Đổi mới toàn diện phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh

Dự thảo đề xuất nhiều nội dung quan trọng thúc đẩy chuyển đổi mô hình quản lý từ phương pháp khoán sang quản lý theo dữ liệu và rủi ro. Ảnh: TNga.

Bỏ thuế khoán, quản lý theo dữ liệu

Theo Bộ Tài chính, đổi mới phương pháp quản lý thuế đối với doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được xây dựng với mục tiêu đổi mới toàn diện phương thức quản lý thuế phù hợp với đặc thù của nhóm đối tượng này. Thúc đẩy chuyển đổi mô hình quản lý từ phương pháp khoán sang quản lý theo dữ liệu và rủi ro.

Đồng thời, tạo thuận lợi cho người nộp thuế thông qua ứng dụng công nghệ số, đơn giản hóa thủ tục hành chính và tăng cường tính minh bạch, chủ động trong khai, nộp thuế.

Theo đó, dự thảo Luật đã định nghĩa lại đối tượng hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo quy mô, loại hình hoạt động và địa điểm kinh doanh. Trên cơ sở đó, thiết lập các tiêu chí định lượng như doanh thu, hình thức hoạt động, địa điểm cố định để áp dụng các phương thức quản lý phù hợp.

Một thay đổi lớn là xóa bỏ quy định khoán thuế, thay vào đó là quy định áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp theo tỷ lệ % doanh thu. Quy định này được thống nhất với các luật thuế hiện hành như Luật Thuế GTGT và Luật Thuế TNCN. Bổ sung quy định mức tỷ lệ %/doanh thu tính thuế GTGT đối với hộ kinh doanh có quy mô doanh thu tương đương doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc tương đương doanh nghiệp nhỏ để đảm bảo công bằng, khuyến khích hộ cá nhân kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp,

Dự thảo cũng làm rõ địa vị pháp lý và nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh, hướng đến quản lý theo hướng tương đồng với doanh nghiệp siêu nhỏ, giúp nâng cao trách nhiệm và tính tuân thủ của người nộp thuế.

Tăng cường minh bạch, hiện đại và đồng bộ

Sau thời gian lấy ý kiến góp ý, Bộ Tài chính đã nhận được nhiều ý kiến tham gia. Theo đó, đối với nhóm chính sách này, để quản lý hiệu quả hơn, UBND Thành phố Hà Nội đề xuất bổ sung quy định bắt buộc hộ kinh doanh phải mở tài khoản ngân hàng riêng phục vụ cho hoạt động kinh doanh, qua đó giúp kiểm soát dòng tiền, nâng cao hiệu quả giám sát và phân tích rủi ro thuế.

Hà Nội cũng kiến nghị sửa đổi quy định liên quan đến hóa đơn điện tử áp dụng cho hộ kinh doanh, theo hướng quy định chi tiết do Chính phủ ban hành, nhằm phù hợp với thực tiễn quản lý.

Ngoài ra, Hà Nội đề xuất liên thông đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế đối với hộ kinh doanh, tương tự như với doanh nghiệp, góp phần giảm thủ tục hành chính và tăng tính đồng bộ trong quản lý dữ liệu.

Về thủ tục khai thuế, địa phương này kiến nghị Bộ Tài chính xây dựng mẫu tờ khai đơn giản, quy định rõ tần suất kê khai, giúp hộ kinh doanh dễ thực hiện, giảm áp lực kê khai hàng kỳ.

Đồng tình với chủ trương bỏ khoán thuế, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, đây là bước đi phù hợp với xu thế hiện đại, đảm bảo công bằng và phát triển bền vững khu vực kinh tế phi chính thức. Tuy nhiên, Viện cũng lưu ý rằng việc chuyển đổi ngay lập tức có thể gây áp lực lớn cho hệ thống quản lý thuế, đặc biệt trong bối cảnh hạ tầng công nghệ và nhân lực còn hạn chế. Do đó, đề xuất triển khai theo lộ trình ba giai đoạn, đồng thời đi kèm với các giải pháp hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cụ thể cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế.

Theo ông Đặng Ngọc Minh – Phó Cục trưởng Cục Thuế, dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) được xây dựng để đáp ứng yêu cầu tổ chức bộ máy quản lý mới và quá trình chuyển đổi số toàn diện theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Dự án Luật cũng nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hiện đại hóa ngành thuế, đồng thời khắc phục những bất cập phát sinh từ thực tiễn quản lý.

Các nội dung sửa đổi, bổ sung hướng đến đơn giản hóa thủ tục hành chính, phân cấp quản lý, tự động hóa quy trình, tăng cường kiểm tra thuế dựa trên phân tích dữ liệu và rủi ro, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người nộp thuế, đặc biệt là nhóm hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh – lực lượng đông đảo trong nền kinh tế.