 | Phối hợp kiểm tra chặt các lô hàng cá tầm nhập khẩu, lấy mẫu ngay tại cửa khẩu nhập |
| Chỉ thông quan cá tầm sau khi có kết quả giám định |
| Kiểm soát cá tầm nhập khẩu: Không chặt dễ lọt loài ngoại lai |
 |
| Các mẫu cá tầm được lấy mẫu phân tích |
Không đúng chủng loại, giấy phép
Đây là thông tin được Tổng cục Hải quan đưa ra về xử lý các lô hàng nhập khẩu.
Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, qua thời gian theo dõi tình hình làm thủ tục hải quan và phối hợp, lấy mẫu kiểm tra xác định chủng loại tại Viện Nghiên cứu nuôi trường thủy sản 1 đối với một số lô hàng cá tầm nhập khẩu tại Cục Hải quan các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn cho thấy thực tế cá tầm nhập khẩu không đúng với Giấy phép do Cơ quan Quản lý CITES Việt Nam cấp, không đúng với khai hải quan (cá tầm Xiberi, tên khoa học: Acipenser baerii).
Đáng chú ý, ngày 17/3/2021, Công ty TNHH Đầu tư & XNK An Hưng đăng ký tờ khai hải quan số 103894536910 tại Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị- Lạng Sơn nhập khẩu 12 tấn cá tầm Xiberi từ Trung Quốc. Cùng ngày, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 đã cùng Chi cục Hải quan, cơ quan kiểm dịch lấy mẫu tại kho riêng của doanh nghiệp để tiến hành giám định chủng loại.
Ngày 19/3/2021, Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I ban hành thông báo kết quả giám định số 91/VTS I xác định: Mẫu 1, mẫu 2 và mẫu số 5 thuộc bộ cá Tầm Acipenseriformes họ cá Tầm Acipenseridae và thuộc giống cá Tầm Huso huso và gần với loài cá tầm beluga hơn các loại khác; Mẫu 3 và mẫu 4 phân tích thuộc bộ cá Tầm Acipenseriformes họ cá Tầm Acipenseridae và thuộc giống Tầm Acipenseri có chỉ số hình thái gần với cá Tầm Trung hoa Acipenser sinensis.
Căn cứ kết quả giám định nêu trên thì hàng hóa thực tế nhập khẩu của doanh nghiệp không đúng chủng loại với khai hải quan và Giấy phép nhập khẩu do Cơ quan Quản lý CITES Việt Nam cấp (tên là Cá tầm Xiberi, tên khoa học: Acipenser baerii).
Ngày 23/3/2021, Cục Giám sát quản lý về Hải quan đã có công văn số 497/GSQL-GQ1 đề nghị Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn căn cứ kết quả giám định của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I để xử lý theo đúng quy định.
Tuy nhiên, qua kiểm tra kho lưu giữ bảo quản hàng hóa của doanh nghiệp ngày 23/3/2021 thì toàn bộ lô hàng đã được doanh nghiệp tự ý đưa đi tiêu thụ khi chưa được cơ quan hải quan xác nhận thông quan. Cục Hải quan Lạng Sơn đã mời doanh nghiệp để yêu cầu làm rõ hành vi vi phạm để tiến hành xử lý theo quy định.
Ngày 19/3/2021, Công ty TNHH Nông Lâm Thủy sản Đức Vui đăng ký tờ khai hải quan số 103903113310 tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Quốc tế Lào Cai nhập khẩu 9,2 tấn cá tầm Xiberi, có xuất xứ Trung Quốc. Cùng ngày, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 phối hợp với Chi cục Hải quan lấy mẫu giám định ngay tại cửa khẩu.
Ngày 20/3/2021, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 ban hành thông báo số 93/VTS I kết luận: Lô hàng nhập khẩu cá tầm ở cửa khẩu Lào Cai khá đồng nhất về dạng hình, chỉ có 1 loài; 6 mẫu phân tích thuộc bộ cá tầm Acipenseriformes, họ cá Tầm Acipenseridae và thuộc giống cá Tầm Acipenser; căn cứ vào khóa phân loại hình thái của cá tầm Xi-bê-ri (Acipenser baeri) để phân tích có thể xác định những mẫu cá được kiểm tra ở trên không phải là cá tầm Xi-bê-ri (Acipenser baeri Brandt 1869), 6 mẫu cá này có thể là con cá lai giữa các loài cá tầm với nhau.
