Để doanh nghiệp đúng hướng trong hành trình chuyển đổi xanh nhiều “cam go”

Ông Nguyễn Quang Vinh

VCCI đã cùng các bộ, ngành và chuyên gia quốc tế xây dựng Bộ chỉ số Doanh nghiệp bền vững (CSI) từ năm 2016. Bộ chỉ số này đã tác động ra sao tới cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, thưa ông?

Chuyển đổi xanh không chỉ là một xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày càng nghiêm trọng và các quốc gia đều phải hướng tới một nền kinh tế phát triển bền vững. Trong việc thực hiện mục tiêu chuyển đổi xanh tại Việt Nam, vai trò của cộng đồng doanh nghiệp là cực kỳ quan trọng. Chính vì vậy, VCCI đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành như Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như các tổ chức quốc tế để xây dựng Bộ chỉ số CSI.

Bộ chỉ số này ra đời nhằm đánh giá mức độ bền vững của các doanh nghiệp, giúp họ nhận diện được điểm mạnh cũng như các hạn chế trong mô hình kinh doanh của mình. Với sự hỗ trợ của Chính phủ, hàng năm chúng tôi tổ chức xếp hạng doanh nghiệp bền vững tại Việt Nam nhằm ghi nhận và tôn vinh những doanh nghiệp thực hiện tốt các tiêu chí về phát triển bền vững.

Bộ chỉ số CSI năm 2024 với hơn 150 chỉ số thì 62% là các chỉ số tuân thủ và 32% là các chỉ số về sáng kiến xanh. Vì thế, Bộ chỉ số này không chỉ là một công cụ để đo lường mà còn là tấm gương để các doanh nghiệp soi vào, từ đó tìm ra những khuyết điểm trong quy trình sản xuất, từ đó có thể cải thiện và đi đúng hướng trong hành trình chuyển đổi xanh còn nhiều “cam go”, đóng góp vào sự phát triển bền vững của cả nền kinh tế.

Ông nhận định như thế nào về những thành công và thách thức mà doanh nghiệp Việt Nam gặp phải trong việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn?

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã tích cực tham gia vào mô hình kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải nhà kính. Mô hình này không chỉ giúp giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn tạo ra động lực thúc đẩy cho các doanh nghiệp phát triển. Những doanh nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất, tái sử dụng nguyên liệu, giảm lượng rác thải và tiết kiệm chi phí. Bên cạnh đó, việc giảm phát thải khí nhà kính cũng là một mục tiêu quan trọng đối với các doanh nghiệp trong hành trình chuyển đổi xanh theo xu thế toàn cầu.

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng dễ dàng chuyển đổi sang mô hình này. Một trong những thách thức lớn nhất là thiếu các chính sách hỗ trợ rõ ràng từ phía nhà nước, nhất là trong việc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vẫn còn e ngại vì chi phí đầu tư ban đầu cho các công nghệ mới là khá cao.

Thêm vào đó, việc đo lường và báo cáo chính xác tác động của các hoạt động sản xuất đối với môi trường như mức độ phát thải khí nhà kính hay ảnh hưởng đến đa dạng sinh học, cũng là một thử thách đối với nhiều doanh nghiệp.

Thời gian tới, để tiếp tục thúc đẩy phát triển bền vững, theo ông, các doanh nghiệp cần những chính sách như thế nào?

Một trong những yếu tố quan trọng nhất chính là tạo ra một môi trường pháp lý rõ ràng và ổn định về tăng trưởng xanh và chuyển đổi xanh. Chẳng hạn như việc có một định nghĩa rõ ràng hơn về doanh nghiệp xanh để từ đó có những chính sách ưu đãi chuyên biệt.

Các doanh nghiệp cũng đề nghị các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ. Thực tế hiện nay, nhiều doanh nghiệp vẫn đang gặp phải những khó khăn khi tiếp cận các nguồn lực hỗ trợ cho việc chuyển đổi xanh, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chính vì vậy, chúng tôi rất mong Chính phủ sẽ sớm ban hành các bộ tiêu chí rõ ràng hơn về các tiêu chí xanh.

Ngoài ra, chúng tôi cũng kiến nghị Chính phủ xây dựng các chính sách ưu đãi về thuế, tài chính và đất đai dành cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn và sử dụng công nghệ xanh. Các chính sách này sẽ giúp doanh nghiệp giảm bớt chi phí đầu tư ban đầu và tạo động lực để họ dám bước vào hành trình chuyển đổi xanh.

Chúng tôi cũng hy vọng trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cộng đồng doanh nghiệp để tạo ra những sáng kiến bền vững, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Một khi các doanh nghiệp lớn đi đầu trong việc chuyển đổi xanh thì họ sẽ trở thành những tấm gương để các doanh nghiệp nhỏ và vừa noi theo, từ đó tạo ra một phong trào chuyển đổi xanh mạnh mẽ và rộng rãi hơn trong cộng đồng doanh nghiệp.

Xin cảm ơn ông!