 | Xuất khẩu viên nén từ mùn cưa, dăm bào vẫn thu về hàng trăm triệu USD |
| Rộng cửa xuất khẩu viên nén: “Nút thắt” ở đâu? |
 |
| Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet |
Báo cáo nghiên cứu “Sản xuất và xuất khẩu viên nén của Việt Nam: Thực trạng và một số khía cạnh về chính sách” vừa được Tổ chức Forest Trends phối hợp với Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) công bố cho thấy, viên nén là sản phẩm chỉ mới xuất hiện chưa tới 10 năm, nhưng tăng trưởng trị giá xuất khẩu rất nhanh.
Năm 2018, xuất khẩu viên nén tăng 67% về khối lượng và tăng 120% về trị giá so với năm trước đó, đánh dấu trị giá xuất khẩu hơn 362 triệu USD.
Năm 2021, kim ngạch xuất khẩu viên nén đạt 413 triệu USD. Trong 6 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu viên nén đạt 354 triệu USD, bằng hơn 85% kim ngạch của năm 2021.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, ông Tô Xuân Phúc, chuyên gia của Tổ chức Forest Trends nhìn nhận: “Nếu đà tăng trưởng tiếp tục được duy trì trong nửa cuối năm, dự báo kim ngạch xuất khẩu viên nén của Việt Nam trong cả năm 2022 sẽ đạt 700 triệu USD”.
Về thị trường xuất khẩu, hiện gần 100% lượng viên nén của Việt Nam được xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc.
Đáng chú ý trên thị trường thế giới, lượng và giá viên nén xuất khẩu tăng mạnh trong thời gian vừa qua chủ yếu là do nhu cầu sử dụng viên nén tại các nước EU tăng đột biến. Giá xuất khẩu viên nén đã tăng rất mạnh trong nửa đầu năm nay, lên bình quân gần 150 USD/tấn, tương đương tăng hơn 27% so với mức giá bình quân năm 2021.
Các nước EU "quay lưng" lại với nguồn khí đốt từ Nga khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra, dẫn đến viên nén nhập khẩu đang được sử dụng để thay thế cho nguồn cung khi đốt đã mất đi này. Cầu và giá viên nén tại EU tăng cao, tạo ra sức hút từ các nguồn cung lớn đặc biệt là từ Mỹ - quốc gia xuất khẩu viên nén lớn nhất trên thế giới.
Mặc dù Việt Nam không phải là quốc gia cung cấp viên nén lớn cho các nước EU, nhưng ông Tô Xuân Phúc nhận định: “Cầu và giá viên nén tại thị trường quốc tế tăng cao tạo cơ hội cho ngành viên nén Việt Nam mở rộng sản xuất và xuất khẩu”.
Mùa đông sắp đến, EU đang tăng nhập khẩu viên nén để người dân làm nguyên liệu đốt lò sửa chống cái lạnh mùa đông. Là quốc gia xuất khẩu viên nén lớn thứ hai trên thế giới, ngành viên nén của Việt Nam sẽ tiếp tục có lợi thế từ sự thay đổi cung – cầu trên thế giới về mặt hàng này.
Bên cạnh đó, Chính phủ Hàn Quốc và Nhật Bản đang tiếp tục thực hiện chuyển đổi từ nguồn điện than sang điện sạch, bao gồm cả điện sinh khối, do vậy nhu cầu sử dụng viên nén tại các quốc gia này sẽ tiếp tục tăng trong tương lai.
Ngoài ra, Chính phủ Trung Quốc cũng đang có những động thái chuyển một phần nguồn điện và hệ thống sưởi chạy bằng than đá sang viên nén, khiến cầu viên nén tại Trung Quốc sẽ tăng mạnh.
Theo Viforest, hiện Việt Nam có trên 300 cơ sở sản xuất viên nén. Nguyên liệu sản xuất viên nén tại từ 2 nguồn chủ yếu. Một là từ phụ phẩm của thu hoạch rừng trồng, bao gồm gỗ nhỏ, chủ yếu là cành, ngọn, đầu mẩu gỗ vụn, bìa bắp.
Thông tin chia sẻ của một số công ty sản xuất và xuất khẩu viên nén cho thấy, nguyên liệu cho viên nén từ nguồn nguyên liệu rừng trồng trong nước chiếm khoảng trên 90% trong tổng lượng cung nguyên liệu cho sản xuất viên nén hiện nay.
Thứ hai là từ nguồn dăm bào, mùn cưa, gỗ vụn thu mua từ các xưởng, các cơ sở chế biến đồ gỗ. Hiện, nguồn cung này chiếm khoảng dưới 10% trong tổng lượng cung gỗ nguyên liệu cho cả ngành viên nén.
Ngành viên nén của Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn trong việc mở rộng sản xuất và xuất khẩu. Tuy nhiên, năm nay trong bối cảnh thiếu nguyên liệu đầu vào, một số doanh nghiệp sản xuất viên nén phải sử dụng nguyên liệu tạp hơn và mở rộng mạng lưới thu mua nguyên liệu đầu vào ở các địa bàn xa hơn.
"Xu hướng tiêu thụ viên nén tại các thị trường lớn trên thế giới cho thấy trong tương lai các thị trường này sẽ đòi hỏi nguồn viên nén sử dụng gỗ nguyên liệu đầu vào có chứng chỉ bền vững. Các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nắm bắt thông tin thị trường và chuẩn bị cho việc đáp ứng các đòi hỏi này của thị trường trong tương lai", ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Viforest khuyến cáo.
Thanh Nguyễn
