Người chưa tiêm vaccine có thể là ‘ổ sinh sản’ biến thể COVID-19

Các nhà hoạt động phản đối tiêm vaccine ở Quảng trường Thời đại, New York. Ảnh: Shutterstock

Sau một thời gian tình hình dịch COVID-19 có dấu hiệu hạ nhiệt, các tiểu bang và thành phố trên khắp nước Mỹ đang tận hưởng việc mở cửa lại để kinh doanh, giải trí và du lịch mùa hè.

Tuy nhiên, giới chức y tế Mỹ vẫn cảnh giác cao độ trước một trở ngại đang diễn ra đối với mục tiêu khống chế COVID-19: những người chưa được tiêm chủng ở nước này có thể cho phép virus đột biến thêm cũng như có khả năng sinh ra nhiều biến thể lây truyền nguy hiểm hơn.

Tờ Guardian đưa tin điều này đồng nghĩa với việc người chưa tiêm phòng không chỉ có nguy cơ cao bị mắc COVID-19 mà còn có thể làm suy yếu toàn bộ nỗ lực tiêm vaccine của Mỹ nếu xuất hiện thêm một loại biến thể mới tại quốc gia châu Mỹ này với khả năng kháng lại các loại vaccine hiện có.

Tiến sĩ Michael Saag, Giáo sư y khoa và các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Alabama, cho biết: “Những người chưa được tiêm chủng về cơ bản là bia đỡ đạn của virus. Virus cần người lây nhiễm để nhân rộng và càng có nhiều người dễ bị tổn thương hoặc dễ bị lây nhiễm, nó càng có nhiều khả năng đột biến”.

Theo hãng CNN, tính đến ngày 14/7, có 46 bang ở Mỹ ghi nhận sự gia tăng ít nhất 10% các trường hợp mắc COVID-19. Giới chức Mỹ đã đưa ra khuyến cáo về hoạt động đi lại tại một số tiểu bang, trong đó có Nevada và Florida, vì số ca nhiễm virus gia tăng, cảnh báo những người muốn đến đây nghỉ hè hãy cân nhắc.

Trong bối cảnh số ca mắc COVID-19 tăng lên trên toàn quốc, chiếc dịch tiêm vaccine lại trở thành tâm điểm. Sau khi bỏ lỡ thời hạn ngày 4/7 để đạt mục tiêu ít nhất 70% người Mỹ trưởng thành tiêm liều vaccine COVID-19 đầu tiên, chính quyền Tổng thống Joe Biden - cùng với các quan chức y tế liên bang, tiểu bang và địa phương - đang khuyến khích người dân, đặc biệt là những người trẻ tuổi, hãy tiêm chủng càng nhanh càng tốt.

Tuy nhiên, bất kể những nỗ lực khẩn trương hơn để tăng tỷ lệ tiêm chủng, một số bang ở miền Nam vẫn tiếp tục bị tụt hậu. Tính đến ngày 5/7, Arkansas - nơi đã tiêm chủng đầy đủ cho ít hơn 35% dân số trưởng thành - đã ghi nhận các ca nhiễm COVID-19 mới với tỷ lệ gấp 5 lần trung bình toàn quốc. Tương tự, Oklahoma, nơi có 39% người trưởng thành được tiêm chủng đầy đủ, cũng có sự gia tăng các ca lây nhiễm. Những người vẫn chưa chủng ngừa có nguy cơ nhiễm trùng cũng như tăng khả năng nhập viện hoặc tử vong do COVID-19.

Song, ngoài việc sẽ mắc COVID-19 thể nặng nhất, người chưa tiêm vaccine còn trao thêm cơ hội cho virus SARS-CoV-2 được đột biến. Biến thể Delta, với khả năng dễ lây lan hơn và hiện trở thành chủng thống trị, là hệ quả trực tiếp của đột biến virus ở những người đã nhiễm. Virus biến đổi khi chúng ở trong cơ thể người bị nhiễm phải. Một số đột biến có thể làm suy yếu virus, trong khi những đột biến khác, như đã quan sát được ở biến thể Delta, lại khiến virus trở lại độc hại hơn.

Do đó, các nhóm đối tượng chưa được tiêm phòng không chỉ có nguy cơ truyền virus cho người khác mà còn có nguy cơ lây lan một biến thể virus SARS-CoV-2 mạnh hơn, dễ lây lan hơn.

Tiến sĩ Susan Hassig, Phó Giáo sư dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng và Y học Nhiệt đới Tulane nhận xét những quần thể chưa tiêm chủng, dù ở kích thước nào, đều là nơi virus sẽ sinh sản racmột số dạng đột biến mới có thể nguy hại cho con người.

Mặc dù các nhà dịch tễ học vẫn chưa chắc chắn về khả năng cần thiết tiêm mũi tăng cường hoặc tiêm nhắc lại khi đối mặt với các chủng mới, những đột biến của virus SARS-CoV-2 có thể thách thức khả năng miễn dịch do các loại vaccine hiện có tạo ra.

Với sự phổ biến của biến thể Delta, số ca mắc ngày càng tăng và tình trạng chêch lệch về tỷ lệ tiêm chủng trong bối cảnh người dân đi lại liên tục, các quan chức y tế cộng đồng đang khuyến khích duy trì loạt biện pháp phòng ngừa như giãn cách xã hội và đeo khẩu trang để hạn chế khả năng lây nhiễm.
Tuy nhiên, như hai chuyên gia Hassig và Saag đã đồng ý, biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất chống lại sự đột biến của virus trong tương lai và các chủng hiện tại chính là tiêm phòng đầy đủ.

“Những gì chúng tôi có thể làm là tiêm chủng cho tất cả mọi người. Điều đó bảo vệ chúng tôi khỏi bị lây nhiễm ngay từ đầu và nếu virus không thể lây nhiễm, nó sẽ không tái tạo và một biến thể mới sẽ không xuất hiện”, Tiến sĩ Saag nhấn mạnh.