Malta: Nét đẹp của di sản Đông Tây

Chuỗi kiệt tác thời thập tự chinh

Nhìn từ xa, phong cảnh chủ yếu trên đảo là các thị trấn trải dài trên những triền đồi đá vôi màu kem nhạt. Tô điểm cho các căn nhà cũng quét vôi màu kem nhạt chỉ có màu xanh thẫm của xương rồng, trắc bá diệp hay một số cây lá kim cứng cáp, thi thoảng mới có màu đỏ rực của hoa giấy.

Gần như đứng ở đâu trên đảo cũng có thể nhìn thấy biển. Biển Địa Trung Hải phẳng lặng như một tấm kính ngọc thạch khổng lồ, nước trong veo, xanh ngăn ngắt. Bầu trời cũng vậy, trong và xanh, không gợn chút mây.

Trời xanh phản chiếu xuống làn nước, vẻ lóng lánh của nước làm nổi bật màu trời, hai lần cộng hưởng khiến cho màu xanh của biển trời ở đây càng thêm thăm thẳm.

Đầu tháng Mười một, Malta vẫn chan hòa ánh nắng, bầu không khí mát rượi trong lành mang lại cho thủ đô Valletta vẻ náo nhiệt, vui tươi vì người người đều thích đổ ra đường đi dạo. Là công trình kiến trúc tuyệt mỹ của châu Âu, Valletta được xây dựng vào năm 1565 để làm nơi trú ẩn cho đoàn chiến binh trở về từ những cuộc thập tự chinh.

Với nét kiến trúc baroque kinh điển và là một trong những thành trì phòng thủ đẹp nhất thế giới còn tồn tại đến nay, thành phố cổ kính này đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.

Vốn được bố trí theo kiểu kiến trúc pháo đài nên hầu hết các công trình quan trọng của Valletta đều ở trên cao. Khi nắng lên, các bức tường thành bằng đá được nhuộm màu mật ong nổi bật trên nền trời biển xanh biếc.

Du khách men theo các con đường dốc lên dốc xuống để đến thăm nhà thờ St. John, cũng là một bảo tàng lưu giữ nhiều hiện vật, nhiều kiệt tác nghệ thuật vô giá. Không gian bên trong thánh đường được chia ra làm tám điện thờ dành cho tám nhóm hiệp sĩ của Malta.

Du khách đều bị cuốn vào những điện thờ dát vàng và những bức tranh tuyệt đẹp tái hiện hình ảnh hào hùng của các vị hiệp sĩ thời thập tự chinh. Ngay cả sàn nhà cẩm thạch cũng là những bức bích họa cực kỳ sống động.

Với lịch sử chinh chiến dài dằng dặc, đảo Malta chỉ rộng 300 cây số vuông nhưng sản sinh ra rất nhiều hiệp sĩ. Ngày nay lính cứu hỏa khắp nơi trên thế giới đều dùng hình ảnh cây thập tự tám cánh của những hiệp sĩ Malta trên phù hiệu, tượng trưng cho sự hy sinh cứu giúp người bị nạn.

Những đường phố biết kể chuyện

Bên cạnh những di tích cổ kính, cuộc sống đời thường đầy màu sắc của Valletta cũng hấp dẫn du khách theo từng bước chân trên con phố chính Republic. Các ngôi nhà san sát với khung cửa hẹp hóa ra lại thể hiện rất nhiều điều về gia chủ.

Hình dạng của tay nắm cửa, độ sắc sảo, cầu kỳ của tấm gia huy, mức độ mòn vẹt của những phù điêu trang trí khiến nhà cửa ở Valletta không nơi nào giống nơi nào dù tất cả có kiến trúc khá đồng nhất.

Đằng sau cánh cửa kín mít và bức tường đá lạnh lẽo, cả một thế giới sinh hoạt phong phú của hiệp sĩ và giới quý tộc xưa được bảo tồn nguyên vẹn.

Những ai yêu chuyện cổ tích sẽ dễ bị chìm đắm trong khu quý tộc La Casa Rocca Piccola được xây dựng từ thế kỷ XVI – nơi sinh sống của các hiệp sĩ dòng Thánh Saint Jean hay các dinh thự của các dòng họ nổi tiếng nhất Malta.

Nơi đó, đời sống thượng lưu xưa chẳng hề bị bôi xóa bởi thời gian. Những gian phòng lộng lẫy với các vật dụng xa hoa vẫn nguyên cách bài trí như cách đây bốn, năm thế kỷ.

Màu nhung lụa trên xiêm y cầu kỳ của các tiểu thư ngày xưa vẫn tươi mới. Vô số những ngọc ngà, trang sức, báu vật lấp lánh trong tủ kính còn là niềm kiêu hãnh cho gia tộc đến tận bây giờ…

Để ngắm toàn cảnh vịnh Valletta và biển Địa Trung Hải, du khách thường đi dạo dọc quanh bờ tường của pháo đài bao bọc thành phố rồi dừng chân ở khu vườn Upper Barraca. Vườn Upper Barraca đậm chất mỹ thuật với những bức tượng sinh động và các loài hoa đủ màu rực rỡ, hai bức tường chạy dài song song có các vòm cửa khổng lồ khiến vườn vừa có vẻ tươi mát, yêu kiều, vừa phù hợp với vẻ đẹp cổ kính của Malta.