Căn cứ kết quả giám định nêu trên thì hàng hóa thực tế nhập khẩu của doanh nghiệp không đúng chủng loại với khai hải quan và Giấy phép CITES do Cơ quan Quản lý CITES Việt Nam cấp (tên là Cá tầm Xiberi, tên khoa học: Acipenser baerii).
Ngày 23/3/2021, Cục Giám sát quản lý về Hải quan đã có công văn số 496/GSQL-GQ1 đề nghị Cục Hải quan Lào Cai căn cứ kết quả giám định của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I để xử lý theo đúng quy định.
Tổng cục Hải quan cũng cho biết, hiện nay có 2 lô hàng nhập khẩu đăng ký tờ khai hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Quốc tế Lào Cai và Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị- Lạng Sơn cũng đã được Chi cục Hải quan cửa khẩu gửi lấy mẫu để thực hiện giám định tại Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I và Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật, nhưng đến nay chưa có kết quả.
Chỉ cấp phép đối với cá tầm thuần chủng
Trước thực tế trên, ngày 20/3/2021, Tổng cục Hải quan đã tổ chức cuộc họp với đại diện các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Tổng cục Thủy sản, Cục Thú y, Cơ quan Quản lý CITES Việt Nam, Viện Nghiên cứu và nuôi trồng thủy sản 1), Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật để bàn phương án và phối hợp xử lý các lô hàng cá tầm nhập khẩu vi phạm.
Tại cuộc họp, các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đều thống nhất cá tầm ghi trong Danh mục hàng hóa được phép nhập khẩu vào Việt Nam ban hành kèm Nghị định số 26/2019/NĐ-CP và Phụ lục CITES theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 39 Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/1/2019 của Chính phủ phải là cá tầm thuần chủng, không phải con lai; việc cấp Giấy phép cũng chỉ áp dụng đối với loài cá tầm thuần chủng.
Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 cũng khẳng định qua một số mẫu giám định đều xác định được trong một lô hàng thì có nhiều con cá tầm có hình thái bên ngoài khác nhau. Việc nhập khẩu các loài con lai (không chỉ riêng cá tầm) sẽ làm ảnh hưởng quá trình sinh trưởng của các loài sinh vật tại Việt Nam, đôi khi có hại cho môi trường sống.
Tổng cục Hải quan cho biết trên cơ sở kết quả giám định của Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I đối với 2 lô hàng nhập khẩu tại cửa khẩu Lào Cai và cửa khẩu Hữu Nghị - Lạng Sơn; ý kiến tham gia của các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xác định: Cá tầm nhập khẩu không phải là cá tầm thuần chủng, không đúng khai hải quan, không đúng tên hàng ghi trên Giấy phép CITES, không thuộc Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam (Phụ lục VIII) ban hành kèm Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 08/3/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản.
Để tiếp tục tăng cường các biện pháp quản lý cá tầm nhập khẩu, kịp thời ngăn chặn việc nhập khẩu cá tầm không thuộc Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam ban hành kèm Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 8/3/2019 của Chính phủ, không đúng với Giấy phép CITES, Tổng cục Hải quan đã có những chỉ đạo cụ thể đối với các cục hải quan các tỉnh biên giới, Cục Điều tra chống buôn lậu.
Song song kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các đơn vị chuyên môn phối hợp với cơ quan Hải quan lấy mẫu giám định các lô cá tầm nhập khẩu ngay tại cửa khẩu; không cho phép doanh nghiệp đưa hàng về kiểm dịch tại các địa điểm bảo quản theo đề nghị của doanh nghiệp đến khi có kết quả giám định của các đơn vị liên quan để đảm bảo an ninh, an toàn, phòng chống lây lan dịch bệnh, bảo vệ môi trường...
Xác định cụ thể chủng loại cá tầm nhập khẩu có đúng với Giấy phép CITES hay không? có thuộc Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam hay không? Trường hợp không đúng với Giấy phép CITES, đề nghị trao đổi với Cơ quan CITES Trung Quốc và có biện pháp xử lý triệt để đối với vấn đề này, tránh việc cá tầm không rõ nguồn gốc nhập khẩu tràn lan vào Việt Nam…
N.Linh
