Không điều chuyển nhà, đất sang doanh nghiệp để kinh doanh bất động sản

Trường hợp điều chuyển nhà, đất sang DN thì chỉ điều chuyển sang DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ để làm văn phòng làm việc. Ảnh: ST

4 trường hợp thu hồi nhà, đất

Theo đó, 5 hình thức sắp xếp lại, xử lý nhà, đất được cơ quan soạn thảo đề xuất bao gồm: giữ lại tiếp tục sử dụng; thu hồi; điều chuyển; chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý; tạm giữ lại tiếp tục sử dụng.

Về hình thức giữ lại tiếp tục sử dụng, theo quy định tại dự thảo, việc giữ lại tiếp tục sử dụng được áp dụng đối với nhà, đất đang sử dụng phù hợp với mục đích được Nhà nước giao, cho thuê, chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển đổi công năng sử dụng của tài sản, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, đầu tư xây dựng, mua sắm. Cơ quan, tổ chức, đơn vị có nhà, đất được phê duyệt phương án giữ lại tiếp tục sử dụng có trách nhiệm quản lý, sử dụng nhà, đất theo đúng quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, pháp luật về đất đai và pháp luật khác có liên quan.

Đối với hình thức thu hồi, hình thức này được áp dụng trong 4 trường hợp sau: nhà, đất không sử dụng liên tục quá 12 tháng (trừ trường hợp đang triển khai thủ tục để thực hiện dự án đầu tư theo quy định của pháp luật); tặng cho, góp vốn, cho mượn, cho thuê, liên doanh, liên kết, sử dụng nhà, đất để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự không đúng quy định, trừ nhà, đất thuộc vụ việc đã được Tòa án nhân dân có thẩm quyền thụ lý; cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý, sử dụng nhà, đất nhưng không còn nhu cầu sử dụng hoặc việc sử dụng, khai thác không hiệu quả hoặc giảm nhu cầu sử dụng do thay đổi tổ chức bộ máy, thay đổi chức năng, nhiệm vụ; cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý, sử dụng tự nguyện trả lại nhà, đất cho Nhà nước.

Nếu quá thời hạn bàn giao theo quy định mà cơ quan, tổ chức, đơn vị có nhà, đất thu hồi không thực hiện bàn giao thì cơ quan được giao tổ chức thực hiện quyết định thu hồi có trách nhiệm báo cáo cơ quan, người có thẩm quyền quyết định cưỡng chế thu hồi nhà, đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Việc tổ chức cưỡng chế thu hồi nhà, đất thực hiện theo quy định áp dụng đối với cưỡng chế thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Chi phí thực hiện cưỡng chế do cơ quan, tổ chức, đơn vị có nhà, đất bị cưỡng chế chi trả từ nguồn kinh phí không phải ngân sách nhà nước.

Góp ý về hình thức thu hồi tại dự thảo, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, pháp luật về đất đai quy định “trường hợp phải thực hiện cưỡng chế thu hồi đất thì đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư lập dự toán kinh phí tổ chức thực hiện cưỡng chế trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư quyết định” (khoản 3 Điều 27 Nghị định 88/2024/NĐ-CP). Theo quy định này, chi phí thực hiện cưỡng chế không phải do cơ quan, tổ chức, đơn vị có nhà, đất bị cưỡng chế chi trả. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ cụm từ “chi phí thực hiện cưỡng chế do cơ quan, tổ chức, đơn vị có nhà, đất bị cưỡng chế chi trả từ nguồn kinh phí không phải ngân sách nhà nước”.

Chỉ điều chuyển nhà đất sang DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ

Liên quan hình thức điều chuyển, dự thảo Nghị định quy định, việc điều chuyển nhà, đất do cơ quan, tổ chức, đơn vị đang quản lý, sử dụng được áp dụng trong các trường hợp quy định tại các điểm b, c, d và đ khoản 1 Điều 42 của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và thực hiện khi xác định được cụ thể đối tượng tiếp nhận. Trường hợp đối tượng tiếp nhận là cơ quan, tổ chức, đơn vị thì tại văn bản đề nghị tiếp nhận nhà, đất phải thuyết minh sự phù hợp của việc tiếp nhận nhà, đất với quy định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công.

Trường hợp tài sản khác (không phải là nhà, đất) hiện có tại cơ sở nhà, đất mà cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý, sử dụng không còn nhu cầu sử dụng thì được điều chuyển đồng thời với cơ sở nhà, đất đó (trong trường hợp cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp tiếp nhận nhà, đất có nhu cầu tiếp nhận và được Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có liên quan đồng ý). Thẩm quyền quyết định điều chuyển, việc bàn giao, tiếp nhận đối với các tài sản khác trong trường hợp này được thực hiện theo quy định áp dụng đối với điều chuyển nhà, đất.

Đáng chú ý, dự thảo quy định, trường hợp điều chuyển nhà, đất sang DN thì chỉ điều chuyển sang DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ để làm văn phòng làm việc. Không điều chuyển nhà, đất sang DN để sử dụng vào mục đích xây dựng nhà ở, kinh doanh bất động sản hoặc sử dụng nhà, đất đã tiếp nhận điều chuyển để sử dụng vào mục đích xây dựng nhà ở, kinh doanh bất động sản hoặc các mục đích khác (không phải để làm văn phòng làm việc). DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ sau khi tiếp nhận được giữ lại tiếp tục sử dụng làm văn phòng làm việc. Trường hợp DN này không còn nhu cầu sử dụng vào mục đích làm văn phòng làm việc hoặc sử dụng không đúng quy định thì Nhà nước thực hiện thu hồi theo quy định của pháp luật về đất đai.

Đối với hình thức chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý, theo dự thảo, việc chuyển giao được thực hiện trong các trường hợp: nhà, đất đã bố trí làm nhà ở trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành có khuôn viên độc lập hoặc có thể tách biệt khỏi khuôn viên cơ sở nhà, đất, có lối đi riêng mà cơ quan, tổ chức, đơn vị không còn nhu cầu sử dụng; nhà, đất không thuộc trường hợp quy định trên mà cơ quan, tổ chức, đơn vị không còn nhu cầu sử dụng.

Trong khi đó, với hình thức tạm giữ lại tiếp tục sử dụng, dự thảo quy định việc tạm giữ lại tiếp tục sử dụng được áp dụng đối với nhà, đất đã bố trí làm nhà ở không đủ điều kiện chuyển giao về địa phương quản lý; sử dụng một phần cơ sở nhà, đất không đúng quy định mà không thể tách phần diện tích sử dụng không đúng quy định thành khuôn viên độc lập, có lối đi riêng.