Vi phạm bản quyền truyền hình: Bài toán chưa có lời giải

Thiết bị chia tín hiệu truyền hình được các kỹ thuật viên lắp đặt qua loa, thiếu sự bảo vệ. Ảnh: Q.T

Theo thống kê của Đài Truyền hình Việt Nam, qua khảo sát 400 trang mạng, có đến 60% đã đăng tải trái phép những hình ảnh do VTV sở hữu bản quyền. Năm 2013, chỉ tính riêng chương trình Giọng hát Việt, Đài Truyền hình Việt Nam đã thất thu hơn 20 tỷ đồng do chịu tác động của 45 triệu “clip lậu” chia sẻ trên các trang thông tin số.

Không chỉ dừng lại ở đó, để đáp ứng nhu cầu xem truyền hình đa kênh của đại bộ phận công chúng hiện nay, các thiết bị chia, khuếch đại tín hiệu truyền hình cũng đang được bày bán công khai trên các mạng xã hội cũng như ngoài đời sống. Khảo sát tại Hà Nội trên một số tuyến đường như Lê Thanh Nghị, Giải Phóng, Nguyễn Công Trứ mỗi thiết bị này được bán với giá từ vài chục nghìn đến hơn 1 triệu đồng tùy theo số lượng đầu chia, thời gian bảo hành hay nguồn gốc xuất xứ.

Các thiết bị này được quảng cáo có lắp đặt âm tường để “né” sự kiểm tra, xử lý của các cơ quan chức năng. Tại website “bo-chia-truyen-hinh-cap-toan-quoc.blogspot.com”, thiết bị khuếch đại Pacific PDA 8640 dành cho khách sạn, nhà nghỉ có thể sử dụng tốt nhất từ 5 đến 40 ti vi, đi âm tường 100 mét, chia được 4 cấp tín hiệu gồm tín hiệu mạnh mẽ, độ dao động tần số từ 5dB đến 40dB; đồng thời bảo đảm tín hiệu gốc qua bộ khuếch đại sẽ tốt hơn trông thấy. Ngoài ra, đối với các hộ gia đình, website này còn rao bán công khai thiết bị khuếch đại DA 20 giành riêng cho người có nhu cầu sử dụng dưới 10 tivi.

Tuy nhiên, qua tìm hiểu thực tế, những thiết bị đầu chia này sau khi chia nhỏ tín hiệu thường đem lại chất lượng hình ảnh xấu, âm thanh không trung thực, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Trao đổi với kỹ thuật viên truyền hình cáp Việt Nam, anh Trần Hải Đăng cho biết: “Các thiết bị chia tín hiệu hiện nay đều sử dụng nguồn điện 220v trong khi nguồn điện hoạt động trên mạng truyền hình cáp Việt Nam là 60v. Do vậy, nếu khách hàng tự ý đấu nối rất dễ gây ra cháy nổ, xung nhiễu tín hiệu truyền hình, mất tín hiệu đột ngột”.

Thiệt hại kép

Vi phạm bản quyền truyền hình, quyền tác giả không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn làm ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh và uy tín của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, vụ việc hai thương hiệu lớn là Samsung và Coca-Cola rút quảng cáo khỏi trang thông tin Zing.vn (trang Web có số người truy cập đứng thứ 6 ở Việt Nam) do trang mạng này cung cấp những sản phẩm âm nhạc vi phạm bản quyền đã cho thấy tầm quan trọng của môi trường kinh doanh và ý thức của các doanh nghiệp nước ngoài trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Chia sẻ về động thái này, trên hãng thông tấn AP, đại diện của Samsung cho biết: “Chúng tôi rất tôn trọng và đề cao quyền sở hữu trí tuệ, và phản đối những hành vi xâm phạm, chẳng hạn như sao chép và phát tán các nội dung có bản quyền mà không được phép của nhà sở hữu chúng. Vì vậy, các quảng cáo của chúng tôi trên Zing đã được rút xuống”.

Khẳng định vai trò quan trọng của môi trường kinh doanh, ông Frank Rittman, Phó Chủ tịch Hiệp hội điện ảnh Hoa Kỳ, khu vực châu Á- Thái Bình Dương cho biết, 20 năm trước Malaysia là một trong những quốc gia có nạn vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đứng đầu khu vực châu Á. Tuy nhiên, để thu hút đầu tư của nước ngoài, đầu năm 1990, cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamed đã huy động lực lượng cảnh sát đánh sập những website vi phạm. Đồng thời, họ đã tập trung cải thiện môi trường kinh doanh, ngăn chặn hàng lậu, nạn vi phạm sở hữu trí tuệ. Qua đó, đưa Malaysia từ một nước nghèo nàn, lạc hậu trở thành một nước có nền công nghệ cao, phát triển.

Dù các giải pháp trên đã được thực hiện tại Việt Nam nhưng những kết quả đạt được chỉ như muối bỏ bể, bởi các chủ thể quyền (bao gồm cả người sở hữu bản quyền và người sử dụng sản phẩm vi phạm bản quyền) đều thờ ơ, thậm chí bất lực trước vấn nạn trên. Theo khảo sát của phóng viên tại một số khu tập thể, chung cư tại Kim Liên, Trung Tự, Giảng Võ, những thiết bị truyền hình cáp, truyền hình vệ tinh được lắp đặt một cách qua loa, thiếu sự kiểm soát. Điều này đã dẫn tới thực trạng, nhiều cá nhân dễ dàng đấu nối, thu phát tín hiệu bất hợp pháp. Qua đó có thể thấy, giải quyết vấn nạn xâm phạm bản quyền không chỉ là công việc của các cơ quan chức năng mà còn là của của cả xa hội, trong đó chủ thể quyền đóng một vai trò quan trọng.

Theo ông Nguyễn Văn Cường, Phó Viện trưởng, Viện Khoa học xét xử, Tòa án nhân dân tối cao: “Chính sự thờ ơ, thiếu ý thức của các chủ thể quyền là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng ăn cắp bản quyền ở nước ta đang diễn ra một cách phổ biến”.

Quang Tấn