Từ đây, du khách có cái nhìn toàn cảnh vẻ đẹp uy nghi của ba thành phố cổ Vittoriosa, Senglea, Cospicua với ba pháo đài sừng sững giữa Địa Trung Hải xanh ngút ngàn.

Cho đến ngày nay, ba thành phố hiệp sĩ Vittoriosa, Cospicua và Senglea vẫn giữ lại được hào quang lãng mạn thời trung cổ mà hiếm nơi nào còn có. Giữa những góc đổ nát là nhiều bí ẩn của hàng loạt mưu sâu kế dày giữa các phe phái.

Nhiều du khách thích đến Vittoriosa đơn giản chỉ để lang thang trên những ngõ phố đã nhuốm màu tàn phai. Hai thành phố Senglea và Cospicua đã bị bắn phá nặng nề trong Thế chiến II, tuy vậy bến du thuyền Senglea vẫn luôn tấp nập bởi từ đây, du khách có thể lên những chiếc thuyền gỗ nhỏ màu sắc rực rỡ để đi chơi trong vịnh Grand Harbour.

Còn thành phố Cospicua được xây dựng trên năm ngọn đồi thì được cho là đã có người ở từ thời tiền sử! Cũng giống như hai thành phố kia, Cospicua được bao quanh bởi hệ thống công sự khổng lồ xây dựng đến hơn trăm năm mới xong.

Mdina, một thế giới quý tộc xưa

Cách Valletta không xa là Mdina, thành phố được xây dựng lần đầu tiên bởi người Phoenicia vào khoảng năm 700 trước CN. Sau đó, người Ả Rập và người Norman đến đây xây thêm tường thành dày đồ sộ và nhiều tháp canh cao vút.

Đường phố ở Mdina vừa hẹp, vừa quanh co như mê cung nhằm mục đích gây rối loạn và làm chậm bước tiến của các đạo quân đối thủ. Nhiều đoạn phố hẹp đến mức người ngồi ở ban công hai nhà đối diện có thể nắm tay nhau chuyện trò thoải mái!

Đa số các cửa sổ đều được bao bọc bằng những chiếc lồng sắt chắc chắn. Để làm mềm mại bớt lối xây dựng đầy vẻ phòng vệ, các lồng sắt được làm uốn lượn theo dạng sóng, bên trong để vài chậu hoa tươi xinh xắn.

Thời xa xưa, Mdina là nơi cư ngụ của nhiều gia đình quý tộc bậc nhất Malta. Những dinh thự lộng lẫy của các gia tộc được xây hoàn toàn bằng đá trắng và được quét một lớp vữa cũng màu trắng. Phía sau cổng kín tường cao, đời sống phong phú đa dạng của các gia tộc lớn với vườn cảnh, thư viện, nhà bếp, phòng tranh ảnh… luôn sẵn sàng phục vụ những ai muốn nghỉ đêm tại Mdina.

Tham quan Mdina ban đêm hấp dẫn chẳng kém gì ban ngày. Dưới ánh đèn đường huyền ảo, không khí phố đêm thời Trung cổ được tái hiện như thật. Những phố nhỏ sâu hun hút, nhà nhà cửa đóng then cài, chỉ có ánh đèn vàng nhạt hắt ra từ cửa sổ hẹp khơi gợi trí tưởng tượng mông lung của khách lãng du.

Từ cổng thành đồ sộ phía nam, sau mấy giờ đồng hồ lạc bước trong quá khứ, ai nấy mới sực tỉnh khi đặt chân lên View Point nằm ở phía bắc thành. Là nơi quan sát toàn bộ cảnh quan Malta và Valletta, View Point như một điểm giao thoa giữa hiện tại với quá khứ, giữa hiện thực với những tưởng tượng xa vời.

Sau một giấc ngủ trên máy bay, điểm đến tiếp theo trong hành trình của đoàn là Dubai với những dãy cao ốc chọc trời sáng rực màu kính và thép. Trong vòng 20 năm, Dubai đã vươn mình từ một làng chài thành siêu đô thị hiện đại bậc nhất thế giới.

Chỉ mấy tiếng đồng hồ trước đây, chúng tôi còn đi trên những phố cổ xây dựng trong cả trăm năm để tồn tại được ngàn năm. Malta và Dubai trên hai đỉnh cao kiến trúc nhân loại dường như đã là hai thái cực, dù hai nơi đều bắt nguồn từ thế giới Ả Rập và chỉ còn cách nhau một giấc ngủ ngắn trên máy bay!