Đưa kinh nghiệm thực tiễn vào chính sách quản lý hải quan

Công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng kiểm tra hàng hóa NK. Ảnh: N.Linh

Tiếp thu nhiều ý kiến

Đồng tình với những nội dung được Tổng cục Hải quan dự thảo sửa đổi, bổ sung nghị định và thông tư lần này, các Cục Hải quan phía Nam đánh giá cao Ban soạn thảo (Tổng cục Hải quan) đã tiếp thu một số nội dung góp ý của các đơn vị này, đồng thời tham gia đóng góp nhiều nội dung cụ thể.

Một trong những nội dung sửa đổi bổ sung lần này sẽ tạo thuận lợi cho cả hải quan và doanh nghiệp đó là khai bổ sung. Tuy nhiên, từ thực tế địa phương, một số đơn vị hải quan cho rằng, để đảm bảo công tác quản lý cũng như tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cần bổ sung thêm một số nội dung cho phù hợp.

Theo các đơn vị hải quan, thực trạng hiện nay việc các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa là nguyên liệu, vật tư để gia công, sản xuất hàng xuất khẩu phát sinh thừa hoặc thiếu hàng là phổ biến. Với những trường hợp thừa, thiếu với số lượng ít (trị giá dưới 10 triệu đồng, theo Điều 8 Nghị định số 128/2020/NĐ-CP quy định không xử phạt), do đó cần phân loại theo một số trường hợp thủ tục đơn giản để doanh nghiệp chủ động khai báo sửa đổi, bổ sung cho khớp về số lượng thực tế nhập khẩu.

Nếu theo như nội dung dự thảo sửa đổi, toàn bộ hồ sơ phải chuyển kiểm tra sau thông quan, khối lượng công việc hậu kiểm của cơ quan Hải quan rất lớn. Từ thực tế này, đại diện Cục Hải quan Đồng Nai đề xuất, nên quy định các trường hợp doanh nghiệp khai sửa đổi, bổ sung là một trong các tiêu chí để cơ quan Hải quan thực hiện thu thập thông tin kiểm tra tình hình sử dụng nguyên liệu, vật tư hoặc kiểm tra báo cáo quyết toán hoặc kiểm tra sau thông quan.

Đồng tình với các ý kiến trên, đại diện Cục Hải quan Bình Phước kiến nghị, tại Điều 20 (Thông tư 38) quy định về khai bổ sung hồ sơ hải quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, đề nghị bổ sung thêm trường hợp cho phép bổ sung sau thông quan đối với hàng hóa không thuộc diện phải có giấy phép và là hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu có thỏa thuận về dung sai, số lượng. Theo lý giải của Cục Hải quan Bình Phước, trên thực tế làm thủ tục thông quan hàng hóa tại địa bàn thường phát sinh các mặt hàng đặc thù là nông sản (hạt điều) có chênh lệch thừa sau khi có kết quả giám định của bên thứ 3. Nếu doanh nghiệp khai sửa tờ khai trong thông quan sẽ phát sinh xử phạt vi phạm hành chính, ảnh hưởng đến quá trình chấp hành pháp luật của doanh nghiệp. Trong khi đó, do tính chất mặt hàng, mặt hàng nông sản nhập khẩu thường phát sinh chênh lệch về số lượng so với thực tế.

Bên cạnh đó, liên quan đến dự thảo Thông tư 38 về thời hạn nộp thuế đối với một số trường hợp đặc thù (quy định tại Điều 42), Cục Hải quan Bình Dương đề nghị bổ sung quy định đối với trường hợp hàng hóa là nguyên liệu nông sản, thủy hải sản, thực phẩm nhập khẩu thuộc loại hình gia công, SXXK đã quá chu kỳ sản xuất 6 tháng kể từ ngày nhập khẩu nguyên liệu nhưng không xuất khẩu để tránh DN lợi dụng tẩu tán, bán nguyên liệu trong nước và bỏ trốn.

Tương tự, về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thông báo cơ sở gia công, gia công lại, cơ sở sản xuất (CSSX) hàng hóa xuất khẩu; nơi lưu giữ nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị, sản phẩm xuất khẩu (thông báo CSSX) quy định tại Điều 56 (Thông tư 38), Cục Hải quan Bình Dương đề xuất bổ sung điểm a.9 khoản 1: “Thông báo CSSX theo các chỉ tiêu thông tin quy định tại mẫu số 20 Phụ lục II ban hành kèm Thông tư này cho chi cục hải quan đang theo dõi, quản lý. Trong đó nêu rõ kế hoạch, thời điểm chuẩn bị tạm dừng hoặc dừng hoạt động (kèm lý do cụ thể) trước 30 ngày kể từ ngày tạm dừng hoặc dừng hoạt động”. lý do cần bổ sung quy định trên để tăng trách nhiệm cũng như tính chế tài đối với doanh nghiệp. Qua đó, giúp cơ quan Hải quan chủ động hơn trong việc nắm bắt thông tin đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu bất thường về chu kỳ sản xuất cũng như hoạt động của doanh nghiệp, chủ động trong việc xử lý đối với các trường hợp doanh nghiệp có dấu hiệu bỏ trốn, mất tích…

Người khai hải quan phải có chứng chỉ

Tại hội nghị, các đơn vị hải quan địa phương đề nghị cần có quy định cụ thể để quản lý chặt chẽ đối với nhân viên làm thủ tục hải quan không thuộc đại lý thủ tục hải quan. Đề nghị các nhân viên khai thuê này phải được cấp chứng chỉ hành nghề, được cấp mã số để thực hiện…

Đưa ra dẫn chứng, ông Đỗ Thanh Phong, Trưởng phòng Giám sát quản lý về hải quan (Cục Hải quan Bình Dương) cho biết, tại Bình Dương có trên 30 đại lý thủ tục hải quan được Tổng cục Hải quan cấp giấy chứng nhận, nhưng số lượng doanh nghiệp làm dịch vụ khai thuê hải quan lại gấp đến 5 lần con số này. Ông Phong cho rằng, doanh nghiệp khai thuê hải quan sử dụng chữ ký số của doanh nghiệp XNK, làm dịch vụ khai thuê, nhưng chưa có chế tài quản lý các đối tượng này, cần phải có khung pháp lý, nhân viên khai thuê, hay nhân viên đại lý đều phải có chứng chỉ khai hải quan. “Quy định về chứng chỉ, bằng cấp để ràng buộc và nâng cao trách nhiệm của người khai hải quan đối với việc khai báo và làm thủ tục hải quan”- ông Đỗ Thanh Phong nhấn mạnh.

Từ thực tế trên, đại diện Cục Hải quan Bình Dương đề xuất, tại Điều 5 (Nghị định 08) bổ sung thêm quy định về người khai hải quan: Người khai hải quan phải có chứng chỉ khai hải quan.

Cùng quan điểm này, ông Phan Bình Tuy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (Cục Hải quan TPHCM) cho rằng, người khai hải quan phải có chứng chỉ hành nghề khai hải quan. Bởi khi có chứng chỉ hành nghề, chứng minh những nhân viên này đã được đào tạo cơ bản, sẽ thực hiện thủ tục hải quan chuyên nghiệp hơn, đồng thời thuận lợi cho cơ quan chức năng trong việc quản lý, nhất là khi xảy ra vi phạm pháp luật về hải quan…