủ điểu kiện an toàn vệ sinh thực phẩm.

Là đơn vị thí điểm đầu tiên của cả nước về quản lý về ATTP, xin bà cho biết những khó khăn, áp lực lớn nhất đối với Ban Quản lý ATTP hiện nay?

Khó khăn lớn nhất hiện nay vẫn là vấn đề chồng chéo các quy định pháp lý. Tôi e rằng các quy định sẽ “đá nhau”, trong khi lực lượng của Ban còn thiếu, khiến việc thực thi gặp khó khăn.

Khó khăn nữa là mức xử phạt các hành vi vi phạm hiện chưa đủ sức răn đe, thủ tục xử phạt còn nhiêu khê. Theo thống kê 5 năm qua, trung bình một đơn vị vi phạm chỉ chịu mức xử phạt chưa đến 200.000 đồng. Ban sẽ tham mưu, đề xuất cấp trên cải tiến về công tác xử phạt.

Thêm nữa, công tác kiểm nghiệm thực phẩm cũng còn khó khăn. Nếu thời gian kiểm nghiệm lâu thì việc kiểm nghiệm không có ý nghĩa do trong thời gian đó (2-3 ngày) thực phẩm đã đưa vào tiêu thụ; còn nếu để kết quả kiểm tra thực phẩm đạt yêu cầu lại sẽ rất tội cho doanh nghiệp. Theo tôi, để khắc phục tình trạng này, thứ nhất phải tổ chức xếp sắp lại hệ thống kiểm nghiệm thực phẩm; đồng thời có cơ chế phù hợp về xã hội hóa công tác kiểm nghiệm thực phẩm trong điều kiện các nguồn lực còn thiếu. Thứ hai, phải định hướng lại công tác kiểm tra chất lượng, không phải kiểm tra đại trà, có thể kiểm nhanh để sàng lọc một số sản phẩm nghi ngờ về chất lượng; tăng cường sự giám sát của người dân đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm.

Công tác chuẩn bị nhân sự hiện nay của Ban được thực hiện ra sao và khi nào Ban này hoạt động, thưa bà?

Hiện công tác nhân sự đang tiến hành thủ tục bàn giao từ 3 Sở với khoảng 500 người và sẽ được phân bổ vào 6 phòng ban chức năng gồm: Văn phòng, Thanh tra, Phòng nghiệp vụ chuyên về cấp phép, Phòng quản lý nguy cơ và xử lý ngộ độc, Phòng thông tin truyền thông, Phòng quản lý chất lượng. Ban Quản lý ATTP thành phố sẽ sớm tổ chức bộ máy hoạt động trong thời gian nhanh nhất, không phải đến lúc hoàn thiện bộ máy mới hoạt động.

Xin bà cho biết, Ban ATTP sẽ triển khai những giải pháp gì để đảm bảo công tác kiểm soát tốt an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố?

Ban Quản lý ATTP thành phố sẽ luôn thực hiện song song các biện pháp xây và chống ở mức độ chuyên nghiệp hơn nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân. Cụ thể, TP.HCM đã triển khai đề án xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn. Theo tôi, cùng với việc kiểm tra, kiểm soát doanh nghiệp tham gia chuỗi thực phẩm an toàn, phải tăng cường kiểm soát các loại thực phẩm khác ngay từ đầu nguồn dù nguồn thực phẩm đó có tham gia chuỗi hay không. Hiện hơn 80% các loại thực phẩm lưu thông trên địa bàn TP.HCM có nguồn gốc từ các địa phương khác, vì vậy Ban Quản lý ATTP thành phố sẽ tham mưu cho UBND TP.HCM xây dựng cơ chế phối hợp, hợp tác tác với tỉnh bạn để kiểm soát ngay tại nơi sản xuất nhằm đảm bảo chất lượng thực phẩm cho thành phố cũng như cho các tỉnh bạn.

Bên cạnh đó, sẽ mở rộng truy xuất nguồn gốc một số mặt hàng khác. Một trong những giải pháp quan trọng là triển khai thí điểm các mô hình kinh doanh thực phẩm an toàn. Ngoài các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thực phẩm tại các siêu thị, Ban sẽ tập trung hệ thống thanh tra 3 chợ đầu mối (Bình Điền, Thủ Đức và Hóc Môn). Lực lượng thanh tra thực phẩm sẽ có mặt 24/24 giờ, cùng hệ thống phòng xét nghiệm nhanh để sàng lọc rau củ quả, hải sản, thịt, thực phẩm tại các chợ đầu mối. Lực lượng thanh tra đến từng quận, huyện cũng chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát thường xuyên tất cả cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm trên địa bàn, đặc biệt là các chợ. Một trong những đối tượng hết sức đáng lưu ý để kiểm soát chất lượng thực phẩm là bếp ăn tập thể, chợ chiều cho công nhân, những nơi này nguy cơ mất an toàn thực phẩm rất cao.

Trong thời gian thí điểm hoạt động, hàng năm Ban Quản lý ATTP thành phố sẽ đánh giá hiệu quả hoạt động của Ban dựa trên các tiêu chí cụ thể với mục tiêu là dần dần, từng bước cải thiện chất lượng an toàn thực phẩm tại TP.HCM.